Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh đậu mùa khỉ ở người

(LĐ online) - Sở Y tế Lâm Đồng vừa tổ chức tập huấn hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh đậu mùa khỉ và một số nội dung về điều trị cúm A cho các đơn vị trong ngành.

 

Ngày 29/7, Bộ Y tế ban hành hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh đậu mùa khỉ ở người. Sở Y tế Lâm Đồng yêu cầu các đơn vị căn cứ vào chức năng và nhiệm vụ được giao để thực hiện công tác chẩn đoán, điều trị và tuyên truyền các biện pháp phòng bệnh đậu mùa khỉ ở người theo đúng hướng dẫn của Bộ Y tế.

 

Theo hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh đậu mùa khỉ ở người của Bộ Y tế cho biết: Đậu mùa khỉ (monkey pox) là bệnh truyền nhiễm cấp tính, có khả năng gây dịch do vi rút đậu mùa khi gây ra. Bệnh có nguồn gốc từ châu Phi, lây truyền từ động vật sang người và từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp với tổn thương da, dịch cơ thể, qua quan hệ tình dục, giọt bắn đường hô hấp, vật dụng của người bị nhiễm và lây truyền từ mẹ sang con. 

 

Bệnh có các triệu chứng chính là sốt, phát ban dạng phỏng nước và sưng hạch ngoại vi, có thể gây biến chứng nặng dẫn tới tử vong. 

 

Ngày 23/7/2022, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế đối với bệnh đậu mùa khỉ. 

 

Bệnh diễn biến qua các giai đoạn sau: Giai đoạn ủ bệnh: Từ 6 đến 13 ngày (dao động từ 5 đến 21 ngày). Người nhiễm không có triệu chứng và không có khả năng lây nhiễm. 

 

Giai đoạn khởi phát: Từ 1 đến 5 ngày với các triệu chứng chính là sốt và nổi hạch ngoại vi toàn thân. Kèm theo người bệnh có thể có biểu hiện đau đầu, mệt mỏi, ớn lạnh, đau họng, đau cơ. Vi rút có thể lây sang người khác từ giai đoạn này. 

 

Giai đoạn toàn phát: Đặc trưng bởi sự xuất hiện của các ban trên da, thường gặp sau sốt từ 1 đến 3 ngày, với tính chất sau: Vị trí phát ban có xu hướng ly tâm, gặp nhiều trên mặt, lòng bàn tay, lòng bàn chân. Ban cũng có thể gặp ở miệng, mắt, cơ quan sinh dục. 

 

Tiến triển ban tuần tự từ dát (tổn thương có nền phẳng) đến sản (tổn thương cứng hơi nhô cao), mụn nước (tổn thương chứa đầy dịch trong), mụn mủ (tổn thương chứa đầy dịch vàng), đóng vảy khô, bong tróc và có thể để lại sẹo. 

Kích thước tổn thương da trung bình từ 0,5 - 1 cm.  Số lượng tổn thương da trên một người có thể từ vài nốt cho đến dày đặc. Trường hợp nghiêm trọng các tổn thương có thể liên kết với nhau thành các mảng tổn thương da lớn.  

 

Giai đoạn hồi phục: Các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ có thể kéo dài từ 2 đến 4 tuần rồi tự khỏi. Người bệnh hết các triệu chứng lâm sàng, các sẹo trên da có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ và không còn nguy cơ lây nhiễm cho người khác. 

 

Các thể lâm sàng bao gồm: Thể không triệu chứng, người nhiễm vi rút đậu mùa khỉ không có bất cứ triệu chứng lâm sàng nào. Thể nhẹ, các triệu chứng thường hết sau 2 đến 4 tuần mà không cần bất kỳ biện pháp điều trị đặc hiệu nào. Thể nặng, thường gặp trên nhóm đối tượng nguy cơ cao (phụ nữ mang thai, người cao tuổi, trẻ em, người mắc bệnh lý nền, suy giảm miễn dịch...), có thể dẫn tới tử vong, thường từ tuần thứ 2 của bệnh. 

 

Nhiễm khuẩn da: Người bệnh có sốt kéo dài, dịch nốt phỏng đục hoặc nốt phỏng bị vỡ chảy dịch đục. Viêm phổi: Người bệnh có các triệu chứng như ho, tức ngực, khó thở. Viêm não: ý thức suy giảm, co giật, lú lẫn, hôn mê. Nhiễm khuẩn huyết: Sốt kéo dài, tổn thương các cơ quan phủ tạng. 

 

Phân tuyến điều trị: Tại y tế xã, phường, quận, huyện với ca bệnh không triệu chứng, ca bệnh nhẹ có các triệu chứng thông thường của bệnh. 

 

Tuyến tỉnh, trung ương với ca bệnh nặng hoặc có nguy cơ trở nặng (trẻ sơ sinh, người bị suy giảm miễn dịch, người cao tuổi, bệnh nền, phụ nữ mang thai); ca bệnh có biến chứng nặng. 

 

Các dấu hiệu nguy hiểm của bệnh cần theo dõi, xem xét chuyển tuyến: Giảm thị lực; giảm ý thức, hôn mê, co giật; suy hô hấp; chảy máu, giảm số lượng nước tiểu; các dấu hiệu của nhiễm khuẩn huyết và sốc nhiễm khuẩn. 

 

Các biện pháp phòng ngừa chung để tránh lây nhiễm đậu mùa khỉ bao gồm: Tránh tiếp xúc với người, động vật có thể bị bệnh (bao gồm cả động vật bị bệnh hoặc đã chết ở những khu vực xảy ra bệnh đậu mùa ở khỉ). Tránh tiếp xúc với vật dụng, bề mặt có nguy cơ nhiễm vi rút đậu mùa khỉ như khăn trải giường, quần áo người bệnh. Cách ly, điều trị người bệnh tại cơ sở y tế. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và các dung dịch sát khuẩn thông thường sau khi tiếp với người, động vật nghi ngờ mắc bệnh. Sử dụng phương tiện phòng hộ cá nhân khi chăm sóc người bệnh. Thực hiện đánh giá nguy cơ phơi nhiễm theo các quy định để có biện pháp xử trí phù hợp. Sử dụng vắc xin để phòng bệnh đậu mùa khỉ cho những nhóm đối tượng có nguy cơ cao. 

 

Phòng lây nhiễm tại các cơ sở điều trị: Thực hiện nghiêm ngặt việc cách ly các trường hợp bệnh nghi ngờ, có thể và xác định. Tuân thủ các biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn, phòng lây nhiễm đối với cán bộ y tế, người chăm sóc người bệnh và các người bệnh khác tại các cơ sở điều trị theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

 

AN NHIÊN