Bảo tàng trong quán cà phê

Buôn Ma Thuột là thủ phủ của cây cà phê. Từ100 năm trước, khi người Pháp đặt chân đến nơi này, họ bắt đầu trồng cà phê. Và đến nay, cây cà phê là hình ảnh quen thuộc ở Tây Nguyên nói chung, Buôn Ma Thuột nói riêng. Với thành phố Tây Nguyên này, ai cũng có thể ghé đến một quán cà phê nào đó để nhâm nhi một ly cà phê ngon, và trong biết bao nhiêu thương hiệu ở đây, Trung Nguyên nổi bật lên.

Bảo tàng cà phê Trung Nguyên

Ở đây, tôi lại khám phá ra một điều khác, ngoài chuyện ly cà phê khi đi tới cuối con đường Lê Thánh Tông, thành phố Buôn Ma Thuột. Nơi này có tên gọi là Làng cà phê Trung Nguyên, mà người dân chỉ đường rất rành rẽ: “Thấy một tảng đá lớn ở trước là Trung Nguyên”. Tuy nhiên, tôi tới đây để đi thăm một bảo tàng nằm ở trong quán cà phê hơn là vì thương hiệu Trung Nguyên. Để khi chạm tới, mới òa vỡ ra bao điều thú vị.

Thật vậy, bạn chỉ cần dừng chân nơi này là có một anh bảo vệ lịch sự dắt xe của bạn để giữ xe hoàn toàn miễn phí. Cuộc khám phá bắt đầu bằng một sự cảm tình như thế. Đến đây, uống cà phê là một cái cớ, mà không uống cũng không ai phàn nàn. Ngay cả các ngôi nhà kiến trúc kiểu nhà cổ Hội An nối nhau trong không gian rộng, dưới những tán cây xanh mát, bàn ghế gỗ đẹp, đã mang cho bạn vô cùng thú vị. Mỗi ngôi nhà như thế bán một loại cà phê ngon khác nhau. Chẳng hạn, cà phê Arabic hảo hạng nhất rang xay và phục vụ tại chỗ, hoặc uống cà phê theo kiểu Ethiopia, Thổ Nhĩ Kỳ, Italy, cà phê Syphon đến từ Nhật Bản…

Tuy nhiên, tôi muốn nói đến bảo tàng ở nơi này, một bảo tàng trong quán cà phê, khách tự do rảo bước, để vỡ òa với biết bao nhiêu cảm xúc.

Đi vào sâu bên trong, chạm gặp những cây cà phê được trồng trang điểm cho đẹp, gặp một thác nước nhân tạo được lắp ghép bằng nhiều khối đá. Đi chông chênh trên những phiến đá để tới không gian bảo tàng. Ấn tượng đầu tiên chính là dãy lu vại xếp hàng dài dưới bóng cây tuyệt đẹp. Ngôi nhà sàn đẹp ấy có cầu thang gồ dẫn lên trên. Để bước chân lên mà bước vào thế giới của quá khứ. Đã đi đến bảo tàng, tôi chưa từng thấy nhiều vật dụng trong đời sống của dân tộc Tây Nguyên được lưu giữ nhiều đến thế. Không cần người thuyết minh, chính những gì đang hiện diện đã “kể” cho bạn nghe những câu chuyện.

Hạt cà phê

Những chiếc trống da trâu được dùng trong các lễ hội có mặt, bụi thời gian phủ lên. Lấy tay chạm vào mặt trống, hay ngắm nhìn những bộ cồng chiêng mà dấu đánh lên in rõ, nghe như đâu đó sự rộn ràng của lễ hội buôn làng. Rồi cả một kho tàng đủ loại nơm, rọ để bắt cá lại nghĩ về những con cá Lăng trên dòng Sê Rê Pốc. Đi chầm chậm, không thể đi nhanh mới thỏa lòng nhìn ngắm. Này nhé, những chóe rượu cần lớn nhỏ xếp hàng, có cả sừng trâu dùng làm kèn để người thanh niên thổi rúc lên gọi bạn, những chiếc cối giã gạo đã mòn vẹt bởi trải qua bao năm tháng. Đến các lưỡi dao đủ kiểu đã từng được tay người nắm trong cuộc mưu sinh.

Ở trong bảo tàng ấy, người dừng chân thật sự thỏa mãn trí tò mò với khung cửi thô sơ, bếp lửa của người Tây Nguyên thường để ngay trong căn nhà của mình, dùng sưởi ấm, nấu nướng. Ngạo nghễ trên cao là các trái bầu khô rỗng ruột, đó chính là các chóe rượu cần cổ.

Bước xuống bậc thang, tầng bên dưới lại là một bảo tàng khác, “Bảo tàng cà phê”. Theo truyền thuyết, sự xuất hiện của cà phê bắt đầu từ năm 600 cùng với sự phát hiện ra cà phê Chè. Vào khoảng năm 1640, mặc dù cà phê rang xay đã xuất hiện nhiều ở nước Anh và châu Âu nhưng chỉ có người A Rập mới biết chính xác loại hạt giống và hình dáng của cây cà phê. Đến những năm 1700, một đại úy bộ binh Pháp đã trồng và chăm sóc một cây cà phê nhỏ trong suốt chuyến hành trình dài vượt Đại Tây Dương để đem tới châu Mỹ. Khoảng năm 1850, người Pháp đưa cà phê vào Việt Nam cho mãi đến năm 1900, cà phê được trồng ở một số tỉnh phía Bắc như Tuyên Quang, Lạng Sơn và Ninh Bình. Sau đó, cây cà phê được trồng ở Tây Nguyên và ở lại đến bây giờ.

Đến Buôn Ma Thuột, có thể ghé Buôn Đôn, hồ Lắk và nhiều điểm đến. Và dừng lại ở bảo tàng trong quán cà phê trên đường Lê Thánh Tông là đã thỏa lòng cho cuộc hành trình lên Tây Nguyên.

Khuê Việt Trường