Nhất thể hóa chức danh: Mấu chốt vẫn là vấn đề con người

Thực hiện các hướng dẫn của Trung ương, năm 2009, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lâm Ðồng đã quyết định triển khai thí điểm mô hình bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn. Qua 10 năm thực hiện, nhiều thành tựu nhìn thấy, không ít vướng mắc đã được chỉ ra, đặc biệt có nhiều kinh nghiệm quan trọng được đúc rút mà trong đó mấu chốt vấn đề là con người. 

 

Việc phát huy được vai trò của người đứng đầu góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế địa phương cũng như nâng cao chất lượng đời sống người dân tại xã Quảng Lập. Ảnh: N.N

 

10 năm nhìn lại

 

Trong 10 năm, Lâm Đồng đã có 21 xã, thị trấn thuộc 10 địa phương trong tỉnh thực hiện mô hình bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn. Tuy nhiên, sau quá trình xem xét, đánh giá kết quả thực hiện cũng như sự kiến nghị, đề xuất từ chính các địa phương, hiện tại toàn tỉnh còn 14 xã thực hiện mô hình này (trong tổng số 147 xã, phường, thị trấn trên toàn tỉnh, chiếm 9,5%). Trong số 14 người đảm nhiệm cả “hai vai” này có 5 đồng chí là cán bộ tăng cường từ cấp huyện về và 9 đồng chí là cán bộ tại chỗ giữ chức trách một trong hai nhiệm vụ. 

 

Theo đánh giá từ Ban Tổ chức Tỉnh ủy, qua 10 năm thực hiện chủ trương trên đã cho thấy nhiều chuyển biến tích cực. Cụ thể, đây là một trong những biện pháp tăng cường cải cách hành chính, giải quyết các công việc của Đảng, chính quyền nhanh; giảm các cuộc hội họp; sau khi họp, việc triển khai xuống thôn, khu phố kịp thời, đồng bộ hơn; củng cố khối đoàn kết thống nhất trong nội bộ, tạo được sự đồng thuận trong Nhân dân để thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương…

 

Tuy nhiên, cũng sau chừng ấy thời gian triển khai mô hình tại một số địa phương, những hạn chế đã bộc lộ. Đơn cử như việc lựa chọn cán bộ có năng lực, trình độ, đảm đương ngay nhiệm vụ của 2 chức danh là điều rất khó khăn. Đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ làm công tác tham mưu, cấp phó ở nhiều nơi chưa bắt kịp yêu cầu nhiệm vụ, nên việc bố trí cán bộ giữ chức danh bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND còn ít, ảnh hưởng đến chủ trương thí điểm. Mặt khác, do khối lượng công việc chính quyền nhiều, cần phải giải quyết ngay, nên đồng chí bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND phải tập trung nhiều thời gian cho công tác chính quyền, do đó thời gian để chỉ đạo và chăm lo công tác xây dựng Đảng còn ít, ảnh hưởng đến vai trò lãnh đạo toàn diện của cấp ủy…

 

Con người là yếu tố quyết định

 

Có nhiều yêu cầu đặt ra để thực hiện hiệu quả mô hình này, song con người vẫn là yếu tố đóng vai trò tiên quyết. bà Đa Cát K’Hương - Phó Bí thư Huyện ủy Đam Rông đã khẳng định: “Người được chọn làm bí thư đồng thời là chủ tịch UBND xã phải là người thực sự có năng lực, kiến thức và kinh nghiệm trong cả công tác Đảng và chính quyền. Đó phải là người hội tụ đủ các yếu tố công tâm, khách quan, biết phát huy dân chủ nhưng quyết đoán. Nếu không sẽ rơi vào độc đoán, chuyên quyền hoặc lúng túng, buông lỏng vai trò lãnh đạo của mình”. 

 

Ông Nguyễn Bình Trị - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Quảng Lập, huyện Đơn Dương cũng cho rằng: “Khi đảm nhận cả “hai vai”, vừa là bí thư đảng ủy nắm kỹ các chủ trương của Đảng, vừa là chủ tịch UBND xã trực tiếp chỉ đạo thực hiện đã tạo điều kiện thuận lợi trong việc tiếp xúc giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong Nhân dân; từ đó, tạo được niềm tin, bà con đồng lòng ủng hộ các chủ trương do địa phương đề ra. Tuy nhiên, nếu người đứng đầu không thật sự am hiểu, linh động, khéo léo và đặc biệt là trung tâm đoàn kết thì sẽ rất khó trong công tác lãnh đạo, điều hành. Nguy hiểm hơn có thể dẫn đến việc lạm quyền, mất dân chủ trong thực hiện các nhiệm vụ của địa phương”.

 

Ghi nhận tại Ban Tổ chức Huyện ủy Lâm Hà về những vấn đề rút ra khi thực hiện mô hình này trên địa bàn huyện và vấn đề gia tăng áp lực lên người đứng đầu cũng được địa phương này đặt ra. Và việc nêu cao tinh thần tự học, tự rèn luyện của người đứng đầu cũng như việc thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, hỗ trợ và bồi dưỡng, đào tạo để nâng cao trình độ năng lực của bí thư kiêm chủ tịch xã thí điểm là nhiệm vụ đặt ra mà Huyện ủy Lâm Hà đã hỗ trợ thực hiện.

 

Phó Bí thư Huyện ủy Đam Rông Đa Cát K’Hương khẳng định thêm, việc thực hiện “nhất thể hóa” đang trong quá trình thí điểm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm nên còn nhiều khó khăn trong chỉ đạo, điều hành và triển khai thực hiện. Việc một người đảm nhận “hai vai” nên áp lực rất lớn, thường phải giải quyết nhiều công việc, cũng như tham dự nhiều cuộc họp nên thời gian dành cho kiểm tra, giám sát ở cơ sở bị hạn chế. Cộng với đó là nhiều vấn đề phát sinh ở cơ sở nên bí thư kiêm chủ tịch xã thường rơi vào tình trạng giải quyết công việc theo sự vụ, không bám được hết các chương trình, nhiệm vụ trọng tâm. Theo đó, cần nhiều giải pháp để việc “nhất thể hóa” phát huy được hiệu quả. Trong số các giải pháp đó mấu chốt vẫn là đào tạo, bồi dưỡng và sàng lọc chọn đúng người để “gửi vàng” trong thực hiện nhiệm vụ này. 

 

Về phía Ban Tổ chức Tỉnh ủy, căn cứ vào tình hình chất lượng hoạt động mô hình này tại các đơn vị thí điểm đã chỉ ra nhiều nhiệm vụ cần thực hiện. Trong đó đặc biệt nhấn mạnh: Nếu tiếp tục thực hiện mô hình này cần phải có lộ trình, kế hoạch cụ thể, rõ ràng. Việc lựa chọn nhân sự để thực hiện phải đảm bảo tiêu chuẩn, quy trình, chặt chẽ, thận trọng, nhất là lựa chọn cán bộ có năng lực lãnh đạo và tổ chức thực hiện công tác đảng, công tác quản lý nhà nước. Đồng thời, các chức danh Phó Bí thư Thường trực, Phó Bí thư, Chủ tịch HĐND phải có trình độ ngang tầm, phối hợp chặt chẽ trong quan hệ công tác thì mới giúp đồng chí Bí thư - Chủ tịch UBND hoàn thành nhiệm vụ.

 

NGỌC NGÀ