Đang có sự chuyển đổi cơ cấu của thị trường lao động Việt Nam từ những việc làm trong ngành nông nghiệp có năng suất lao động thấp, đòi hỏi nhiều lao động sang các ngành công nghiệp và dịch vụ có giá trị gia tăng cao hơn, được đầu tư công nghệ và tài chính nhiều hơn.
Một hội chợ việc làm ở Thành phố Hồ Chí Minh. (Nguồn: Internet) |
Nhưng trong hầu hết các dự báo, việc làm trong ngành nông nghệp, lâm nghiệp và thủy sản có chiều hướng giảm và sẽ ở mức 21,1 triệu lao động vào năm 2020. Người lao động có trình độ và kỹ năng cao hơn sẽ là chất xúc tác cho quá trình chuyển đổi này, cũng như sự tăng trưởng thành công của Việt Nam trong vai trò là quốc gia có thu nhập trung bình.
Các số liệu trong báo cáo cho thấy, trong giai đoạn 2007-2009, Việt Nam gặp nhiều thách thức do tác động của nền kinh tế toàn cầu bị suy giảm với những ảnh hưởng rõ rệt đến thị trường lao động.
Báo cáo cũng chỉ ra một số xu hướng quan trọng về việc làm như Việt Nam đã đạt được các mục tiêu của Chương trình việc làm bền vững, đó là một yếu tố quan trọng để chống đói nghèo. Tỷ trọng việc làm dễ bị tổn thương giảm xuống 4,3% do sự gia tăng tỷ trọng lao động làm công ăn lương (2,9%) và gia tăng lao động tự làm (8,2%). Tuy nhiên, lại có sự gia tăng tỷ trọng lao động gia đình không được trả công (4,0%), đi ngược lại với xu hướng trên.
Việt Nam cũng là nước có tỷ lệ việc làm tính trên dân số tương đối cao, ứng với gần 75% dân số từ 15 tuổi trở lên. Tuy nhiên, do ảnh hưởng bất ổn của khủng hoảng tài chính toàn cầu, tỷ lệ tham gia lực lượng lao động ở Việt Nam đã giảm trong giai đoạn 2007-2009. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động tăng đối với nam giới và nữ giới trong độ tuổi 15-19 (từ 37,1% năm 2007 lên 43,8% năm 2009) cho thấy đã có một lực lượng lớn thanh thiếu niên rời bỏ nhà trường để tìm việc kiếm sống và hỗ trợ gia đình.
Báo cáo “Xu hướng việc làm Việt Nam 2010” do Trung tâm Quốc gia Dự báo và Thông tin thị trường lao động thuộc Cục Việc làm (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội) thực hiện, với sự hỗ trợ kỹ thuật của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), thông qua Dự án Thị trường Lao động do Liên minh châu Âu (EU) tài trợ. Đây là ấn phẩm thứ hai trong loạt báo cáo thường niên nhằm cung cấp thông tin cập nhật về những biến động của thị trường lao động Việt Nam.
Tại buổi công bố báo cáo, Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Nguyễn Thị Kim Ngân đã khẳng định những kết quả mà Báo cáo này đã đạt được trong việc phân tích thực trạng và xu hướng của việc làm, thất nghiệp và thị trường lao động giai đoạn 2007-2009, làm cơ sở hoạch định chính sách thị trường lao động hữu hiệu hơn trong giai đoạn sắp tới.
Bộ trưởng cho rằng, để tạo việc làm bền vững trong giai đoạn tiếp theo cần chú trọng phát triển các mô hình, biện pháp tạo việc làm; chuyển dịch cơ cấu, tăng năng suất lao động; giải quyết mất cân đối cung cầu cục bộ tập trung ở những nơi nhiều lao động; nâng cao chất lượng việc làm, giảm việc làm kém hiệu quả; thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghệp một cách có hiệu quả.
Cũng tại cuộc họp, Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam, bà Rie Vejs-Kjeldgaard đã nhấn mạnh tầm quan trọng của hoạt động phân tích và thông tin thị trường lao động, coi đó là yếu tố chủ chốt để nhân rộng việc làm bền vững và có năng suất, giúp các nhà đầu tư và các nhà hoạch định chính sách có cái nhìn rõ hơn về các xu hướng việc làm.
Theo bà Rie Vejs-Kjeldgaard, việc làm bền vững cũng chính là cách thức bền vững nhất để giúp người dân thoát khỏi đói nghèo, là mấu chốt của mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDGs).
Bà Rie Vejs-Kjeldgaard đã ghi nhận Báo cáo “Xu hướng việc làm Việt Nam 2010” đã đưa ra một tập hợp dữ liệu và phân tích quan trọng về thị trường lao động Việt Nam. Thông qua việc cung cấp tổng quan về những chuyển biến đang diễn ra trong thị trường lao động, hệ thống thông tin thị trường được thiết lập để hình thành nên Báo cáo này sẽ tiếp tục mang lại nhiều lợi ích cho tương lai của Việt Nam.
Đứng ở góc độ là một trong những thị trường xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam và nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn nhất vào Việt Nam, Đại sứ Liên minh châu Âu (EU) tại Việt Nam Sean Doyle cũng nhìn nhận rằng, tính hiệu quả của thị trường lao động chính là yếu tố cốt lõi để tiếp tục công cuộc phát triển kinh tế thành công tại Việt Nam./.