Để giám sát của Quốc hội thực sự hiệu lực, hiệu quả

Năm 2023 là năm giữa nhiệm kỳ, năm bản lề quan trọng thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Với mục tiêu “không ngừng đổi mới, đẩy mạnh giám sát là khâu trọng tâm, then chốt để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội”, năm qua, hoạt động giám sát của Quốc hội đã đạt nhiều kết quả quan trọng, tạo niềm tin với cử tri.

Trong năm 2023, các hoạt động giám sát được thực hiện có hiệu quả với nhiều đổi mới mạnh mẽ về tư duy và phương thức thực hiện, được triển khai toàn diện, đồng bộ, ngày càng đi vào thực chất. Từ đó, góp phần nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả, phản ứng linh hoạt, nhạy bén trước những vấn đề thời sự quan trọng của đất nước; tăng tính dân chủ, pháp quyền, công khai, minh bạch trong hoạt động giám sát. Tạo hiệu ứng lan tỏa về tinh thần hành động tích cực, góp phần tạo chuyển biến toàn diện cả về nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và vấn đề được giám sát.

Hoạt động giám sát chuyên đề tiếp tục có nhiều đổi mới trong công tác tổ chức thực hiện, nhờ đó đạt hiệu quả, kết quả tích cực. Hoạt động lấy phiếu tín nhiệm được tiến hành cẩn trọng, bảo đảm nghiêm túc, theo quy định của pháp luật. Hoạt động “giám sát lại” được triển khai với tinh thần chuẩn bị từ sớm, từ xa; chuẩn bị và tổ chức chất vấn việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn của Quốc hội khóa XIV, khóa XV thực chất, hiệu quả.

Bên cạnh đó, việc xem xét báo cáo của các cơ quan được thực hiện một cách thực chất, trách nhiệm, hiệu quả, được thảo luận kỹ với nhiều yêu cầu đổi mới theo hướng trọng tâm, tập trung vào các vấn đề lớn và quan trọng. Hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) quan tâm chỉ đạo với nhiều giải pháp đồng bộ, đổi mới thiết thực, hiệu quả. Giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị cử tri ngày càng được tăng cường và trở thành hoạt động thường xuyên...

Năm 2024 là năm có ý nghĩa quan trọng nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Chương trình hành động của Đảng đoàn Quốc hội thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII và thực hiện Chương trình hoạt động cả nhiệm kỳ Quốc hội, đặt ra yêu cầu phải tích cực, khẩn trương triển khai, thực hiện các hoạt động giám sát có hiệu quả, chất lượng hơn.

Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 90/2023/QH15 về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2024 với nhiều nội dung giám sát, yêu cầu cụ thể hơn trong việc tổ chức thực hiện đối với UBTVQH, Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội.

Trong năm 2024, Quốc hội và UBTVQH sẽ tiến hành 4 giám sát chuyên đề về “việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/1/2022 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình Phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội và các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023”; “việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023”; “việc thực hiện chính sách, pháp luật về đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập giai đoạn 2018 - 2023” và “việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông từ năm 2009 đến hết năm 2023”.

Tham gia góp ý về kế hoạch triển khai giám sát thời gian tới, Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng đã đề xuất các giải pháp cụ thể để triển khai thực hiện có hiệu quả chương trình giám sát của Quốc hội, UBTVQH năm 2024 như: Cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu hoạt động giám sát nhằm nâng cao chất lượng công tác phối hợp phục vụ hoạt động giám sát. Kiến nghị nên mời các Đoàn đại biểu các tỉnh có liên quan cùng tham gia giám sát để tăng cường trao đổi, học tập kinh nghiệm lẫn nhau. Tăng cường hoạt động giám sát của Đoàn ĐBQH, ĐBQH bảo đảm chất lượng, khả thi, hiệu quả, tránh hình thức. Phối hợp với các Đoàn giám sát của các ủy ban của Quốc hội, với Thường trực, các Ban của HĐND nhằm tránh sự chồng chéo.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh kiến nghị: Cần nâng cao chất lượng các kiến nghị và chế tài thực hiện các kiến nghị sau hoạt động giám sát. Kiến nghị phải bảo đảm tính đúng đắn, có cơ sở khoa học và thực tiễn, bảo đảm tính khả thi, nội dung cụ thể rõ ràng, hướng tới việc hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật và có cơ chế bảo đảm các kiến nghị được thực hiện trên thực tế. Tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý, nhất là Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND nhằm đổi mới cơ chế để tăng cường vai trò của ĐBQH, Đoàn ĐBQH đối với việc giám sát lại trong trường hợp cần thiết.

Qua theo dõi chúng tôi được biết, ngay từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, công tác giám sát theo Nghị quyết của Quốc hội, UBTVQH được Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng tổ chức một cách chủ động, nghiêm túc. Phối hợp chặt chẽ với Hội đồng Dân tộc và các ủy ban của Quốc hội, Thường trực HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam, đảm bảo thực hiện đúng kế hoạch, đúng tiến độ giám sát và chất lượng báo cáo kết quả giám sát theo quy định. Bên cạnh đó, Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng cũng chủ động tổ chức 2 giám sát chuyên đề về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý hành lang an toàn đường bộ và việc thực hiện chính sách, pháp luật về hoạt động luật sư, công chứng, thừa phát lại, đấu giá tài sản trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng... Hoạt động giám sát của Quốc hội đã bám sát các quy định của pháp luật, các nhiệm vụ trọng tâm của địa phương, đáp ứng kịp thời nhu cầu của xã hội, tâm tư, nguyện vọng, mong muốn của Nhân dân và cử tri.