Giải pháp khắc phục chậm tiến độ thu ngân sách của ngành Thuế

Tình hình thu ngân sách nhà nước (NSNN) trong quý I/2023, mặc dù tăng so với cùng kỳ, nhưng được nhận định là còn một số nguồn thu chưa đảm bảo ổn định, bền vững; nhất là thu ngân sách trên lĩnh vực nhà, đất. Giải trình vấn đề này, tại Hội nghị đánh giá tình hình kinh tế - xã hội tháng 3, lãnh đạo ngành Thuế đã đề cập đến nhiều nguyên nhân, đưa ra những dự báo và chuẩn bị các giải pháp để tăng tiến độ thu trong thời gian tới.

Ngành Thuế hy vọng sẽ có những khoản thu bù đắp phần hụt thu trong quý II

Trong tháng 3, thu NSNN trên địa bàn toàn tỉnh là 1.049 tỷ đồng, lũy kế 3 tháng đầu năm là 4.103 tỷ đồng, đạt 28% dự toán địa phương và bằng 108% so cùng kỳ. Trong đó, thu thuế phí trong tháng 3 là 526 tỷ đồng, lũy kế 3 tháng là 2.490 tỷ đồng (bao gồm thu nợ đọng năm 2022 chuyển sang 704 tỷ đồng), đạt 29% dự toán địa phương và bằng 97% so cùng kỳ. 

Một số nguồn thu thấp được đánh giá là do công tác rà soát các cơ sở nhà, đất trên địa bàn tỉnh để xây dựng phương án tổ chức đấu giá, đấu thầu tạo nguồn thu ngân sách còn chậm trễ; tình trạng trốn thuế, thất thu thuế, nhất là trên lĩnh vực khai thác, kinh doanh khoáng sản, vật liệu xây dựng, kinh doanh dịch vụ khách sạn, nhà hàng, ăn uống, giải trí,… chưa được khắc phục triệt để.

Công tác thu ngân sách trong quý I theo dự toán phải đạt 31%, nhưng mới đạt khoảng 28%. Lý giải vấn đề này, ông Trần Phương - Cục trưởng Cục Thuế, cho biết: Về chính sách, các khoản thu đạt thấp chủ yếu ở khối huyện và tập trung ở đất nhà (đạt khoảng 18% dự toán: thuế phí 16% dự toán, đất nhà 16%); nguyên nhân do giảm thuế bảo vệ môi trường và xăng dầu, giảm tiền thuê đất làm ảnh hưởng đến số thu; yếu tố tăng là từ cuối năm 2022, điều chỉnh tăng với tinh quặng alumin góp phần làm tăng thuế tài nguyên; nhưng số tăng thấp hơn rất nhiều so với số giảm. Về kinh tế: Số thu từ doanh nghiệp nhà nước Trung ương mà sản xuất điện là chủ yếu, nhưng đạt thấp hơn so với cùng kỳ; hoạt động chuyển nhượng bất động sản giảm, kéo theo các hoạt động kinh doanh khác, như mua bán ôtô, xe máy ít hơn… dẫn đến số thu lệ phí trước bạ giảm. 

Thành phố Đà Lạt, Bảo Lộc và huyện Đức Trọng là 3 địa phương có dự toán thu cao nhất tỉnh, nhưng tiến độ thu lại rất chậm. Trong đó, huyện Đức Trọng thu ngân sách đạt khoảng 15% (thuế phí 22%), do thu về đất và nhà đất chỉ khoảng 4-5% dự toán. Lãnh đạo UBND huyện Đức Trọng, cho biết, huyện đã cố gắng thực hiện việc đánh giá tình hình sử dụng đất và hoàn thành danh mục đấu giá trình UBND tỉnh để tăng số thu ngân sách... Ngoài ra, trên địa bàn huyện Đức Trọng có nhiều dự án điện năng lượng mặt trời do Điện lực Lâm Đồng thu mua, nhưng nhà đầu tư lại đăng ký kinh doanh ở các địa phương khác… Vì vậy, huyện đề xuất ngành Thuế phối hợp với Điện lực Lâm Đồng và Kho bạc tìm giải pháp thu thuế giá trị gia tăng với hoạt động sản xuất, kinh doanh điện mặt trời…

Thành phố Đà Lạt có số thu NSNN mới đạt 19% (thuế phí 17%, thu từ nhà đất hơn 21%). Lý giải tình trạng này, lãnh đạo thành phố cũng khẳng định, chậm thu từ bất động sản do trong quý I chưa đấu giá được. Thành phố Bảo Lộc đang gặp khó khăn do ảnh hưởng của hoạt động phân lô tách thửa, các chủ sở hữu ở nơi khác, nên việc thu tiền đất khó khăn; đường tránh QL20 chưa hoàn thiện khiến giao thông chưa thuận tiện, giao dịch bất động sản trầm lắng…

Ông Trần Phương nhận định, để đạt 60-65% dự toán NSNN trong quý II là thách thức rất lớn, nhất là đối với các huyện; ngoài ra, đầu tháng 4, Chính phủ sẽ ban hành quy định gia hạn thuế (sang quý III) sẽ ảnh hưởng đến số thu nộp quý II về thuế phí (như thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế tài nguyên, thuế bảo vệ môi trường…). Để vượt qua những khó khăn này, ngành Thuế đã bám sát các chỉ đạo và tham mưu UBND tỉnh triển khai một loạt các chính sách. 

Dù vậy, trong quý II cũng có những thuận lợi, như việc Thủ tướng phê duyệt quy hoạch tỉnh Lâm Đồng, sẽ khuyến khích hoạt động kinh doanh bất động sản; tháo gỡ hoạt động kinh doanh từ phân lô tách thửa sẽ tăng số chuyển nhượng thu bất động sản; thu từ dịch vụ do khách du lịch tăng cao trong dịp hè. Cục Thuế sẽ tiếp tục làm việc với các địa phương để khai thác các nguồn thu, tập trung xử lý quyết liệt nợ đọng, triển khai quyết định của UBND tỉnh về kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh xăng, dầu…; tổ chức thực hiện hiệu quả các đề án quản lý thu trong các lĩnh vực khoáng sản, quản lý dịch vụ… nếu làm tốt, có thể sẽ tăng thu từ 100-200 tỷ thuế bảo vệ môi trường, có thể bù đắp vào khoản thiếu hụt của hoạt động sản xuất, kinh doanh…