Độc đáo tinh dầu từ cây đô la

Vượt qua 42 dự án, ý tưởng của thanh niên toàn tỉnh, dự án “Sản xuất tinh dầu từ cây đô la và định hướng trở thành một đặc sản của Lâm Đồng” của nhóm tác giả Phạm Ngọc Khánh Vy, Đặng Phúc Đạt, Phan Vỹ Anh Cường đến từ huyện Đức Trọng vừa xuất sắc đoạt giải Nhất Cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Lâm Đồng lần thứ 6, năm 2023 do Tỉnh Đoàn tổ chức.

Cô giáo Nguyễn Thùy Trang cùng nhóm tác giả nhận giải Nhất Cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo năm 2023

Khánh Vy, Phúc Đạt và Anh Cường đều đang là học sinh Trường THPT Chu Văn An, huyện Đức Trọng. Đồng hành cùng 3 em trong quá trình đưa tinh dầu cây đô la từ ý tưởng thành sản phẩm thực tế là cô giáo Nguyễn Thùy Trang - Bí thư Đoàn trường. 

Đô la là loại cây mới được nông dân các địa phương trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng, trong đó có huyện Đức Trọng đẩy mạnh trồng trong những năm gần đây, nhằm cung cấp lá cho thị trường lá trang trí. Bản thân gia đình cô giáo Thùy Trang cũng trồng gần 5 sào cây đô la tại xã Tà Hine. Cô Trang chia sẻ: “Sẽ có những thời điểm trong năm, đặc biệt là khi không phải mùa cao điểm cưới hỏi, lễ hội thì nhu cầu của thị trường về lá trang trí giảm đi, giá thành của lá đô la lúc đó sẽ xuống rất thấp hoặc có khi còn không bán được. Điều này khiến số lượng lá phải bỏ đi rất nhiều, gây lãng phí”. Điều này khiến cô giáo trẻ rất trăn trở. Trong khi đó, cô Thùy Trang rất ấn tượng với mùi hương tỏa ra từ lá cây đô la. Và Phạm Ngọc Khánh Vy - cô học trò nhỏ cũng thường để ý, đắm chìm trong hương thơm này khi nhà em là nơi bán lá cảnh. Liên tưởng đến các loại tinh dầu làm từ các giống cây đậm hương khác như sả, bưởi, bạc hà, lavender,... cô giáo Trang cùng Khánh Vy, Phúc Đạt và Anh Cường nảy ra ý tưởng chưng cất tinh dầu từ cây đô la.

Việc đầu tiên được 4 cô trò tiến hành là tìm kiếm tài liệu liên quan đến cây đô la để tìm hiểu thành phần, cũng như tác dụng của các thành phần đó. “Quá trình này khá tốn thời gian vì hầu như chưa có tài liệu nào trong nước nghiên cứu về cây đô la và công dụng của nó. Bản thân tôi là giáo viên dạy Toán, không chuyên về mảng sinh học nên hầu như từ khi tìm kiếm thông tin đến khi chưng cất tinh dầu, cô và trò giống như những người bạn đồng hành, cùng nhau tìm hiểu, vừa làm vừa rút kinh nghiệm”, cô Trang chia sẻ. Mất mấy tháng thử nghiệm cùng rất nhiều lần thất bại, những giọt tinh dầu đô la đầu tiên của cô trò Trường THPT Chu Văn An mới được ra đời.

Điều khiến nhóm bất ngờ trong quá trình nghiên cứu là phát hiện tinh dầu đô la có một thành phần gây ức chế sự nảy mầm của cây rau sam - là một loại cây cỏ thường mọc nhiều ở vườn rau, củ, khiến nông dân ở huyện Đức Trọng phải tốn nhiều công nhổ bỏ đi. Bên cạnh đó, tinh dầu đô la có mùi hương đặc trưng, giúp giảm căng thẳng, có tác dụng thư giãn, giúp cải thiện giấc ngủ, hỗ trợ điều trị nghẹt mũi, sổ mũi khi cảm cúm. Chính vì vậy, nhóm thực hiện dự án quyết định sử dụng tinh dầu đô la làm 2 nhóm sản phẩm chính, gồm nhóm sản phẩm chế phẩm sinh học để diệt cỏ rau sam trên khu đất trồng cây dài ngày tại địa phương như cà rốt, khoai tây; và nhóm sản phẩm xông hơi, phòng ngừa cảm cúm. Theo em Đặng Phúc Đạt, nếu được đưa vào sử dụng rộng rãi, sản phẩm từ tinh dầu đô la sẽ rất có ích đối với nông dân tại địa phương, bởi có thể mang lại hiệu quả cao trong việc diệt rau sam mà vẫn bảo vệ sức khỏe cho người trồng, đồng thời đảm bảo chất lượng cho nông sản khi không phải tiếp xúc quá nhiều với các loại hóa chất.

Tại Vòng chung kết Cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Lâm Đồng năm 2023, khi trình bày trực tiếp trước Hội đồng Giám khảo, dự án “Sản xuất tinh dầu từ cây đô la và định hướng trở thành một đặc sản của Lâm Đồng” của cô và trò Trường THPT Chu Văn An nhận được nhiều sự chú ý cũng như khen ngợi của các thành viên Ban Giám khảo bởi tính mới, độc đáo, cũng như có tính khả thi cao. Đón nhận những lời đánh giá và góp ý của Hội đồng Giám khảo, em Phạm Ngọc Khánh Vy chia sẻ: “Khi nhận được những lời nhận xét chân thành và đầy tâm huyết của các chuyên gia, bản thân chúng em rất vui vì công sức nghiên cứu của cả nhóm và cô giáo đã được công nhận. Đây cũng là động lực để chúng em tiếp tục điều chỉnh và phát triển sản phẩm để được mọi người đón nhận nhiều hơn, có thể trở thành một trong những đặc sản của tỉnh nhà trong tương lai”.

Theo nhóm tác giả dự án, đặc trưng của tinh dầu đô la có mùi khá “gắt”, nồng. Chính vì vậy trong thời gian tới, nhóm sẽ tiếp tục nghiên cứu, thử pha trộn tinh dầu đô la cùng các mùi hương khác để tinh dầu có mùi hương dễ chịu, gần gũi với thị hiếu hơn. Đồng thời, đầu tư thêm máy móc, trang thiết bị khi có kinh phí để hoàn thiện hơn sản phẩm.

Đoạt giải Nhất Cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, với các thành viên cũng như cô giáo Thùy Trang, đó là một niềm vui và bất ngờ lớn. Tuy nhiên, điều lớn hơn mà các thành viên trong nhóm đã nhận được lại là những bài học, kinh nghiệm trong suốt quá trình chuẩn bị đề tài, cũng như khi tham gia Vòng chung kết Cuộc thi. Cô giáo Thùy Trang cho hay: “Xác định việc tham gia các cuộc thi là dịp để học sinh trường huyện có cơ hội cọ xát, giao lưu, học hỏi với bạn bè các địa phương trong tỉnh, thế nên, Ban Giám hiệu nhà trường đã rất quan tâm đến việc hỗ trợ, hướng dẫn học sinh nghiên cứu các đề tài khoa học cũng như ý tưởng khởi nghiệp. Bản thân tôi là một giáo viên trẻ, với vai trò là người đồng hành, tôi cũng luôn đặt niềm tin vào học sinh, giúp các em có thêm động lực, tinh thần nghiên cứu, cũng như mạnh dạn, tự tin áp dụng lý thuyết đã được học vào thực tiễn”.