(LĐ online) - Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời vừa được ba tuần, ngày 23/9/1945, thực dân Pháp nổ súng tấn công Sài Gòn, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta một lần nữa. Đêm 23/9, Thường vụ Trung ương Đảng họp khẩn cấp, nhất trí với quyết tâm tiến hành kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Với tinh thần quyết chiến, Nhân dân Nam bộ nhất tề đứng dậy xông ra mặt trận, mở ra một trang sử mới: "Nam bộ kháng chiến".
(LĐ online) - Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời vừa được ba tuần, ngày 23/9/1945, thực dân Pháp nổ súng tấn công Sài Gòn, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta một lần nữa. Đêm 23/9, Thường vụ Trung ương Đảng họp khẩn cấp, nhất trí với quyết tâm tiến hành kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Với tinh thần quyết chiến, Nhân dân Nam bộ nhất tề đứng dậy xông ra mặt trận, mở ra một trang sử mới: “Nam bộ kháng chiến”.
 |
| Nam bộ kháng chiến. Ảnh tư liệu |
Với âm mưu quay trở lại xâm lược nước ta một lần nữa. Đêm 22 rạng ngày 23/9/1945, 6.000 quân Pháp dựa vào hơn 1 vạn quân Anh đã trắng trợn gây hấn ở thành phố Sài Gòn, bắt đầu cuộc xâm lược nước ta lần thứ hai, với âm mưu chiếm Nam bộ làm bàn đạp đánh chiếm cả nước.
Trước tình hình đó, 7 giờ sáng 23/9, Xứ ủy, Ủy ban hành chính Nam bộ khẩn cấp triệu tập cuộc họp liên tịch tại Nhà số 629 đường Cây Mai (nay là đường Nguyễn Trãi, Quận 5, thành phố Hồ Chí Minh) có đồng chí Hoàng Quốc Việt thay mặt Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh tham dự. Hội nghị thành lập Uỷ ban kháng chiến Nam bộ, thông qua “Lời kêu gọi của Ủy ban Kháng chiến Nam bộ”, trong đó xác định: “Từ giờ phút này, nhiệm vụ hàng đầu của chúng ta là tiêu diệt giặc Pháp và tay sai của chúng” và ra tuyên bố: “Cuộc kháng chiến bắt đầu!”.
Dưới sự lãnh đạo của Xứ ủy Nam kỳ, theo lệnh của Ủy ban Kháng chiến Nam bộ, quân đội cách mạng và Nhân dân Sài Gòn sôi sục căm thù, nhất tề đứng lên, xông ra mặt trận quyết chiến với quân xâm lược. Tiêu biểu cho tinh thần “Độc lập hay là chết” là tiểu đội bảo vệ Cột cờ Thủ Ngữ. Sáng 23/9/1945, khi một đại đội quân Anh định hạ lá cờ đỏ sao vàng xuống để kéo lá cờ tam tài lên, vì danh dự lá cờ Tổ quốc, chỉ với vũ khí thô sơ nhưng các chiến sĩ cảm tử của ta kiên quyết ngăn cản dù phải hy sinh đến người cuối cùng.
Cảm phục trước khí tiết đó, viên chỉ huy người Anh đã cho đại đội xếp hàng, bồng súng chào hương hồn những người anh hùng của đối phương đã ngã xuống dưới chân cột cờ. Trận chiến đấu bảo vệ lá cờ Tổ quốc - biểu tượng của nền độc lập dân tộc - đã cổ vũ mạnh mẽ lực lượng vũ trang ta tổ chức nhiều trận đánh ác liệt. Khắp thành phố, lập tức tổng bãi công, bãi khóa, bãi thị, tản cư ra khỏi thành phố; mọi sinh hoạt chợ búa, giao thông, trường học đều ngưng hoạt động, công nhân nhà máy nghỉ việc đồng loạt, nhà đèn bị phá. Hàng vạn thanh niên, học sinh, người lao động, thợ thuyền, quần chúng yêu nước tự nguyện xông ra các tuyến đường.
Trong những ngày đầu kháng chiến, các công sự được Nhân dân đắp lên khắp nơi; chướng ngại vật được lập lên, bao vây cắt đường giao thông triệt phá các đường tiếp tế lương thực của địch... Bên trong thành phố, gần 350 đội tự vệ bám sát các vị trí chiến đấu. Bên ngoài thì các lực lượng vũ trang siết chặt vòng vây, chiến đấu lấy súng địch đánh địch... Ngay ngày 23/9/1945, giặc Pháp đã vấp phải những trận chiến đấu anh dũng, quật cường của quân và dân ta. Tiếng súng kháng chiến ở Sài Gòn chấn động cả nước; nhiều tỉnh Nam bộ đưa lực lượng về góp sức với Sài Gòn chống quân xâm lược, mở đầu một trang sử mới oanh liệt.
Nhận điện báo cáo của Xứ ủy Nam bộ về Nam bộ bắt đầu kháng chiến, Thường vụ Trung ương Đảng dưới sự chủ trì của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã họp khẩn cấp, nhất trí với quyết tâm kháng chiến của Xứ ủy và Ủy ban Kháng chiến Nam bộ, quyết tâm giành thắng lợi ở chiến trường để tạo điều kiện cho việc đấu tranh với quân Tưởng ở miền Bắc.
Chính phủ lâm thời vừa ra huấn lệnh cho quân và dân Nam bộ, vừa kêu gọi Nhân dân cả nước chi viện sức người, sức của cho cuộc kháng chiến ở Nam bộ. Ngày 26/9, trong thư "Gửi đồng bào Nam bộ" được phát trên Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định quyết tâm kháng chiến của Đảng, Chính phủ và Nhân dân ta; khẳng định tư tưởng “thà chết tự do hơn sống nô lệ”. Đồng thời, Người cũng tỏ rõ lòng tin tưởng đồng bào Nam bộ: "Tôi chắc và đồng bào cả nước đều chắc vào lòng kiên quyết ái quốc của đồng bào Nam bộ... Tôi chắc và đồng bào Nam bộ cũng chắc rằng Chính phủ và toàn quốc đồng bào sẽ hết sức giúp những chiến sĩ và Nhân dân hiện đang hy sinh tranh đấu để giữ vững nền độc lập của nước nhà".
Hưởng ứng lời kêu gọi của của Hồ Chủ tịch và Chính phủ lâm thời, nhiều cuộc mít tinh, biểu tình đã diễn ra sôi sục trên mọi miền đất nước với những khẩu hiệu biểu thị lòng phẫn nộ và quyết tâm chiến đấu bảo vệ nền độc lập, tự do của dân tộc. Đồng thời, Chi đội Giải phóng quân Nam tiến đầu tiên rời ga Hàng Cỏ - Hà Nội trong đêm 26/9, mở đầu phong trào cả nước ra trận. Chỉ sau 14 ngày, đoàn quân Nam Tiến đầu tiên chi viện cho Nam bộ do tướng Nam Long chỉ huy đã vào đến Thủ Đức (6/10/1945). Các đơn vị “hải ngoại” được trang bị súng (là con em bà con Việt kiều yêu nước ở Cao Miên, Thái Lan, Lào), lần lượt về Nam bộ tham gia kháng chiến… Riêng khu Sài Gòn - Chợ Lớn thành lập 6 “Đội công tác thành” chiến đấu trong lòng địch.
Để xứng đáng với lòng tin cậy và sự cổ vũ của Nhân dân cả nước, Nhân dân Nam bộ đã dũng cảm đánh trả kẻ thù có trang bị hiện đại, làm thất bại âm mưu thắng nhanh của địch, tạo điều kiện để ta củng cố chính quyền cách mạng, xây dựng chế độ mới, chuẩn bị cho cuộc kháng chiến toàn quốc lâu dài.
Khát vọng và ý chí bảo vệ nền độc lập của Nhân dân Nam bộ không chỉ thể hiện ở tinh thần chiến đấu quả cảm với kẻ thù trên chiến trường, mà còn thể hiện ở sự nỗ lực của Nhân dân tham gia cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiên của một nước Việt Nam độc lập (tháng 1/1946) trong hoàn cảnh khốc liệt của cuộc kháng chiến, bất chấp sự ngăn cản, đàn áp của kẻ thù. Thành công của cuộc Tổng tuyển cử tại Nam bộ không những biểu thị ý chí kiên quyết bảo vệ độc lập của dân tộc, thống nhất đất nước, mà còn động viên toàn dân hăng hái tham gia kháng chiến, củng cố chính quyền - một đòn giáng mạnh vào âm mưu tách Nam bộ ra khỏi Việt Nam của thực dân Pháp.
Cuộc chiến đấu không cân sức diễn ra quyết liệt từ 23/9/1945, quân dân Nam bộ tuy chịu nhiều tổn thất hy sinh nhưng với ý chí sắt đá vì độc lập, tự do và thống nhất Tổ quốc, lực lượng vũ trang cùng Nhân dân Nam bộ đã cầm chân quân viễn chinh Pháp, đánh đòn đầu tiên vào âm mưu và hành động đánh nhanh, thắng nhanh của thực dân Pháp, khiến chúng không thể nhanh chóng đưa quân ra chiếm miền Bắc tạo điều kiện cho ta đấu tranh với quân Tưởng ở miền Bắc. Đồng thời, có thêm thời gian 15 tháng cực kỳ quý báu cho cả nước tiến hành cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiên của một nước Việt Nam độc lập và chuẩn bị cho cuộc trường kỳ kháng chiến mà không thể nào tránh được. Nam bộ xứng đáng danh hiệu Thành đồng Tổ quốc đã góp phần cùng cả nước làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.
75 năm đã trôi qua nhưng tinh thần bất khuất, mốc son sáng ngời về ngày Nam bộ kháng chiến vẫn còn nguyên giá trị và ngày càng sáng tỏ thêm ý nghĩa lịch sử. Tinh thần chiến đấu quật cường của đồng bào Nam bộ đã để lại những bài học quý báu về ý chí quyết tâm thà chết chứ không chịu làm nô lệ một lần nữa; tinh thần đại đoàn kết dân tộc cùng đứng lên kháng chiến bảo vệ nền độc lập tự do của dân tộc; quân dân Nam bộ đã đánh địch và thắng địch không chỉ bằng khí phách dũng cảm, anh hùng, mà cả bằng bản lĩnh, trí tuệ của truyền thống ông cha để lại.
Ý nghĩa lịch sử và bài học của Nam bộ kháng chiến đã và đang được kế thừa, phát huy mạnh mẽ trong thời đại ngày nay. Ngày Nam bộ kháng chiến 23/9/1945 mãi mãi là một mốc son lịch sử vẻ vang của dân tộc, là bản tráng ca bất hủ; nguồn động lực to lớn cổ vũ toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đồng tâm nhất trí, năng động, sáng tạo, tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, xây dựng và phát triển đất nước ta ngày càng “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” như điều Bác Hồ từng mong ước.
VĂN NHÂN
