Nhân cách bí thư cấp ủy cơ sở được thực hiện qua hoạt động của cấp ủy cơ sở. Do được sống và hoạt động gần dân nhất nên mọi hành vi củabí thư cấp ủy cơ sở được Nhân dân dõi theo, cảm nhận và đánh giá...
Nhân cách bí thư cấp ủy cơ sở (BTCUCS) được thực hiện qua hoạt động của cấp ủy cơ sở. Do được sống và hoạt động gần dân nhất nên mọi hành vi của BTCUCS được Nhân dân dõi theo, cảm nhận và đánh giá. Nhân cách BTCUCS chi phối chất lượng và hiệu quả hoạt động của người chủ trì - người chịu trách nhiệm chính trước cấp trên, cấp ủy cấp mình cũng như địa phương, cơ quan, đơn vị cơ sở.
Theo Đại từ điển tiếng Việt, nhân cách là tư cách và phẩm chất đạo đức của con người. Mác từng nói, con người là sản phẩm của hoàn cảnh, cũng chính con người tác động trở lại hoàn cảnh, nhân đạo hóa hoàn cảnh, làm cho hoàn cảnh có tính người hơn. Sự phong phú về phẩm giá của mỗi cá nhân (nhân cách) tùy thuộc vào sự phong phú của những mối liên hệ hiện thực. Vì vậy, sự kết hợp cá thể hóa (khẳng định cá nhân) với xã hội hóa con người là quy luật hình thành nhân cách. Để tạo ra nhân cách trung thực và sáng tạo, đòi hỏi điều kiện cần thiết là bảo đảm tự do, dân chủ, công bằng. Nếu thiếu những điều kiện đó, con người có thể “phân thân”, tha hóa, dẫn tới giả nhân cách. Đối với BTCUCS, nhân cách luôn bị chi phối, quy định bởi vị trí, chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ công tác và môi trường hoạt động. Đó là một thực tế được kiểm nghiệm. Từ đó, có thể nói rằng, nhân cách BTCUCS là tổng hòa các phẩm chất xã hội của người cán bộ được hình thành trong quá trình học tập, rèn luyện và hoạt động thực tiễn, nhằm thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao. Những phẩm chất ấy đã phản ánh giá trị xã hội, uy tín và vai trò của BTCUCS.
Phẩm chất nhân cách biểu hiện tập trung trên các mặt cơ bản là: Phẩm chất chính trị, đạo đức; năng lực tổ chức thực hiện nhiệm vụ; phương pháp, tác phong công tác. Trong đó, phẩm chất chính trị, đạo đức là phẩm chất cơ bản, giữ vai trò chủ đạo, định hướng các phẩm chất khác trong hệ thống phẩm chất nhân cách của người BTCUCS. Đây là sự phản ánh chất lượng và trình độ trưởng thành trên cơ sở gắn kết chặt chẽ giữa nhận thức, trách nhiệm chính trị với lương tâm của người cán bộ cách mạng. Phẩm chất này cũng quy định phương pháp, tác phong công tác, lối sống cũng như hiệu quả hoạt động của BTCUCS. Đồng thời, biểu hiện trong thái độ, cách ứng xử, giải quyết các mối quan hệ xã hội, nhất là mối quan hệ trong cơ quan, đơn vị; thái độ phê và tự phê bình. Đối với BTCUCS, phẩm chất chính trị, đạo đức không chỉ định hướng hoạt động thực hiện chức trách, nhiệm vụ của họ mà còn chi phối sự rèn luyện của cán bộ, đảng viên và lan tỏa trong xã hội.
Năng lực tổ chức thực hiện nhiệm vụ của BTCUCS là tổng hợp các phẩm chất của cá nhân giúp họ hoàn thành nhanh chóng, hiệu quả các nhiệm vụ được giao. Trước những nhiệm vụ cụ thể, BTCUCS có năng lực sẽ tìm thấy câu trả lời nhanh nhất, chính xác nhất những yêu cầu đặt ra. Năng lực của mỗi người chỉ có thể phát huy tốt nhất khi gắn liền với phẩm chất chính trị, đạo đức. Vốn kiến thức về khoa học xã hội và nhân văn, khoa học công nghệ, quản lý, những kiến thức về lịch sử, văn học là cơ sở quan trọng để hình thành năng lực của BTCUCS. Năng lực tổ chức thực hiện nhiệm vụ của người BTCUCS bao gồm các mặt cơ bản như kiến thức, kỹ năng chung về công tác xây dựng Đảng, quản lý Nhà nước, quản lý kinh tế và kiến thức công nghệ thông tin; Năng lực chuyên môn, bao hàm những kiến thức và kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ xây dựng Đảng; trong lãnh đạo, chỉ đạo nghiên cứu quán triệt, thực hiện nghị quyết cấp trên, tổ chức ra nghị quyết ở cấp mình và tham gia một số hoạt động khác ở địa phương, đơn vị.
Sự kết tinh của phẩm chất chính trị, đạo đức và năng lực tổ chức thực hiện nhiệm vụ tạo nên phương pháp, tác phong công tác của người BTCUCS.
Đây cũng là đặc trưng của những người giữ vị trí chủ trì tại các đơn vị cơ sở. Phương pháp, tác phong công tác thể hiện ở cách thức, phong cách, phẩm chất của BTCUCS. Đây là vấn đề cần có, trở thành thói quen, nguyên tắc, nền nếp ổn định nhưng mềm dẻo, linh hoạt trong xử lý tình huống cũng như giải quyết công việc hàng ngày của BTCUCS. Một BTCUCS được coi là có phương pháp, tác phong công tác tốt khi thể hiện được tầm rộng, chiều sâu của kiến thức và kinh nghiệm phong phú trong hoạt động thực tiễn. Đồng thời, biểu hiện ở sự vững vàng, nhạy bén, sắc sảo, chặt chẽ, chắc chắn, điềm đạm trong lãnh đạo; gương mẫu, khiêm tốn, dân chủ tập thể; làm việc sâu sát, cụ thể, có kế hoạch, khoa học, chính xác. Có tinh thần cách mạng, kiên quyết, dũng cảm; tinh thần đoàn kết, kỷ luật, sáng tạo, xử lý có hiệu quả những vấn đề mới phát sinh; có tinh thần ham học, cầu tiến bộ; có tinh thần trách nhiệm cao.
Gần đây, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh mối quan hệ đức - tài, trong đó đức là gốc (“chữ Tâm kia mới bằng ba chữ Tài”). Kiên quyết không bỏ sót những người thực sự có đức, có tài, đủ tiêu chuẩn. Đáng chú ý, đồng chí Tổng Bí thư đề cập yếu tố bản lĩnh chính trị của cán bộ cả ở góc độ xây và chống trong công tác lựa chọn, quy hoạch, đề bạt, giới thiệu vào bộ máy lãnh đạo của Đảng. Bản lĩnh chính trị, trước hết thể hiện ở sự kiên định mục tiêu lý tưởng của Đảng; trung thành tuyệt đối với chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, Cương lĩnh đường lối của Đảng, Hiến pháp của Nhà nước. Đó là sự nắm bắt nhanh, nhạy và phản ánh trung thực với Đảng về tâm tư, nguyện vọng chính đáng của Nhân dân. Đó là việc mạnh dạn bày tỏ chính kiến của mình khi bàn về đường lối hoặc chủ trương cụ thể, kiên quyết bảo vệ cái đúng, phê phán cái sai. Đó là tinh thần tiên phong, dám chịu trách nhiệm khi chỉ đạo triển khai công tác ở lĩnh vực được phân công phụ trách. Đó là ý thức tôn trọng và cầu thị, lắng nghe ý kiến của cấp dưới (dù trái ngược hoặc phê phán mình) nhưng sau đó biết lựa chọn, cân nhắc tiếp thu để nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác.
Có thể nói, phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực và phương pháp, tác phong công tác là các thuộc tính cơ bản trong nhân cách của BTCUCS. Đây là cơ sở, điều kiện để họ hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ của mình, bảo đảm yêu cầu như Chỉ thị số 35 ngày 30/5/2019 của Bộ Chính trị về đại hội Đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã chỉ rõ. Tuy nhiên, những phẩm chất, nhân cách đó không phải là bất biến, nó luôn vận động, phát triển, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhiệm vụ của cách mạng cùng sự vận động, biến đổi của cuộc sống hướng tới văn minh, hiện đại. Việc nghiên cứu, xây dựng mô hình nhân cách và bồi dưỡng nhân cách người BTCUCS có ý nghĩa quan trọng cần được quan tâm, tiến hành thường xuyên với nội dung, hình thức phù hợp.
KHUẤT MINH PHƯƠNG
