Để rừng cộng đồng ''sống lại''

Tuy đã được thu hồi và bàn giao cho Ban Quản lý (BQL) Rừng phòng hộ Đam B’ri quản lý, bảo vệ, nhưng hiện nay đã có gần 100 ha trong tổng diện tích 231 ha rừng cộng đồng đang mất trắng và biến thành rẫy cà phê của người dân. Thời gian gần đây, nhiều diện tích rừng thông tại rừng cộng đồng tiếp tục bị đốn hạ. Cùng với đó, nhiều công trình nhà ở, trang trại chăn nuôi cũng mọc lên trái pháp luật khiến rừng cộng đồng chưa thể “sống lại”.

 

Cơ quan chức năng huyện Bảo Lâm khám nghiệm hiện trường các vụ phá rừng tại rừng cộng đồng xã Lộc Phú

 

•  RỪNG BỊ CHIA NĂM XẺ BẢY!

 

Theo báo cáo của UBND huyện Bảo Lâm, tháng 9/2013, UBND huyện có quyết định 4124 về việc giao đất, giao rừng cho cộng đồng Thôn 4 (xã Lộc Phú) triển khai quản lý, bảo vệ, chăm sóc rừng và trồng một số cây nông nghiệp theo đúng chủ trương, phương án được đề ra. Tổ cộng đồng được giao rừng với 9 hộ tham gia nhận khoán do ông Nguyễn Đức Dạo làm tổ trưởng. Tổng diện tích đất và rừng giao cho cộng đồng Thôn 4 (xã Lộc Phú) vào tháng 9/2013 là 231 ha; trong đó, diện tích rừng được giao quản lý, bảo vệ là hơn 192 ha; diện tích được giao trồng, chăm sóc rừng là 32,6 ha và diện tích được giao để sản xuất nông lâm kết hợp là 5,85 ha.

 

Song trong quá trình nhận khoán quản lý, bảo vệ, chăm sóc rừng, Tổ Nhận khoán cộng đồng Thôn 4 đã để xảy ra nhiều sai phạm, trong đó việc sử dụng đất rừng không đúng mục đích xảy ra tràn lan. Rừng liên tục bị đốn hạ, đất rừng bị lấn chiếm “chia năm xẻ bảy”. Không những vậy, nhiều diện tích rừng cộng đồng còn có dấu hiệu chuyển nhượng trái phép. Từ đó, nhiều diện tích rừng, đất rừng biến thành rẫy cà phê, cây ăn trái. Thời gian gần đây còn thường xuyên xảy ra việc tranh chấp đất rừng trái phép gây mất an ninh trật tự tại địa phương.

 

Theo kết luận thanh tra của UBND huyện Bảo Lâm vào tháng 8/2019, vào thời điểm đó, diện tích có rừng chưa bị tác động là 73,8 ha, diện tích có rừng bị tác động trồng cây dưới tán rừng là 45,6 ha, diện tích rừng bị mất toàn bộ là 73,2 ha. Trong số diện tích rừng bị mất toàn bộ thì có 48,6 ha bị mất trước thời điểm giao và 24,6 ha bị mất sau khi giao cho cộng đồng Thôn 4. Đặc biệt, trong tổng số 32,5 ha được giao trồng và chăm sóc rừng trồng thì đến nay cộng đồng Thôn 4 chỉ trồng được vỏn vẹn 1,62 ha đúng phương án, diện tích còn lại đều không thực hiện theo đúng phương án mà chủ yếu được trồng cà phê, bơ… Với những sai phạm nghiêm trọng xảy ra tại rừng cộng đồng, cuối năm 2020, UBND tỉnh Lâm Đồng có quyết định thu hồi toàn bộ diện tích hơn 231 ha này giao cho BQL Rừng phòng hộ Đam B’ri quản lý. Nhưng từ đó đến nay, nạn phá rừng, chiếm đất ở đây vẫn diễn biến phức tạp.

 

Theo thống kê sơ bộ, đến nay, đang có 48 hộ dân trồng cà phê và cây ăn trái trên diện tích chiếm dụng trắng gần 80 ha. Ngoài ra, đang có hàng chục ha rừng cộng đồng bị lấn chiếm trồng xen cà phê, bơ dưới tán thông. Tại những diện tích này, cây thông liên tục bị đốn hạ, đầu độc khiến rừng bị bức tử.

 

Theo ông Huỳnh Văn Công - Trưởng Ban QLR Rừng phòng hộ Đam B’ri, từ khi đơn vị được giao quản lý, bảo vệ thì tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng tại rừng cộng đồng vẫn diễn ra. Trong quá trình kiểm tra, xử lý, giải tỏa các diện tích rừng, đất rừng bị lấn chiếm, cán bộ, nhân viên của Ban liên tục bị đe dọa. Thậm chí, trong quá trình giải tỏa, thu hồi đất rừng lấn chiếm, bản thân ông Công và một số nhân viên BQL Rừng phòng hộ Đam B’ri còn bị hành hung. Chính việc coi thường pháp luật của một số đối tượng lấn chiếm đất rừng chưa được xử lý nghiêm khiến công tác quản lý, bảo vệ và giải tỏa, thu hồi các diện tích rừng, đất rừng gặp nhiều khó khăn.

 

• ĐỂ RỪNG CỘNG ĐỒNG “SỐNG LẠI”

 

Mới đây, vào ngày 8/7/2022, ông Lê Văn Ba (ngụ tại xã Lộc Phú) đã phát hiện rừng cộng đồng tại Tiểu khu 438A tiếp tục bị triệt hạ nên đã quay phim, chụp hình làm bằng chứng để trình báo cơ quan chức năng. Khi ông Ba đang ghi hình thì bị 3 người lao tới hành hung khiến ông Ba phải nhập viện cấp cứu. Vụ việc nhanh chóng được UBND tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo UBND huyện Bảo Lâm và các cơ quan chức năng vào cuộc điều tra, xử lý nghiêm. 

 

Ngay sau đó, UBND huyện Bảo Lâm chỉ đạo Công an huyện phối hợp cùng Hạt Kiểm lâm và các cơ quan liên quan tập trung điều tra, xử lý. Theo kết quả điều tra, tại Khoảnh 6, Tiểu khu 438A rừng cộng đồng có tổng cộng 28 cây thông 3 lá bị triệt hạ bằng nhiều hình thức. Tổng khối lượng lâm sản bị thiệt hại là hơn 8,2 m ³. Trong đó, có 8 cây thông bị đốn hạ tại hiện trường và cưa thành 65 lóng rồi chôn lấp phi tang, với khối lượng lâm sản thiệt hại là 2,502 m ³; có 20 cây thông 3 lá bị ken gốc, khoan lỗ, chặt rễ nổi của cây và đổ hóa chất cho cây chết dần, với khối lượng gỗ bị thiệt hại ban đầu là 5,729 m ³. Riêng vụ việc ông Lê Văn Ba bị hành hung đang được Công an huyện Bảo Lâm tiến hành giám định thương tích để có hướng điều tra, xử lý.

 

Ông Nguyễn Ngọc Nhi - Chủ tịch UBND huyện Bảo Lâm cho biết: “Qua kiểm tra, thanh tra của cơ quan chức năng, hiện tại, ngoài hàng chục ha rừng, đất rừng đang bị lấn chiếm, chiếm dụng thì trên diện tích rừng cộng đồng đang có 4 công trình nhà ở, vật kiến trúc chăn nuôi xây dựng trái phép. UBND huyện đã ban hành các quyết định buộc cưỡng chế các công trình xây dựng trái pháp luật để thu hồi đất rừng, khắc phục hậu quả. UBND huyện đang chỉ đạo và giao Phòng Tài nguyên - Môi trường xây dựng kế hoạch phối hợp cùng BQL Rừng phòng hộ Đam B’ri cùng các ngành chức năng và UBND xã Lộc Phú tiến hành các biện pháp cưỡng chế, giải tỏa các công trình sai phạm. Để rừng cộng đồng “sống lại”, sau khi giải tỏa, UBND huyện sẽ giao BQL Rừng phòng hộ Đam B’ri phối hợp cùng UBND xã Lộc Phú tiến hành trồng lại rừng. Về lâu về dài, UBND huyện sẽ đề xuất UBND tỉnh chỉ đạo triển khai giải tỏa, thu hồi các diện tích người dân đang lấn chiếm để trồng lại rừng theo đúng phương án giao đất, giao rừng ban đầu”.

 

Cũng theo Chủ tịch UBND huyện Bảo Lâm Nguyễn Ngọc Nhi, trong quá trình địa phương tiến hành cưỡng chế, giải tỏa, thu hồi diện tích đất rừng bị lấn chiếm, chiếm dụng trái phép, nếu các đối tượng cố tình chống đối sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

 

KHÁNH PHÚC