Ông Nguyễn Văn Tới - Phó Chủ tịch HĐND TP Đà Lạt, cho rằng: "Vai trò của đại biểu HĐND trong việc quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương thể hiện chưa mạnh, chưa rõ nét.
Tại diễn đàn trao đổi kinh nghiệm hoạt động giữa Thường trực, các ban của HĐND tỉnh Lâm Đồng với HĐND 12 huyện, thành phố vừa diễn ra tại Bảo Lâm, ông Nguyễn Văn Tới - Phó Chủ tịch HĐND TP Đà Lạt, cho rằng: “Vai trò của đại biểu HĐND trong việc quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương thể hiện chưa mạnh, chưa rõ nét. Nhiều đại biểu khi tham gia thảo luận những vấn đề quan trong tại kỳ họp chưa dành thời gian tìm hiểu sâu vấn đề, lĩnh vực để phát biểu, dẫn đến tình trạng phát biểu cho có, hời hợt hoặc đồng ý suông với Nghị quyết HĐND được thông qua, mà không có đóng góp hay phân tích gì thêm. Một số đại biểu chưa quan tâm nắm bắt tình hình, thông tin, nguyện vọng của cử tri ở cơ sở để phát biểu, chất vấn tại kỳ họp...”.
 |
| Diễn đàn tiếp xúc cử tri là cơ hội để người đại biểu thể hiện vai trò và trách nhiệm của mình |
Theo bà Lê Thị Nhàn - Chủ tịch UBMTTQ, Trưởng ban KT - XH của HĐND huyện Lâm Hà: “Việc thực hiện nhiệm vụ của đại biểu HĐND trên một số công việc còn mang tính đơn lẻ; công tác phối hợp với chính quyền và MTTQ nơi đại biểu ứng cử chưa thực sự chặt chẽ, chưa đáp ứng được yêu cầu và sự mong đợi của cử tri. Một vài đại biểu thiếu kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm hoạt động, nên lúng túng trong việc thực hiện vai trò, trách nhiệm, dẫn đến hiệu quả hoạt động chậm được phát huy”.
Đại biểu HĐND huyện Đam Rông cũng cho rằng: “Trong hoạt động chất vấn tại kỳ họp, nhiều đại biểu còn e ngại, có những đại biểu từ đầu nhiệm kỳ đến nay chưa phát biểu một ý kiến nào, hoặc nếu có thì chỉ nêu những vấn đề nhỏ nhặt, thiếu tính bao quát”.
Giải thích cho thái độ “e dè” này, đại diện Thường trực HĐND huyện Cát Tiên cho rằng: “Nhiều đại biểu giữ cương vị lãnh đạo trong hệ thống cơ quan quản lý Nhà nước ở địa phương, khi thực thi nhiệm vụ của đại biểu sẽ không tránh khỏi tình trạng ngại va chạm, ít phát biểu và tham gia thẳng thắn đối với lãnh đạo các cơ quan, đơn vị cấp trên”. Ban Pháp chế HĐND tỉnh cũng nhận định: “Do tâm lý nể nang, ngại va chạm nên khi chất vấn, nhiều đại biểu thường “né” những vấn đề nhạy cảm, mặc dù đó là những vấn đề bức xúc, nổi cộm cần làm rõ. Chất vấn nửa vời, không truy vấn đến cùng, chưa quy rõ trách nhiệm của người trả lời chất vấn, nên người trả lời chất vấn chỉ đưa ra những hứa hẹn về các giải pháp khắc phục tồn tại. Những giải pháp đó đôi khi không được triển khai hoặc triển khai không hiệu quả, nhưng kỳ họp sau đại biểu cũng “cho qua”, không nhắc lại nữa. Do đó, hoạt động chất vấn chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra, dẫn đến một số cử tri mất niềm tin vào người đại biểu dân cử của mình.
Thực trạng trên là do trong quá trình lựa chọn bầu đại biểu HĐND thường quan tâm đến phân bổ cơ cấu, khu vực dân cư, ngành nghề, giới tính, dân tộc... hơn là chú ý đến chất lượng (như trình độ văn hóa, trình độ chuyên môn, lý luận chính trị, phẩm chất, năng lực, kinh nghiệm thực tiễn...). Điều này dẫn đến thực tế có khá nhiều đại biểu nhân dân được bầu vào chỉ để “làm kiểng”, không phát huy được vai trò và trách nhiệm. Mặt khác, từ hoạt động của HĐND các cấp nhiệm kỳ qua cho thấy, một số đại biểu HĐND hoạt động kiêm nhiệm; đại biểu không phải là thành viên các ban của HĐND thường ít tham gia vào hoạt động của Thường trực và các Ban của HĐND, ít tham gia thảo luận, đóng góp tại diễn đàn kỳ họp hoặc có tham gia đóng góp nhưng chưa đầy đủ, chất lượng chưa cao.
Theo bà Hoàng Thị Thu Hồng - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Lâm Đồng: Hiện, Quốc Hội đang thảo luận và tiến tới thông qua Luật giám sát của Quốc Hội và HĐND và Luật chính quyền địa phương. Luật chính quyền địa phương quy định rõ: “Các đại biểu HĐND kiêm nhiệm phải dành ít nhất 1/3 thời gian công tác trong 1 tháng cho nhiệm vụ của người đại biểu nhân dân”. Tuy nhiên, bà Hồng cũng cho rằng, 1/3 thời gian/ tháng là quá nhiều. Lâu nay, chỉ mới yêu cầu đại biểu dành 10% thời gian/tháng (2 ngày/tháng) cho công việc kiêm nhiệm cũng đã là rất khó. Do đó, bà Hồng yêu cầu, trong thời gian tới, các đại biểu HĐND cấp huyện cần lên lịch để đại biểu HĐND cấp tỉnh tham gia các kỳ tiếp dân định kỳ hàng tháng ở các địa phương. Để “HĐND là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương” đúng nghĩa, thì người đại biểu nhân dân phải xác định đúng vị trí, vai trò và nhiệm vụ là “người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân địa phương”; từ đó, tích cực tham gia các hoạt động thuộc trách nhiệm của người đại biểu.
Bàn về việc tự trau dồi kiến thức, nhiều đại biểu cho rằng: “Diễn đàn tiếp xúc cử tri là cơ hội tốt để người đại biểu nhân dân tiếp cận với các vấn đề của xã hội; từ đó, nâng cao nhận thức và kỹ năng hoạt động của chính mình”. Trong thực tế, nhiều đại biểu HĐND tham gia các kỳ tiếp xúc cử tri mang tính chiếu lệ, chỉ ngồi nghe một chiều mà chưa chủ động giải thích, tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và Nghị quyết của HĐND để cử tri hiểu và thông suốt. Việc giải trình tại các kỳ tiếp xúc cử tri thường dành cho đại biểu là trưởng đoàn. Các đại biểu kiêm nhiệm trở thành nhân vật thụ động. Khi ra trước các diễn đàn Quốc hội hoặc các kỳ họp HĐND, các đại biểu này chưa mạnh dạn thực hiện nhiệm vụ chất vấn, chưa thực sự là “cầu nối” mang tâm tư, nguyện vọng của dân đến với nơi cần đến.
Trách nhiệm giám sát cũng là lĩnh vực đòi hỏi người đại biểu nhân dân phải mạnh dạn tìm hiểu, nắm bắt thông tin để làm cơ sở phản biện cho vấn đề cần giám sát. Thực tế đã chứng minh, thông tin có vai trò quan trọng, quyết định chất lượng và hiệu quả công tác giám sát, thẩm tra. Vì vậy, theo đại biểu Nguyễn Trung - Phó Chủ tịch HĐND huyện Đơn Dương: “Để nâng cao chất lượng, hiệu quả giám sát, thẩm tra và quyết định của HĐND, mỗi người đại biểu phải chủ động, tích cực nắm bắt thông tin, nắm tình hình thực tế của địa phương để tham gia thực hiện tốt công tác giám sát, thẩm tra, thảo luận và quyết định những vấn đề quan trọng tại diễn đàn các kỳ họp của HĐND”.
HOÀNG HẢI
