ĐBQH Lâm Đồng đề xuất nghiên cứu xây dựng một trung tâm y học hạt nhân của khu vực Đông Nam Á

(LĐ online) - Ngày 1/11, tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 6, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024...

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp

Theo đó, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về: Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024; Đánh giá giữa nhiệm kỳ thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021-2025; Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025; Kết quả thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; Báo cáo của Chính phủ về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng; Kết quả rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật theo quy định tại Nghị quyết số 101/2023/QH15 về Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp.

ĐBQH Lâm Đồng Trịnh Thị Tú Anh tham gia góp ý tại hội trường và đề xuất xây dựng một trung tâm y học hạt nhân của khu vực Đông Nam Á

Tham gia góp ý tại phiên họp, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh – Đoàn Lâm Đồng bày tỏ quan điểm thống nhất cao với báo cáo của Chính phủ về kết quả kinh tế - xã hội năm 2023, dự kiến kế hoạch kinh tế - xã hội năm 2024. Đại biểu Tú Anh nhấn mạnh: Tôi đặc biệt quan tâm đến giải pháp chủ yếu năm 2024 và thời gian tới, trong đó có giải pháp tập trung triển khai có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 8 khóa XIII về phát triển đội ngũ trí thức trong tình hình mới, các nghị quyết của Trung ương, kết luận của Bộ Chính trị về Chiến lược phát triển Khoa học công nghệ đến năm 2030.

Tôi bày tỏ sự nhất trí cao với phát biểu của đại biểu Trần Văn Khải (Hà Nam) về phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực bán dẫn. Đồng thời, tôi xin phép phát biểu 1 nội dung liên quan đến ngành hạt nhân nguyên tử của Việt Nam được hình thành từ Viện Nghiên cứu hạt nhân với lò phản ứng Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng từ năm 1976 và phát triển lớn mạnh, ngày càng đóng góp nhiều hơn cho khoa học công nghệ và phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.

Lò Hạt nhân Đà Lạt và các đơn vị có liên quan đã cung cấp dược chất phóng xạ nhằm chẩn đoán và điều trị ung thư, đặc biệt đảm bảo 100% nhu cầu dược chất phóng xạ trong giai đoạn Covid-19. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, khi sự gián đoạn của chuỗi cung ứng dược chất phóng xạ làm suy giảm số lượng và chất lượng chẩn đoán và điều trị ung thư trên thế giới thì các trung tâm y học hạt nhân của Việt Nam vẫn yên bình, góp phần điều trị cho hàng vạn cuộc đời trên đất nước Việt Nam.

Hàng năm có hơn 500.000 bệnh nhân tại Việt Nam đã được chẩn đoán, điều trị bằng dược chất phóng xạ; đồng thời, xuất khẩu dược chất phóng xạ sang Campuchia, tư vấn thành lập khoa y học hạt nhân tại Lào, là những lĩnh vực mà nước bạn rất cần. Thời gian vận hành lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt an toàn tuyệt đối từ 1300 giờ/năm giai đoạn trước năm 2020 đã tăng lên gần 4500 giờ/năm giai đoạn 2020-2022, và trên 5000 giờ/ năm năm 2023.

Kỹ thuật hạt nhân được sử dụng để chọn tạo giống. Nhiều giống lúa và đậu tương đã được phát triển (trong đó có cả giống lúa ST25); đồng thời, kỹ thuật chiếu xạ được phát triển phục vụ chiếu xạ kiểm dịch, hỗ trợ xuất khẩu ... Kỹ thuật hạt nhân được sử dụng ngày càng nhiều trong các lĩnh vực công đặc biệt là kỹ thuật đánh dấu đồng vị phóng xạ trong điều tra, thăm dò và khai thác dầu khí đã được triển khai có hiệu quả tại mỏ ở Việt Nam như mỏ Rồng, Bạch Hổ, Sư Tử Đen, Sư Tử Trắng, Rạng Đông. Đồng thời, kỹ thuật này cũng đã tham gia đấu thầu thành công và triển khai rộng rãi tại các nước có nền công nghiệp dầu khí phát triển như Ku-aiwt, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập thống nhất.

Theo đó, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh đề nghị Đảng, Quốc hội, Chính phủ có định hướng và chủ trương để phát triển một ngành hạt nhân nguyên tử mạnh bao gồm công nghệ lò phản ứng và các ứng dụng công nghệ khai thác và chế biến sâu đất hiếm góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Có chính sách đặc thù để đào tạo nguồn nhân lực hạt nhân, đặc biệt là đào tạo đội ngũ cán bộ khoa học đầu ngành cho lĩnh vực hạt nhân nguyên tử.

Đề nghị tập trung ưu tiên, đốc thúc thực hiện thành công Dự án Trung tâm Nghiên cứu khoa học công nghệ hạt nhân với lò hạt nhân nghiên cứu mới (10 MWt) thay thế lò Đà Lạt hiện nay (vì lò đã cũ và công suất thấp). Hiện nay, Dự án này đang chuẩn bị ký hợp đồng nghiên cứu khả thi và hồ sơ địa điểm.

Quang cảnh kỳ họp thứ 6 Quốc hội khoá XV

Tháng 3/2023, dự án đã tổ chức lựa chọn nhà thầu lần 2, hiện tại đang đàm phán hợp đồng lập báo cáo nghiên cứu khả thi và hồ sơ địa điểm. Tôi xin lưu ý, đây là dự án phát triển lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu đa mục tiêu nhằm mục đích ứng dụng bức xạ và sản xuất đồng vị phóng xạ, không phải là dự án nhà máy điện hạt nhân.

Đề nghị nghiên cứu xây dựng một trung tâm y học hạt nhân của khu vực Đông Nam Á sau khi có lò hạt phản ứng hạt nhân nghiên cứu mới. Theo thông tin của cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế, trong 11 quốc gia Đông Nam Á, có 5 quốc gia đứng đầu về sản xuất ứng dụng đồng vị phóng xạ trong chẩn đoán và điều trị ung thư là Việt Nam, Indonesia, Malaysia, Thailand và Singapore, các quốc gia còn lại hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn dược chất phóng xạ nhập khẩu và kỹ thuật chữa trị; trong đó, Việt Nam đứng đầu về trình độ và sản lượng sản xuất đồng vị phóng xạ, trong khi về mặt thiết bị, Việt Nam chỉ đứng thứ 3, sau Thái Lan và Indonesia. Việc thành lập trung tâm y học hạt nhân của khu vực Đông Nam Á là có ý nghĩa và có tính khả thi cao

Cần nghiên cứu phát triển máy gia tốc lớn tại phía Bắc để tập hợp đội ngũ các nhà khoa học của các viện nghiên cứu lớn, các trường đai học, công ty lớn tại miền Bắc. Máy gia tốc có thể đặtt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, khi đó, phía Nam có lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu mới, phía Bắc có máy gia tốc lớn là cơ cấu tối ưu cho ngành hạt nhân nguyên tử của Việt Nam phát triển lên tầm cao mới.