Nhận dạng mất đoàn kết và giải pháp khắc phục

(LĐ online) - Đoàn kết thống nhất (ĐKTN) là sinh mệnh của Đảng, là vấn đề sống còn của cách mạng - cơ sở để củng cố đại đoàn kết toàn dân tộc. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “đoàn kết là sức mạnh, là then chốt của thành công”¹. Trong quá trình lãnh đạo cách mạng và công tác xây dựng Đảng, Đảng ta coi sự chia rẽ là một tội ác lớn nhất đối với Đảng. Thời gian qua cho thấy các tổ chức đảng đã quan tâm xây dựng củng cố khối ĐKTN, góp phần thúc đẩy việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, xây dựng chỉnh đốn Đảng... tăng cường mối quan hệ mật thiết với nhân dân, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, mở cửa hội nhập quốc tế. Tuy nhiên “một số nơi còn tiềm ẩn nguy cơ mất đoàn kết, không thể xem thường; bên cạnh đó không ít tổ chức đảng có biểu hiện đoàn kết xuôi chiều”². Từ thực tiễn mất đoàn kết ở một số tổ chức đảng, Đại hội XI chỉ rõ “Sự đoàn kết, nhất trí ở không ít cấp ủy chưa tốt”³ . Do đó, việc nhận dạng căn nguyên tiềm ẩn gây mất đoàn kết trong một số tổ chức đảng có ý nghĩa thực tiễn cấp bách. Mất đoàn kết ở một số tổ chức đảng cũng rất đa dạng, nhưng theo chúng tôi bước đầu rút ra mấy kiểu dạng chủ yếu sau:

 

Thứ nhất, do mâu thuẫn về lợi ích. Có thể nói đây là căn nguyên sâu xa dễ gây mất đoàn kết trong tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị. Xét tới cùng hoạt động của con người là nhằm theo đuổi những lợi ích nhất định. Nhưng lợi ích chính đáng chỉ được khuyến khích bảo vệ khi lợi ích đó không mâu thuẫn với lợi ích của Đảng, không làm tổn hại lợi ích tập thể, lợi ích các thành viên trong tổ chức. Thực tiễn cho thấy ở đâu mà cán bộ, đảng viên (CB, ĐV) có hành vi vun vén cá nhân, thậm chí tham nhũng, không quan tâm đến lợi ích chung thì sớm muộn cũng biểu hiện mất đoàn kết. Đã có những CB, ĐV tìm cách “chạy chức, chạy quyền” để mưu lợi ích cá nhân. Kiểu dạng này thường xảy ra ở những cơ quan, đơn vị nắm giữ các lĩnh vực kinh tế, trước các kỳ Đại hội Đảng các cấp và chuẩn bị cất nhắc đề bạt, bổ nhiệm cán bộ... Thứ hai, lề lối, phong cách làm việc thiếu nền nếp, khoa học. Khi các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng, quy chế của cơ quan, đơn vị không được giữ vững, thì số ít CB, ĐV dễ nảy sinh sự tùy tiện trong điều hành công việc, tác phong công tác, kém ý thức tổ chức kỷ luật, dẫn tới làm sai các nguyên tắc, chế độ. Đây cũng là nhân tố dễ phát sinh mâu thuẫn giữa các cán bộ chủ chốt trong tổ chức. Thứ ba, do thiếu dân chủ, công khai, minh bạch, nhất là các vấn đề liên quan đến kinh tế, chế độ, chính sách, công tác cán bộ... Khi hệ giá trị này không được thực hiện thì khó có thể quy tụ sức mạnh tập thể, năng lực sáng tạo của CB, ĐV. Đây là môi trường nảy sinh căn bệnh quan liêu, gia trưởng, độc đoán. Và đó cũng là lô gíc tất yếu dễ tạo ra sự đố kỵ, thiếu sự hợp tác trong số ít cán bộ chủ chốt, giữa cấp trên với cấp dưới và nhân viên dưới quyền. Thứ tư, bố trí, sử dụng cán bộ không đảm bảo tiêu chuẩn cũng dễ gây mất đoàn kết nội bộ. Nếu người đứng đầu tổ chức mà phẩm chất, năng lực yếu hơn người dưới quyền, lại mang nặng chủ nghĩa cá nhân, xa rời chuẩn mực đạo đức cách mạng thì ở những tổ chức đó biểu hiện CB, ĐV không phục nhau, thiếu nhất trí cả về nhận thức và hành động, thậm chí mất đoàn kết nghiêm trọng là khó tránh. Nếu trong công tác cán bộ có hiện tượng “yêu nên tốt, ghét nên xấu”, “thân quen, dòng họ” thì vô hình trung sẽ dung dưỡng cán bộ thiếu đức, thiếu tài, vô cảm trước nguyện vọng, đời sống các mặt của nhân dân. 

 

Hậu quả của căn bệnh mất đoàn kết hết sức nguy hiểm, không chỉ làm suy yếu tổ chức đảng, làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, chính quyền mà còn làm chậm quá trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, ngành.  Xử lý mất đoàn kết nội bộ trong tổ chức đảng phải kiên trì, tiến hành đồng bộ và thông qua sinh hoạt đảng. Theo chúng tôi tập trung thực hiện mấy biện pháp chủ yếu sau:

 

- Thường xuyên giáo dục nâng cao nhận thức, tính đảng cho các tổ chức đảng, CB, ĐV luôn coi trọng củng cố, xây dựng khối ĐKTN; buông lơi vấn đề này thì hậu quả của nó thật khôn lường. Bởi vì nếu tổ chức đảng thiếu sự nhất trí và đồng thuận thì khó có thể thực hiện tốt vai trò là hạt nhân chính trị. CB, ĐV phải luôn coi ĐKTN là một nội dung, tiêu chuẩn, tư cách đảng viên, luôn “Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau” ⁴; rằng “Hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin là phải sống với nhau có tình có nghĩa. Nếu thuộc bao nhiêu sách mà sống không có tình có nghĩa thì sao họi là hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin được” ⁵. Các cấp ủy đảng, cán bộ chủ chốt không chỉ là tấm gương quy tụ mà phải có những biện pháp cụ thể để xây dựng khối ĐKTN của tổ chức đảng. Ngoài việc giáo dục nâng cao nhận thức cho CB, ĐV, cấp ủy cần chỉ đạo, kiểm tra để kịp thời phát hiện nguyên nhân tiềm ẩn gây mất đoàn kết. Coi trọng xây dựng văn hóa đảng và tạo lập môi trường nhân văn trong tổ chức đảng - nhân tố để loại bỏ những độc tố phản văn hóa cản trở sự phát triển vững mạnh của Đảng, CB, ĐV.

 

- Nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình gắn với phát huy dân chủ trong Đảng là một phương pháp căn bản để tăng cường ĐKTN trong Đảng. Làm tốt vấn đề này sẽ phát huy ưu điểm, tìm ra khuyết điểm để giúp nhau sửa chữa, giải quyết kịp thời những ý kiến chưa thống nhất trong nội bộ, không để khuyết điểm tích tụ thành khuyết điểm to sẽ rất có hại. Phê bình “phải ráo riết, triệt để, thật thà, không nể nang, không thêm bớt” nhưng phải thấm đượm tính nhân văn. Cần mở rộng dân chủ để giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong tổ chức đảng, vì trong quá trình thảo luận để đi đến chân lý có những ý kiến khác nhau là lẽ thường tình. Do đó, cấp ủy cần bình tĩnh, nắm vững nguyên tắc tập trung dân chủ để giải quyết vấn đề theo tính chất, biên độ công tác đảng; không vội vàng quy chụp, nâng quan điểm dễ xảy ra trạng thái tâm lý căng thẳng không cần thiết. Dân chủ là năng lượng sống của Đảng. Đây cũng là quy luật trưởng thành phát triển của Đảng. “Khi mọi người đã phát biểu ý kiến, đã tìm thấy chân lý, lúc đó quyền tự do tư tưởng hóa ra quyền tự do phục tùng chân lý” ⁶, do đó, Bác Hồ mong muốn, kỳ vọng: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng” ⁷. 

 

- Tiếp tục hoàn thiện quy chế, quy định, xác định quyền hạn, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan. Có lượng hóa cụ thể mới có cơ sở để thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, khắc phục sự trùng dẫm chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ. Tập thể lãnh đạo đi đôi với cá thể hóa cá nhân phụ trách, nhất là vai trò trách nhiệm của người đứng đầu. Đây là nhân tố để khắc phục thái độ bàng quan, vô trách nhiệm “cha chung không ai khóc”, nếu có khuyết điểm đều là trách nhiệm chung của tập thể. Vì vậy Đại hội X khẳng định “Bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, quy định về quản lý kinh tế - tài chính, quản lý tài sản công, ngân sách nhà nước, các quỹ do nhân dân đóng góp... Bảo đảm công khai, minh bạch các hoạt động kinh tế, tài chính trong các cơ quan hành chính...và doanh nghiệp nhà nước” ⁸.

 

- Kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa cơ hội. Chủ nghĩa cá nhân là nguồn gốc tư tưởng của chủ nghĩa cơ hội. Bè phái, phe nhóm là cơ sở tồn tại của chủ nghĩa cơ hội trong Đảng. Đây là thứ giặc trong lòng “không mang gươm, mang súng” luôn là lực cản gây mất đoàn kết, thiếu tính tổ chức kỷ luật, kém tinh thần trách nhiệm, không muốn ai hơn mình... Khi trở thành đảng cầm quyền, những phần tử cơ hội tìm cách luồn lọt để đặc quyền, đặc lợi “có dịp đục khoét, có dịp ăn của đút, có dịp “dĩ công vi tư” ⁹. Do đó ngăn chặn, tẩy trừ những cán bộ suy thoái đó không chỉ góp phần củng cố khối đoàn kết mà còn làm tốt công tác bảo vệ Đảng trong điều kiện mới hiện nay.

 

- Tăng cường kiểm tra, giám sát, chỉ đạo của tổ chức đảng cấp trên, nhất là chủ động phát hiện sớm những hiện tượng có biểu hiện mất đoàn kết để giáo dục, ngăn chặn kịp thời; không để vụ việc còn manh nha trở thành mất đoàn kết nghiêm trọng. Đặc biệt phải coi trọng phát hiện những mâu thuẫn “quay lưng” với nhau ở các chức danh chủ chốt, bởi sự rạn nứt, mất đoàn kết ở các chức danh này thì tác hại rất lớn. Vì họ là tấm gương, bộ mặt của cơ quan, đơn vị. “Đối với những cấp ủy, tổ chức đảng vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, cán bộ lãnh đạo độc đoán, chuyên quyền, kéo bè, kéo cánh, gây mất đoàn kết nội bộ, cấp ủy cấp trên phải chỉ đạo kiểm điểm làm rõ đúng sai, xử lý nghiêm những người có khuyết điểm, kiện toàn tổ chức cán bộ...” ¹⁰; đồng thời “Chú trọng kiểm tra, giám sát người đứng đầu tổ chức đảng, nhà nước, mặt trận và các đoàn thể nhân dân các cấp trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao” ¹¹. Trước lúc về cõi vĩnh hằng, trong Di chúc, Hồ Chí Minh canh cánh căn dặn toàn Đảng “Các đồng chí Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”. Đó là một trong những nhân tố để Đảng ta luôn là đạo đức văn minh, mãi mãi trường tồn cùng dân tộc.

 

 

TS.Nguyễn Thế Tư