Tuổi trẻ góp sức bảo tồn di sản văn hóa truyền thống

Trong sự phát triển của xã hội đã tác động không nhỏ đến văn hóa truyền thống của các dân tộc bản địa Tây Nguyên. Trước những tác động đó, Câu lạc bộ (CLB) Tri thức trẻ Làng Djiring đã ý thức trách nhiệm, thực hiện các hoạt động ý nghĩa nhằm khơi dậy, gìn giữ, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Kơ Ho.

 

Các thành viên CLB đang tìm hiểu, sưu tầm văn hóa truyền thống người Kơ Ho tại Bảo Thuận

 

Tây Nguyên luôn được biết đến là vùng đất gắn liền với truyền thống lịch sử, một kho tàng văn học, văn hóa phong phú, đa dạng và đặc sắc. Nổi bật nhất là những nét đẹp văn hóa truyền thống của các dân tộc bản địa Ê Đê, Bahnar, Jrai, M’Nông, Kơ Ho, Mạ, Chru (Chu Ru) luôn gắn liền với đời sống sinh hoạt cộng đồng, lễ hội dân gian truyền thống, những trường ca, truyện cổ tích, hát kể sử thi…, những làn điệu dân ca dân vũ, diễn tấu cồng chiêng hòa quyện với nhịp múa xoang làm say đắm lòng người. Tuy nhiên, những năm qua, nhiều nét đẹp văn hóa đặc sắc ấy của các dân tộc bản địa Tây Nguyên đã dần bị phai nhạt và mai một, điều này đã thể hiện rõ nét ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) Lâm Đồng.

 

Là cư dân sống bằng nghề lúa nước, nên trước kia người Kơ Ho trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng thường xuyên duy trì tổ chức các lễ hội truyền thống theo vòng đời sinh trưởng của cây lúa như: Lễ gieo sạ, cúng dưỡng cây lúa, mang lúa về kho, mừng lúa mới… Thông qua các lễ hội, những nét đẹp văn hóa truyền thống được thể hiện, phô diễn và được trao truyền cho các thế hệ sau. “Là người con Kơ Ho, thế hệ trẻ chúng tôi rất hạn chế về kiến thức văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Nay được tham gia vào CLB Tri thức trẻ Làng Djiring, đây là nơi sinh hoạt bổ ích giúp bản thân tôi được trải nghiệm thực tế, được tìm hiểu và học hỏi nhiều cái hay, cái đẹp về giá trị văn hóa truyền thống. Từ đó, giúp cho chúng tôi nâng cao ý thức, định hướng cho thanh niên trong vùng DTTS nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của văn hóa truyền thống đối với cuộc sống cộng đồng. Qua đó, cùng nhau trao đổi, chia sẻ, góp sức lưu giữ và bảo tồn”, anh K’Sess - Bí thư Đoàn xã Tân Thượng bày tỏ.

 

Xác định công tác bảo tồn di sản, văn hóa truyền thống là yêu cầu quan trọng trong xu thế hiện nay, nhằm lưu giữ và làm phong phú thêm đời sống tinh thần của đồng bào DTTS, nên CLB đã tổ chức nhiều hoạt động cụ thể, ý nghĩa và tác động tích cực đến công tác bảo tồn. Thông qua hoạt động, CLB đã tổ chức cho các thành viên giao lưu, tham quan nhà sàn truyền thống, cũng như tìm hiểu về các hiện vật có giá trị xưa kia của đồng bào DTTS tại tổ dân phố Di Linh Thượng (thị trấn Di Linh). Hay tại buổi giao lưu, tìm hiểu, thu thập thêm và học các bài hát đối đáp đã từng gắn bó trong đời sống lao động sản xuất, sinh hoạt hàng ngày của người Kơ Ho tại các xã Bảo Thuận, Gung Ré. Các thành viên trong CLB đã được nghe các cụ, bà, các mẹ chia sẻ nhiều bài hát dân ca, những lời hát ru, hát đối đáp và những nghề đan lát, thủ công truyền thống nhằm ca ngợi về tình yêu lao động, cuộc sống, tình yêu đôi lứa, tình yêu mẹ con, tình yêu núi rừng, quê hương...

 

Chị Ka Hem - Bí thư Chi đoàn thôn Đồng Đò (xã Tân Nghĩa), chia sẻ: “Là thành viên của CLB Tri thức trẻ Làng Djiring, ngoài vốn kiến thức hiện có, tôi luôn không ngừng trau dồi thêm những điều mà bản thân chưa biết về văn hóa truyền thống người Kơ Ho. Qua những hoạt động mà CLB tổ chức chúng tôi đã được giao lưu, gặp gỡ, mạnh dạn, tự tin hơn và cảm thấy tự hào vì mình là người con của núi rừng Tây Nguyên. Vì vậy, tôi muốn mang những kiến thức mà mình có được về những nét đẹp văn hóa truyền thống cùng chia sẻ và lan tỏa cho mọi người, đặc biệt là các bạn trẻ bởi các bạn chính là người kế thừa và bảo tồn những giá trị văn hóa ấy cho hiện tại và mai sau”.

 

Trao giải thưởng cuộc thi hình ảnh đẹp về trang phục truyền thống

 

Bên cạnh việc tìm hiểu, sưu tầm, các thành viên còn được giao lưu, học hát, múa các bài hát truyền thống mộc mạc của dân tộc mình, tìm hiểu các bài cồng chiêng từ các nghệ nhân cồng chiêng, già làng và tham gia lớp học truyền dạy và sử dụng cồng chiêng. 

 

Già làng K’Tiếu là người tâm huyết và gắn bó với cồng chiêng từ thời niên thiếu, nên khi được biết các thành viên của CLB đến tìm hiểu, sưu tầm về văn hóa cồng chiêng già rất phấn khởi, nhiệt tình chia sẻ về ý nghĩa, mục đích sử dụng và tầm quan trọng của cồng chiêng trong đời sống của người Kơ Ho. “Tôi thấy giới trẻ Kơ Ho ngày nay thường chạy theo lối sống hiện đại để hội nhập và phát triển nên dần lãng quên bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Tôi hy vọng CLB ngày càng phát triển lớn mạnh, các thành viên luôn là người hăng say, tích cực tuyên truyền, vận động đồng bào, nhất là thế hệ trẻ ý thức để góp sức trong công tác bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc”, già làng K’Tiếu ở xã Đinh Lạc kỳ vọng.

 

Những năm qua, CLB Tri thức trẻ Làng Djiring không chỉ tìm hiểu, sưu tầm bản sắc văn hóa của người Kơ Ho, mà đã phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Di Linh tổ chức các buổi tuyên truyền, vận động thanh niên, bà con DTTS ở một số xã, thị trấn trong huyện hạn chế và dần xóa bỏ các tục lệ thách cưới, vấn nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và những hệ lụy của nó trong đời sống cộng đồng; Tổ chức các hoạt động gây quỹ cho CLB phiên chợ 2.000đ, tặng sữa, sân chơi thiếu nhi tại các xã Tân Thượng, Đinh Trang Thượng. Kết nối thăm, tặng quà cho các hộ đồng bào DTTS khó khăn tại xã Gung Ré, tổ chức đêm hội trăng rằm tại xã Đinh Trang Hòa với số tiền 30 triệu đồng để hỗ trợ chi phí học tập cho đối tượng khó khăn tại địa phương. Ngoài ra, CLB đã phối hợp với các Trường THCS Tam Bố, Trường PTDTNT-THCS Di Linh tổ chức buổi hoạt động ngoại khóa nói chuyện chuyên đề về bảo tồn văn hóa trong vùng đồng bào DTTS và trang bị kỹ năng sống cho học sinh DTTS với 700 em học sinh tham gia; thanh niên xã Bảo Thuận thành lập CLB Tri thức trẻ xã, tổ chức Diễn đàn Thanh niên DTTS với văn minh trong lễ cưới; chuyên đề nguồn gốc trang phục truyền thống của đồng bào DTTS đến các thành viên trong CLB…

 

Trao đổi với chúng tôi về định hướng phát triển của CLB, chị Now Sye Hồng Thuyên - Chủ nhiệm CLB Tri thức trẻ Làng Djiring cho biết: “Qua quá trình hoạt động, CLB cơ bản đã tổ chức các hoạt động đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của đoàn viên, thanh niên DTTS. Dự kiến trong năm 2021, CLB sẽ xây dựng kênh Youtube nhằm chia sẻ rộng rãi hình ảnh con người, phong tục tập quán tốt đẹp của đồng bào DTTS, tiếp tục tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao trong vùng đồng bào DTTS, tạo sân chơi lành mạnh. Tiếp tục định hướng Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam xã Đinh Trang Hòa thành lập CLB Tri thức trẻ xã Đinh Trang Hòa, kết nối dạy tiếng Việt kết hợp tiếng Kơ Ho cho các mẹ, các chị lớn tuổi trên địa bàn xã; đồng thời định hướng CLB Tri thức trẻ xã Bảo Thuận sưu tầm lại truyền thuyết sự tích núi Brah Yàng; tổ chức tìm hiểu các bài hát đối đáp, ca dao và các hoạt động khác cho các thành viên trong CLB”.

 

Có thể khẳng định rằng, từ những hoạt động thực tiễn trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS mà CLB Tri thức trẻ Làng Djiring tổ chức trong thời gian qua đã góp phần khơi dậy thế hệ trẻ trong vùng DTTS ý thức việc lưu giữ, bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc bản địa. Hy vọng rằng, CLB ngày càng phát triển lớn mạnh, thu hút ngày càng nhiều thanh niên đồng bào DTTS trong huyện tham gia. Nhờ đó, ý thức của cộng đồng dân cư sẽ được nâng lên, nhiều giá trị văn hóa truyền thống sẽ được phát huy và có sức lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống cộng đồng. Và chỉ có như thế mạch nguồn văn hóa truyền thống của người Kơ Ho ở vùng đất Nam Tây Nguyên luôn được tuôn chảy theo thời gian.

 

NDONG BRỪM