Cách đây 69 năm, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã làm nên một kỳ tích trong thế kỷ XX: tiến hành thành công Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đập tan xiềng xích hơn 80 năm thống trị của chủ nghĩa thực dân, lật đổ chế độ phong kiến tồn tại hàng chục thế kỷ trên đất nước ta, mở ra một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, lập nên Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nay là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
Cách đây 69 năm, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã làm nên một kỳ tích trong thế kỷ XX: tiến hành thành công Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đập tan xiềng xích hơn 80 năm thống trị của chủ nghĩa thực dân, lật đổ chế độ phong kiến tồn tại hàng chục thế kỷ trên đất nước ta, mở ra một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, lập nên Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nay là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
Năm 1858, thực dân Pháp đã nổ súng xâm lược nước ta, nhưng với truyền thống yêu nước bất khuất chống ngoại xâm của dân tộc, nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của các sĩ phu yêu nước đã đứng lên chống thực dân Pháp giành độc lập, nhưng các cuộc khởi nghĩa đều thất bại vì chưa có một đường lối cứu nước đúng đắn. Chứng kiến cảnh nước mất nhà tan, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành ra đi tìm cứu nước. Sau nhiều năm bôn ba ở các châu lục, Người bắt gặp luận cương của Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa, Người nói: Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác là con đường cách mạng vô sản. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gặp và tìm đến với chủ nghĩa Mác - Lênin - học thuyết lý luận cách mạng tiên tiến của thời đại - từ đó, Bác đã tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn và sáng lập ra Đảng Cộng sản Việt Nam.
Ngay sau khi thành lập, Đảng Cộng sản Việt Nam đã nắm lấy ngọn cờ lãnh đạo cách mạng Việt Nam; bằng cương lĩnh chính trị, đường lối, phương pháp cách mạng đúng đắn của mình, Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân, tổ chức thành lực lượng hùng hậu của cách mạng. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ, nhân dân ta đã tiến hành các cao trào cách mạng như: Xô viết Nghệ Tĩnh (1930 - 1931), cao trào dân chủ (1936 - 1939) và cao trào cứu nước, giải phóng dân tộc (1939 - 1945), tiến tới giành thắng lợi trong Cách mạng Tháng Tám, đem lại cuộc biến đổi xã hội chưa từng có và tạo ra bước ngoặt vĩ đại của lịch sử dân tộc ta.
Đầu năm 1945, quân đội Xô Viết liên tiếp giành thắng lợi quyết định trên chiến trường châu Âu, giải phóng hàng loạt nước và tiến thẳng vào sào huyệt của phát xít Đức ở Béc-lin, buộc phát xít Đức phải đầu hàng vô điều kiện. Ngày 8/8/1945, Liên Xô tuyên chiến với quân phiệt Nhật và chỉ trong thời gian ngắn đã tiêu diệt đội quân Quan Đông tinh nhuệ của Nhật, đẩy phát xít Nhật vào thế thất bại không thể tránh khỏi.
Trước tình hình đó, tháng 2/1945, Ban Thường vụ Trung ương họp và ra Nghị quyết nêu rõ: “Kẻ thù số một của các dân tộc Đông Dương lúc này không phải là tất cả chủ nghĩa đế quốc mà chỉ là đế quốc phát xít, đặc biệt là Nhật - Pháp”; hội nghị chỉ rõ, toàn bộ công tác của Đảng trong lúc này là chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền.
Từ tháng 4/1945 trở đi, cao trào kháng Nhật cứu nước diễn ra mạnh mẽ; phong trào đấu tranh vũ trang, khởi nghĩa từng phần đã diễn ra ở nhiều vùng; các lực lượng cách mạng đã phối hợp với nhân dân giải phóng một loạt các xã, huyện thuộc các tỉnh: Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Quảng Ngãi, Bắc Giang. Trên cơ sở đánh giá thời cơ và tình hình cách mạng trong nước đã phát triển mạnh mẽ, rộng khắp, Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào từ ngày 13-15/8/1945 đã đi đến kết luận: “Những điều kiện khởi nghĩa ở Đông Dương đã chín muồi” vì vậy phải ''Kịp thời hành động, không bỏ lỡ cơ hội”, khẩn trương “Đánh chiếm ngay những nơi chắc chắn, không kể thành phố hay thôn quê, thành lập ủy ban nhân dân ở những nơi làm chủ”, tất cả vì mục tiêu ''Việt Nam hoàn toàn độc lập”.
Đến 23 giờ, ngày 13/8/1945, Ủy ban khởi nghĩa ra Quân lệnh số 1: Hiệu triệu toàn dân đứng lên khởi nghĩa giành chính quyền. Tiếp đó, ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân tại Tân Trào đã thông qua mười chính sách lớn của Việt Minh, thông qua Lệnh Tổng khởi nghĩa, quyết định Quốc kỳ, Quốc ca và bầu ra Ủy ban Giải phóng dân tộc Việt Nam, tức Chính phủ lâm thời do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra lời kêu gọi: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.
Ngày 19/8/1945, khởi nghĩa thắng lợi chỉ trong vòng 15 ngày cuối tháng 8/1945, cuộc Tổng khởi nghĩa đã giành được thắng lợi hoàn toàn; lần đầu tiên trong lịch sử, chính quyền trong cả nước thuộc về nhân dân. Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), trước quốc dân đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố trước quốc dân và thế giới: nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á.
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một minh chứng sinh động cho sức mạnh vĩ đại của khối đoàn kết toàn dân tộc Việt Nam do Đảng ta và lãnh tụ Hồ Chí Minh lãnh đạo. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là sự kết hợp nhuần nhuyễn của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và chủ nghĩa yêu nước trong đấu tranh giải phóng dân tộc.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945, kết tinh nhiều bài học quý báu được Đảng ta vận dụng và phát triển trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đó là bài học về nắm vững và kiên định ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, giải quyết đúng đắn mối quan hệ độc lập dân tộc và dân chủ; bài học về xây dựng Mặt trận dân tộc thống nhất, tiêu biểu cho khối đại đoàn kết dân tộc dựa trên nền tảng vững chắc của khối liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức; bài học về nắm bắt thời cơ, chủ động, sáng tạo trong tiến hành các nhiệm vụ chính trị; bài học về nâng tầm trí tuệ, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức Đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, đáp ứng yêu cầu của cách mạng trong giai đoạn hiện nay.
Phát huy tinh thần Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, chúng ta quyết tâm giữ vững độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, kiên định con đường độc lập dân tộc và CNXH, kiên quyết đấu tranh với các luận điệu sai trái, xuyên tạc và âm mưu diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch; tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh gắn với thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, nhằm góp phần xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch vững mạnh.
PHAN VĂN PHẤN
