Chuyển mình mạnh mẽ ở Nam Tây Nguyên

06:08, 02/08/2019

Nhìn lại một thập kỷ "chung tay xây dựng nông thôn mới" ở Lâm Ðồng, với kết quả đạt được có thể nhận thấy, bên cạnh việc thay đổi căn bản nền nông nghiệp và diện mạo nông thôn, điểm cốt lõi nhất là Lâm Ðồng đã sớm đạt được tiêu chí thu nhập bình quân đầu người.

Nhìn lại một thập kỷ “chung tay xây dựng nông thôn mới” ở Lâm Ðồng, với kết quả đạt được có thể nhận thấy, bên cạnh việc thay đổi căn bản nền nông nghiệp và diện mạo nông thôn, điểm cốt lõi nhất là Lâm Ðồng đã sớm đạt được tiêu chí thu nhập bình quân đầu người.
 
Đồng chí Nguyễn Xuân Tiến - UVTW Đảng, Bí thư Tỉnh ủy và đồng chí Đoàn Văn Việt - Chủ tịch UBND tỉnh tặng bằng khen cho các tập thể tại Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới tỉnh Lâm Đồng. Ảnh: V.Báu
Đồng chí Nguyễn Xuân Tiến - UVTW Đảng, Bí thư Tỉnh ủy và đồng chí Đoàn Văn Việt - Chủ tịch UBND tỉnh tặng bằng khen cho các tập thể tại Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới tỉnh Lâm Đồng. Ảnh: V.Báu
 
Trở lại cách đây gần 10 năm, lấy cột mốc từ năm 2010, khi đó dân số Lâm Đồng nằm ở ngưỡng 1,2 triệu người, trong đó chiếm khoảng 61% dân số sống ở khu vực nông thôn, tương đương 700.000 người. Tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 24%, trong đó đồng bào dân tộc gốc Tây Nguyên chiếm khoảng 15% dân số toàn tỉnh. Bên cạnh đó, cái nghèo còn khoác lên vùng đất Nam Tây Nguyên mà biểu hiện tập trung nhất là ở huyện nghèo Đam Rông và 16 xã nghèo thuộc diện 30a với khoảng 14.000 hộ nghèo, chiếm 4,79% số hộ toàn tỉnh. Điều đáng nói hơn, nền kinh tế Lâm Đồng chủ yếu đến từ khu vực nông nghiệp nên chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế của tỉnh, do đó GRDP bình quân đầu người mới chỉ đạt 19 triệu đồng/người/năm, bằng 88% mức thu nhập bình quân cả nước. Đó là chưa kể kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, hạ tầng kỹ thuật ở nông thôn còn yếu kém, thiếu đồng bộ, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa của tỉnh. 
 
Đồng chí Trần Đức Quận - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh trao bằng khen cho các cá nhân có thành tích xuất sắc. Ảnh: V.Báu
Đồng chí Trần Đức Quận - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh trao bằng khen cho các cá nhân có thành tích xuất sắc. Ảnh: V.Báu
 
Đứng trước những khó khăn nêu trên, đặt ra cho Lâm Đồng không ít khó khăn, thách thức, đó là làm sao giải được bài toán “tam nông” về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, trong đó trọng tâm là chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM). Chính vì vậy, dựa trên cơ sở bám sát mục tiêu của cả nước, Lâm Đồng đã ban hành chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2010 - 2020 phù hợp với điều kiện và nguồn lực của địa phương đang nằm trong tốp các tỉnh chậm phát triển. Qua đó, Lâm Đồng xác định rõ nhiệm vụ, thứ tự ưu tiên, phương pháp, lộ trình và cách thức tổ chức triển khai thực hiện chương trình này một cách bài bản nhất. Từ đây hàng loạt các cơ chế, chính sách đi cùng được Lâm Đồng xây dựng, ban hành triển khai thực hiện. Cụ thể, đó là chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất, dịch vụ nông thôn, quy định cơ chế huy động nguồn lực và tỷ lệ hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để xây dựng NTM hay các chương trình, đề án để thực hiện đầu tư cơ sở hạ tầng nông thôn, phát triển sản xuất, xử lý môi trường nông thôn… cùng với hệ thống thiết chế văn hóa đối với các xã NTM. Đặc biệt, Tỉnh ủy Lâm Đồng cũng ban hành các nghị quyết vạch ra chiến lược phát triển như: Xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ; phát triển nông nghiệp toàn diện, bền vững, hiện đại; đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực… trong giai đoạn 2016 - 2020 và những năm tiếp theo, cùng đó là các dự án, đề án có chất lượng, sát với nhu cầu thực tế của địa phương. Đồng thời, lựa chọn các xã, huyện làm điểm để tập trung xây dựng NTM và qua đấy từng bước rút kinh nghiệm để nhân rộng ra địa bàn toàn tỉnh. 
 
Một vài con số biết nói qua 10 năm xây dựng NTM 
 
- 116 xã và 7/10 huyện đã hoàn thành quy hoạch NTM. 
 
- Hơn 52.692 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách nhà nước 7.235 tỷ đồng là tổng nguồn lực được huy động xây dựng NTM. 
 
- Đầu tư khoảng 1.900 km đường, trong đó xây dựng mới 705 km đường giao thông nông thôn.
 
- Xây dựng, nâng cấp và sửa chữa 56 công trình thủy lợi và 1.700 ao, hồ nhỏ.
 
- Xây dựng, cải tạo trên 9.500 km đường dây điện trung thế và hạ thế.
 
- Trên 3.054 tỷ đồng đầu tư xây dựng trường lớp.
 
- Trên 565 tỷ đồng xây dựng, nâng cấp chợ nông thôn.
 
- Hỗ trợ xây dựng, sửa chữa 9.592 căn nhà.
 
- 100% xã có hệ thống phát thanh và 114/116 xã đạt tiêu chí về cơ sở vật chất văn hóa. 
 
- Giá trị ngành nông - lâm - thủy sản đạt 38.700 tỷ đồng, tăng 65,5% so với năm 2010.
 
- Tỷ lệ hộ nghèo còn 2,85%, trong đó hộ đồng bào dân tộc thiểu số 8,50%.
 

Từ việc lựa chọn các bước đi phù hợp với nguồn lực địa phương đến việc ban hành các cơ chế, chính sách sát thực tế, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành thực hiện chương trình đã mang lại những thành công ngoài mong đợi như hôm nay. Bởi, theo Ban chỉ đạo các Chương trình Mục tiêu Quốc gia tỉnh Lâm Đồng, tận dụng điều kiện tự nhiên thuận lợi cho phát triển sản xuất nông nghiệp, nhất là cơ cấu ngành Nông nghiệp chiếm tới trên 50% GRDP của tỉnh và 61% dân số sống ở vùng nông thôn nên Lâm Đồng xác định “phát triển sản xuất nông nghiệp luôn là mặt trận kinh tế, xây dựng nông thôn luôn là mặt trận chính trị hàng đầu của Đảng, chính quyền và toàn thể Nhân dân trong tỉnh”. Đặc biệt, tận dụng thuận lợi trong phát triển nông nghiệp mà trên thực tiễn đã giúp các địa phương trong tỉnh sớm đạt tiêu chí về thu nhập bình quân đầu người, vì vậy Lâm Đồng coi “tiêu chí về thu nhập là khởi nguồn để thực hiện các tiêu chí khác, đồng thời giúp cho việc xây dựng NTM mang tính bền vững”. Do đó, thật dễ hiểu khi chương trình xây dựng NTM được triển khai thực hiện đã nhận được sự quan tâm, vào cuộc của toàn thể Nhân dân và cả hệ thống chính trị, tạo ra phong trào thi đua sâu rộng xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh. Chính điều này đã làm nên sức mạnh tổng hợp và tạo ra nguồn lực to lớn để Lâm Đồng cụ thể hóa các mục tiêu đề ra. Bằng chứng là, tính đến tháng 6/2019, toàn tỉnh đã có 90/116 xã, chiếm tỷ lệ 77,6% đạt chuẩn NTM; các xã còn lại có 11 xã đạt từ 15 - 18 tiêu chí và 15 xã đạt từ 10 - 14 tiêu chí. Dự kiến đến năm 2020 sẽ có 109/116 xã đạt chuẩn NTM. Tương tự, đến nay đã có 2 huyện cơ bản đạt huyện NTM, 2 thành phố đã hoàn thành chương trình này và sẽ có ít nhất 6 huyện đạt chuẩn NTM vào năm 2020. Mặt khác, song song với việc nâng tỷ lệ xã, huyện đạt chuẩn NTM, Lâm Đồng còn vạch ra lộ trình xây dựng xã, huyện đạt chuẩn NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu trong thời gian tới. 

Theo đánh giá của Ban chỉ đạo các Chương trình Mục tiêu Quốc gia tỉnh Lâm Đồng, sau gần 10 năm triển khai thực hiện chương trình xây dựng NTM và sau 6 năm thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp, có thể khẳng định khu vực nông thôn của tỉnh có những chuyển biến mạnh mẽ cả về số lượng, chất lượng. Đó là diện mạo nông thôn khởi sắc rõ rệt, chất lượng đời sống vật chất của người dân được nâng cao, nhận thức về NTM được tăng cường; kinh tế nông nghiệp có sự tăng trưởng ổn định, công nghiệp và dịch vụ nông thôn phát triển. Mặt khác, chất lượng đời sống văn hóa tiếp tục nâng cao, các giá trị văn hóa được bảo tồn, phát triển, môi trường nông thôn có những chuyển biến tích cực… mang lại chất lượng sống của người dân ngày một tốt hơn. Tất cả các kết quả trên đã góp phần quan trọng không những chỉ nâng cao đời sống vật chất và tinh thần đối với trên 60% dân số vùng nông thôn Lâm Đồng mà còn kéo giảm sự chênh lệch giàu nghèo giữa khu vực nông thôn và thành thị trên miền đất Nam Tây Nguyên hôm nay. 

 
Ðồng chí Nguyễn Cao Lục - Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Ủy viên TT Ban Chỉ đạo Trung ương Các chương trình Mục tiêu Quốc gia:  “Cần phải đặc biệt quan tâm hơn nữa đến đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số”
 
Tham dự hội nghị với tư cách là thành viên thường trực của Ban Chỉ đạo Trung ương Các chương trình Mục tiêu Quốc gia, ông Nguyễn Cao Lục đánh giá rất cao những gì Lâm Đồng đã làm được. “Có điểm xuất phát thấp với 1 huyện và 16 xã 30a, tuy nhiên sau 10 năm Lâm Đồng đã là tỉnh dẫn đầu khu vực Tây Nguyên và cả Nam Trung Bộ trong việc xây dựng NTM. Nổi bật nhất phải kể đến công tác giảm nghèo, dù giảm nghèo đa chiều khó nhưng Lâm Đồng đã có sự thay đổi ngoạn mục khi chỉ còn 2,8% ở thời điểm hiện tại. Kiên cố hóa mạng lưới giao thông nông thôn Lâm Đồng cũng là địa phương dẫn đầu toàn quốc; thu nhập bình quân đầu người sau 10 năm từ 19 triệu lên 37 triệu đồng/người, vượt xa so với khu vực Tây Nguyên và mức bình quân của cả nước. Đặc biệt, tỉnh đã hoàn thành được mục tiêu lớn nhất trong xây dựng NTM đó là lấy người nông dân làm trung tâm, làm chủ thể.
 
Ðồng chí Nguyễn Xuân Tiến - UVTW Ðảng, Bí thư Tỉnh ủy:  “Nâng cao đời sống, thu nhập của người dân là nhiệm vụ trọng tâm”
 
Nghị quyết 26 của BCH TƯ Đảng về tam nông và Chương trình Mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM mới là chủ trương đúng đắn, sáng suốt của Đảng trong giai đoạn hiện nay. Nghị quyết cũng được các cấp ủy đảng, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở thực hiện với quyết tâm rất cao, nhanh chóng đi vào cuộc sống và tạo nên một phong trào sâu rộng trong toàn Đảng bộ và nhận được sự đồng thuận rất lớn của người dân. Vì vậy, trong 10 năm thực hiện, Lâm Đồng đã đạt được kết quả khá toàn diện, nhiều lĩnh vực, nhiều tiêu chí đạt kết quả vượt bậc; số xã đạt chuẩn NTM vượt chỉ tiêu cho cả nhiệm kỳ.
 
Nổi bật nhất phải kể đến, kinh tế nông nghiệp - nông thôn phát triển nhanh, trình độ sản xuất của người nông dân tăng lên đáng kể. Việc gắn chương trình phát triển nông nghiệp công nghệ cao với xây dựng NTM và giảm nghèo bền vững đã tạo ra nhiều mô hình đa dạng, phong phú và hiệu quả. Năng suất lao động, năng suất cây trồng và giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích được nâng lên đáng kể. Tỷ lệ hộ nghèo giảm, đời sống người dân được nâng cao cũng tỷ lệ thuận với niềm tin của Nhân dân dành cho Đảng, Nhà nước. 
 
Đặc biệt, nhận thức và hành động của người dân đã có nhiều đổi mới theo chiều hướng tích cực; vai trò chủ thể của người dân ngày càng được khẳng định, đây cũng là nhân tố then chốt làm nên sự thành công của phong trào xây dựng NTM tại Lâm Đồng. 
 
Phát huy kết quả đạt được, trong thời gian sắp tới cần phải tạo sự chuyển biến đồng bộ ở tất cả các địa phương, không vì chạy theo thành tích, chú trọng về chất lượng và tính bền vững của từng tiêu chí, đồng thời lấy việc nâng cao đời sống, thu nhập của người dân là nhiệm vụ cơ bản.
 
Ðồng chí Ðoàn Văn Việt - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban chỉ đạo Các chương trình Mục tiêu Quốc gia tỉnh Lâm Ðồng:  “7 giải pháp trọng tâm để hoàn thành các mục tiêu Chương trình”
 
Trước hết, phải tập trung nguồn lực, phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ đã đề ra cho năm 2019 và cả giai đoạn 2016 - 2020 cũng như hoàn thành các mục tiêu về xã NTM nâng cao, kiểu mẫu và huyện NTM.Tiếp đó, cần xây dựng chương trình, kế hoạch, lộ trình thực hiện cho giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng đến 2030 với quan điểm xây dựng NTM là quá trình thường xuyên, liên tục, có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc, nhằm không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân nông thôn. Đồng thời, kiện toàn và nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban chỉ đạo và cơ quan giúp việc ở các cấp theo hướng chuyên nghiệp, đồng bộ, hiệu quả. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, xem đây là nhiệm vụ trọng tâm có ý nghĩa quyết định để triển khai thực hiện chương trình, gắn phong trào thi đua với tiếp tục đẩy mạnh việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Tiếp tục thực hiện Nghị quyết 05 của Tỉnh ủy về phát triển nông nghiệp, toàn diện, hiện đại giai đoạn 2016 - 2020 và định hướng đến 2025. Hoàn thành mục tiêu của Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao các giá trị gia tăng và bền vững. Hoàn thiện, nâng cao chất lượng các công trình hạ tầng nông thôn, nhất là giao thông nông thôn, lưới điện sản xuất, các công trình cấp nước sinh hoạt, văn hóa, giáo dục, môi trường.
 
Cuối cùng, phải phát huy được vai trò của các đoàn thể chính trị, xã hội cũng như các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương cần phải có sự bám sát cơ sở để chỉ đạo, tổ chức thực hiện, xây dựng chính quyền, đảm bảo hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, đảm bảo an ninh trật tự.                                                                                                     
 
TUẤN LINH (lược ghi)
XUÂN TRUNG