"Mũ rơm mũ cối" sống lại với cây bút phóng sự một thời

06:04, 09/04/2020

Nhà giáo, nhà báo Huỳnh Dũng Nhân, người nổi tiếng với tập phóng sự ký sự Xuyên Việt một thời vừa gây sự chú ý tới độc giả với hồi ký "Chúng tôi - một thời mũ rơm mũ cối"...

Nhà giáo, nhà báo Huỳnh Dũng Nhân, người nổi tiếng với tập phóng sự ký sự Xuyên Việt một thời vừa gây sự chú ý tới độc giả với hồi ký “Chúng tôi - một thời mũ rơm mũ cối”. Tác phẩm là hành trình ngược dòng ký ức kể về tình yêu cuộc sống, tình người vượt qua mọi thăng trầm bi tráng một thời bom đạn. Cũng như những tác phẩm viết về tuổi thanh thiếu niên thời chiến: Quân khu Nam đồng (Bình Ca), Mãi mãi một thời Thiếu sinh quân (Ma Văn Kháng),... tác phẩm của Huỳnh Dũng Nhân thu hút được nhiều thế hệ độc giả bằng sự chân thật và sâu sắc.
 
Tác giả ký tặng sách cho mẹ của mình
Tác giả ký tặng sách cho mẹ của mình
 
“Chúng tôi - một thời mũ rơm mũ cối” có nội dung viết về cuộc sống của những cô cậu bé dưới mái nhà khu tập thể và Tòa soạn Báo Nhân Dân, với những chuyển dịch bám sát theo thời cuộc của một giai đoạn lịch sử không thể nào quên trong ký ức mỗi người Hà Nội và cả nước: Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
 
Trong cuộc sống ấy, Huỳnh Dũng Nhân là một cậu bé được sinh ra trong gia đình có truyền thống làm báo, với ba là nhà báo Huỳnh Hùng Lý và mẹ, anh hai cũng là nhà báo. Nhà báo Huỳnh Hùng Lý cũng là người thầy đầu tiên dẫn dắt 10 người con, cháu theo nghiệp báo chí trong gia đình lớn của tác giả. Cậu bé Nhân nghịch phá với “có nhiều tài lẻ”, lém lỉnh, có thiên bẩm viết lách và khả năng quan sát bằng những góc nhìn riêng - yếu tố để hình thành nên cây viết phóng sự Huỳnh Dũng Nhân nổi tiếng cả nước về sau - đã mang đến những góc nhìn khác biệt, thú vị về mọi sự vật, hiện tượng, con người, mọi câu chuyện nhỏ từng diễn ra đầy chọn lọc. Từ câu chuyện mỗi lần được gặp Bác, chuyện sinh hoạt của các gia đình, các cô, chú, anh chị là những nhà văn, nhà báo nổi tiếng cùng làm việc và ở cạnh nhau trong tập thể ngõ Lý Thường Kiệt, Hà Nội một thuở, đến những chuyện đậm dấu ấn cuộc sống người Hà Nội thời chiến tranh. Đó là những chuyến sơ tán bằng xe bò, xe đạp về miền quê tránh máy bay Mỹ rải B52, chuyện các cô cậu bé thiếu sinh quân, anh bộ đội, bạn hàng xóm, hay những niềm vui từ phong trào viết thư giao lưu quốc tế quên cả những nỗi đau của những cái chết vì bom đạn, bệnh tật, vì thời gian…
 
Xen cùng những bài viết thấm đẫm hồi ức sinh động như được khắc nhớ từng chi tiết, từng gương mặt, từng địa chỉ ngõ nhỏ phố nhỏ, từng vết rêu xanh trên bức tường gạch của 55 năm qua như không hề phong hóa, là những những “đoạn chat” của các thành viên - các cô cậu bé năm xưa giờ đây là những ông, những bà, những người trưởng thành và có vị trí trong đời sống kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa của đất nước hôm nay. Từ đó, những vỉa mạch hồi ức chồng trong hồi ức, tô đậm hơn bức tranh cuộc sống của thời “mũ rơm mũ cối”, thời bi tráng hào hùng mà đơn sơ giản dị nay đã đi qua.
 
Những câu chuyện của “Chúng tôi một thời mũ rơm mũ cối” thu hút nhiều độc giả bởi không chỉ là bức tranh của riêng đời sống những cô bé cậu bé từ mái nhà Tòa soạn Báo Nhân Dân thuở nào nay kết nối cùng nhau từ mọi miền đất nước để tô màu, vẽ lại. Nổi bật trên tất cả, tác phẩm còn là bài ca về tình yêu cuộc sống, tình yêu của những người cha, người mẹ, của người hàng xóm, của các mối quan hệ trong xã hội được thu nhỏ nhưng lại trải rộng mênh mông là lòng từ ái và phương pháp giáo dục con cái bằng thiện lương, bằng chia sẻ. Những bài học cuộc sống thực tiễn từ lòng từ ái, đoàn kết, hồn nhiên và không vụ lợi qua hồi ức, “đoạn chat” của các nhân vật - người viết, là lời giải về sức mạnh đã giúp một thế hệ đứng lên, vượt qua mọi hoàn cảnh khắc nghiệt, khẳng định chính mình. Những bài học ấy vẫn luôn còn giá trị trong hiện thực, trong mọi thời đại.
 
“Chúng tôi - một thời mũ rơm mũ cối” ra mắt nhân dịp kỷ niệm 55 năm chống chiến tranh ném bom phá hoại của Mỹ ở Miền Bắc; kỷ niệm 55 năm thành lập Trại trẻ sơ tán Báo Nhân Dân; kỷ niệm 20 năm tác giả sinh sống và học tập ở Hà Nội. Những mốc thời gian mang nhiều dấu ấn lịch sử với không riêng tác giả mà với rất nhiều người, đặc biệt là những cô bé, cậu bé miền Nam lớn lên trên đất Bắc.
 
Sách được viết lời giới thiệu bởi nguyên Bộ trưởng Bộ Thủy sản Tạ Quang Ngọc, con trai nhà báo nổi tiếng Tạ Quang Đạm, cháu ruột Bộ trưởng Tạ Quang Bửu và sự đóng góp các bài viết đầy ắp tư liệu của các nhà văn, nhà báo, doanh nhân, trí thức... - từng cùng nhau trải qua một thời đạn bom một thời hòa bình. 
 
Bà Nguyễn Tư Tường Minh, Phó Giám đốc NXB Tổng hợp TP HCM, chia sẻ: Những câu chuyện trong “Chúng tôi - một thời mũ rơm mũ cối” đều là thật. “Người thật, việc thật cùng gắn liền với những sự kiện lịch sử nên vô cùng hấp dẫn”.
 
Tác giả tâm sự: “Mong mọi người hãy coi cuốn sách này là món quà từ trái tim tôi, một kẻ bây giờ ra đường đôi khi vẫn quên mũ bảo hiểm nhưng trong tâm khảm thì không bao giờ quên một thời mũ rơm mũ cối...”. Vẫn giữ được nét duyên ngầm sau từng trang sách, vẫn giữ lửa say mê với nghề viết, ở tuổi 65, nhà báo, nhà giáo Huỳnh Dũng Nhân xứng đáng với sự yêu mến của nhiều thế hệ độc giả, học trò.
 
KHÔI NGUYÊN THẢO