Công tác tư tưởng có sức mạnh riêng của nó, trong cuộc đấu tranh giai cấp, vai trò của nó rất lớn. C.Mác đã từng chỉ rõ: “Vũ khí của sự phê phán cố nhiên không thay thế được sự phê phán của vũ khí, lực lượng vật chất chỉ có thể bị đánh đổ bằng lực lượng vật chất, nhưng lý luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất một khi nó xâm nhập vào quần chúng”.
Tư tưởng và đấu tranh tư tưởng là sản phẩm của lịch sử, nó như một dòng chảy từ xa xưa đến nay, bởi vì con người không bao giờ ngưng suy nghĩ, tìm tòi lối đi và lời giải đáp cho đời sống thực tại của mình. Và đương nhiên, con người ngày càng hoàn thiện hơn nhận thức của mình đối với tự nhiên, xã hội và chính bản thân mình. Do những thành tựu về khoa học, con người ngày càng thông minh hơn, tự tin hơn, được trang bị khả năng lớn hơn để tồn tại. Tuy nhiên, còn không ít vấn đề mà loài người chưa giải đáp được một cách triệt để đối với chính bản thân con người (tuổi thọ, bệnh nan y,…).
Công tác tư tưởng có sức mạnh riêng của nó, trong cuộc đấu tranh giai cấp, vai trò của nó rất lớn. C.Mác đã từng chỉ rõ: “Vũ khí của sự phê phán cố nhiên không thay thế được sự phê phán của vũ khí, lực lượng vật chất chỉ có thể bị đánh đổ bằng lực lượng vật chất, nhưng lý luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất một khi nó xâm nhập vào quần chúng”. Thực ra, công tác tư tưởng không phải là chiếc đũa thần, muốn đổi màu hoặc thay đổi hình thù của thực tiễn là được. Công tác tư tưởng có thế nâng mặt tốt, mặt thiện, mặt đẹp lên vị trí chủ đạo giữ vai trò chi phối. Muốn thế, tư tưởng phải hoá thân, đủ độ rung cảm để chuyển hoá cái xấu nhiều thành xấu ít và cao hơn là cái tốt.
 |
| Thanh niên xung kích trên mặt trận xây dựng nông thôn mới. Ảnh: Ngọc Minh. |
Bối cảnh quốc tế hiện nay có những biến đổi to lớn và sâu sắc. Thắng lợi của xu thế hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ hợp tác và phát triển sẽ tạo niềm tin cho nhân dân ta. Đồng thời, những bất ổn do chiến tranh cục bộ, xung đột vũ trang, xung đột sắc tộc, chạy đua vũ trang, hoạt động can thiệp lật đổ, khủng bố, tranh chấp lãnh thổ, tài nguyên và cạnh tranh quyết liệt về lợi ích kinh tế tiếp tục diễn ra phức tạp… khiến tâm trạng lo lắng trong nhân dân. Các khuynh hướng tư tưởng lý luận, chính trị thế giới cả tiến bộ và phản động tiếp tục đấu tranh gay gắt sẽ tác động đến sự ổn định của các quốc gia, dân tộc. Cùng với sự phát triển của cách mạng khoa học và công nghệ, kinh tế tri thức và quá trình toàn cầu hoá diễn ra mạnh mẽ, nhất là công nghệ thông tin, các phương tiện thông tin đại chúng trong xã hội hiện đại ngày càng xâm nhập mạnh, khó kiểm soát, làm ảnh hưởng sâu sắc đến nếp nghĩ, lối sống của con người, đặc biệt là lớp trẻ.
Trong nước, toàn Đảng, toàn dân ta đang phấn đấu hoàn thành những mục tiêu lớn, sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Một đặc trưng lớn của thời kỳ chúng ta đang sống là Đảng Cộng sản Việt Nam đang cầm quyền, cầm quyền trên một nước Việt Nam độc lập, thống nhất, cầm quyền để bảo vệ, củng cố nền độc lập đó, làm cho dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Đảng lãnh đạo bằng cương lĩnh, chiến lược, các định hướng về chính sách và chủ trương lớn; bằng công tác tuyên truyền, thuyết phục, vận động, tổ chức, kiểm tra, giám sát và bằng hành động gương mẫu của đảng viên. Đảng lãnh đạo thông qua tổ chức Đảng và đảng viên hoạt động trong các tổ chức của hệ thống chính trị, tăng cường chế độ trách nhiệm cá nhân và người đứng đầu. Trong nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng, công tác tư tưởng là của toàn Đảng, của người đứng đầu cấp uỷ, không thể khoán trắng công tác tư tưởng cho người làm tuyên giáo. Nhìn một cách khách quan, thế và lực, sức mạnh tổng hợp của đất nước ta lớn hơn nhiều so với trước. Đó là thuận lợi cơ bản của công tác tư tưởng. Đồng thời công tác tư tưởng cũng đang phải đối mặt với những thách thức mới gay gắt. Đó là sự phân hoá giàu nghèo, phân hoá tư tưởng. Tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên gắn với tệ quan liêu, tham nhũng lãng phí chưa được khắc phục. Đây là lý do làm cho lòng dân không yên. Hiện tượng xuống cấp về đạo đức xã hội, nhất là lớp trẻ đang thực sự là một vấn đề lo ngại cho vấn đề trật tự, an toàn xã hội. Bên cạnh đó, các thế lực thù địch vẫn tiếp tục thực hiện âm mưu “Diễn biến hoà bình”, gây bạo loạn lật đổ. Những biểu hiện xa rời mục tiêu, lý tưởng XHCN, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” có những diễn biến phức tạp trong nội bộ, ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng. Đây là những vấn đề mà công tác tư tưởng không thể không lưu tâm.
Mỗi giai đoạn cách mạng có những nhiệm vụ chính trị khác nhau, do đó công tác tư tưởng có những mục tiêu khác nhau nhằm góp phần thực hiện nhiệm vụ từng thời kỳ. Cái khó của người làm công tác tư tưởng là làm thế nào để dẫn dụ lòng người từ hiểu chưa đúng đến hiểu đúng, từ chưa tin yêu đến tin không thể dễ dàng. Ngày xưa các cụ truyền dạy muốn lập nghiệp trước hết phải lập thân và lập ngôn. Nếu coi tuyên giáo là một nghề thì có hai việc khó khăn nhất trong nghề này đó là nói và viết. Nói và viết sai sẽ mang hoạ. Cụ Lê Quý Đôn từng khuyên bảo: “Bệnh từ miệng ăn vào, hoạ từ miệng nói ra”. Lập ngôn là truyền bá tư tưởng của mình. Ngày nay, Đảng lấy chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động thì việc truyền bá ở đây không còn của riêng ai mà trở thành sự nghiệp chung của những người làm công tác tư tưởng của Đảng. Việc truyền bá bây giờ có cả một dàn “binh chủng hợp đồng” bao gồm các phương tiện truyền thông, sách, báo, trường học…
Người làm nghề “thuyết khách” giống như “đầu bếp cho nhiều người ăn”, làm sao cho hợp khẩu vị được tất cả, nên sự khen, chê sau một buổi thuyết trình là bình thường, dễ hiểu. Có điều, biết sử dụng gia vị hợp lý, biết nhu cầu của người thưởng thức để đáp ứng số đông là một việc phải phấn đấu. Mặt khác, hiện nay nhiều lượng thông tin không còn độc quyền của người làm công tác tuyên giáo như trước đây, nên đòi hỏi sự dày công nghiên cứu, chuẩn bị của người làm công tác tư tưởng. Dù hoàn cảnh nào thì yêu cầu nhất quán trong công tác tư tưởng vẫn là tính chiến đấu và khả năng thuyết phục. Không ai dám có quyền vỗ ngực cho mình quyền thuyết giáo, còn tín đồ đông đảo có bổn phận nghe. Thời đại này nghe và nhìn phải theo mẫu. Chúng ta có mẫu của Bác Hồ, có mẫu của biết bao chiến sĩ trung kiên, của biết bao nhiêu bà mẹ anh hùng. Thực ra, thời nào, lúc nào cũng có những tấm gương tốt. Bác Hồ đã chỉ rõ: “Một tấm gương sống còn hơn cả một trăm bài diễn văn tuyên truyền”. Điều quan trọng là tìm và xác định mẫu đúng nghĩa của nó, không nên tạo ra sự phản cảm.
Kỷ niệm 82 năm Ngày truyền thống công tác tuyên giáo của Đảng, chúng ta tự hào về những thành tựu mà các thế hệ nối tiếp nhau đã tạo dựng nên, chúng ta biết ơn các thế hệ đi trước để lại những bài học quý báu. Chúng ta mong muốn cấp uỷ, chính quyền quan tâm tạo điều kiện cho lĩnh vực thiết yếu, nhưng đầy khó khăn và phức tạp này bằng cả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cũng như chính sách, chế độ đối với họ. Chúng ta mong muốn những người có chức, có quyền phải là những người làm công tác tư tưởng số một với cái tâm trong sáng, tinh thần trách nhiệm, công minh, trung thực, yêu cái thiện đến cùng. Lòng dân là bài học chung cho tất cả các lĩnh vực, nhưng nó xuyên suốt trong công tác tư tưởng, nhất là ngày nay, trình độ dân trí được nâng lên, nhân dân biết phân biệt đúng – sai, nhân dân mới là người bảo vệ và tạo điều kiện cho Đảng ta tồn tại và phát triển.
KHUẤT MINH PHƯƠNG
