Tạo động lực mới phát triển vùng Tây Nguyên nhanh và bền vững

Tây Nguyên có vị trí chiến lược quan trọng về kinh tế, chính trị, quốc phòng, an ninh đối với cả nước và khu vực Đông Dương. Đồng bào các dân tộc Tây Nguyên có truyền thống đoàn kết, đấu tranh cách mạng kiên cường, bất khuất; có nền văn hóa vật thể và phi vật thể vô giá, vừa đa dạng, phong phú, vừa có nhiều nét đặc sắc riêng. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Tây Nguyên với chiến thắng Buôn Mê Thuột đã tạo thời cơ chiến lược mới để Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương quyết định mở Chiến dịch Hồ Chí Minh, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước ngay trong mùa Xuân năm 1975.

 

Xuất phát từ vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của vùng đất Tây Nguyên, ngày 18/1/2002, Bộ Chính trị khóa IX đã ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TW về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng an ninh vùng Tây Nguyên. Sau 20 năm thực hiện Nghị quyết số 10 của Bộ Chính trị khóa IX, các địa phương trong vùng đã nhận thức ngày càng sáng rõ hơn về vai trò, vị trí, tầm quan trọng và khai thác tốt hơn các tiềm năng, lợi thế của vùng Tây Nguyên. Hạ tầng kinh tế - xã hội, nhất là hạ tầng giao thông, được quan tâm đầu tư, giúp cải thiện đáng kể sự kết nối giữa các tỉnh trong vùng và giữa vùng với cả nước. Một số địa phương đã có sự phát triển bứt phá, tạo nên những điểm sáng trong vùng và cả nước. Toàn vùng đã đạt được nhiều kết quả, thành tích quan trọng. Thống kê cho thấy, GRDP bình quân toàn vùng giai đoạn 2002-2020 là 7,98%, tốc độ tăng GRDP và của các ngành công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ của Tây Nguyên đều cao nhất trong các vùng.

 

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vùng Tây Nguyên vẫn còn không ít khó khăn, thách thức lớn như: Phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế; tốc độ tăng trưởng kinh tế thiếu bền vững, có xu hướng chậm lại; thu nhập bình quân đầu người thấp nhất cả nước. Giảm nghèo chưa bền vững. Tỷ lệ xã đạt chuẩn Nông thôn mới còn thấp. Tỷ lệ che phủ rừng giảm mạnh và không đạt mục tiêu đề ra. Mạng lưới kết cấu hạ tầng vùng, liên vùng thiếu và yếu, chưa đáp ứng được yêu cầu cho phát triển...

 

Từ tình hình thực tế nêu trên, Bộ Chính trị khoá XIII đã ban hành Nghị quyết 23 về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh ở vùng Tây Nguyên đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. So với Nghị quyết số 10 trước đây, Nghị quyết 23 lần này có nhiều điểm mới về quan điểm, tư tưởng chỉ đạo, mục tiêu và tầm nhìn, nhiệm vụ và giải pháp.

 

Về quan điểm, tư tưởng chỉ đạo, Nghị quyết 23 nêu thành 5 quan điểm chỉ đạo mới, phù hợp với bối cảnh, tình hình mới, có sự kế thừa, bổ sung, phát triển nhiều nội dung mới, trong đó nhấn mạnh yêu cầu phải nhận thức rõ: Vùng Tây Nguyên là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế, xã hội, môi trường sinh thái, quốc phòng - an ninh và đối ngoại của cả nước; Phát triển vùng Tây Nguyên phải phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của cả nước, bảo đảm thống nhất với hệ thống quy hoạch quốc gia, phù hợp với chiến lược quốc gia về phát triển bền vững, tăng trưởng xanh và thích ứng với biến đổi khí hậu; Đẩy mạnh liên kết vùng, nội vùng; lấy quy hoạch làm cơ sở quản lý phát triển vùng; Phát triển vùng Tây Nguyên theo hướng liên kết chặt chẽ với vùng Duyên hải miền Trung và vùng Đông Nam Bộ; lấy việc phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, hạ tầng số làm động lực, tạo dư địa cho sự phát triển vùng; Xây dựng nền văn hóa Tây Nguyên tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thống nhất trong đa dạng, tôn trọng các giá trị văn hóa khác biệt giữa các dân tộc, coi đây là động lực, nền tảng cho phát triển và hội nhập quốc tế. Đây là những quan điểm thể hiện rất rõ tinh thần đổi mới, quyết tâm rất cao của Đảng ta tại Đại hội XIII, quyết tạo sự chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa về phát triển vùng Tây Nguyên trong thời kỳ mới.

 

Về mục tiêu và tầm nhìn, Nghị quyết 23 lần này đã xác định mục tiêu tổng quát và một số chỉ tiêu cụ thể đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Trong đó nêu rõ: Phấn đấu đến năm 2030, Tây Nguyên là vùng phát triển nhanh, bền vững dựa trên kinh tế xanh, tuần hoàn; giàu bản sắc văn hóa dân tộc, là điểm đến đặc sắc, hấp dẫn khách du lịch trong nước và quốc tế. Phát triển kinh tế nông nghiệp hiệu quả cao, dựa trên nền tảng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; hình thành một số sản phẩm nông nghiệp quy mô lớn có thương hiệu quốc tế, gắn với các trung tâm chế biến. Cơ bản hình thành hạ tầng giao thông quan trọng, hạ tầng số. Quốc phòng, an ninh khu vực biên giới được giữ vững; an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội được bảo đảm, duy trì ổn định. Tổ chức Đảng, hệ thống chính trị và khối đại đoàn kết các dân tộc được củng cố, tăng cường... 

 

Tầm nhìn đến năm 2045, Tây Nguyên trở thành vùng phát triển bền vững, có nền kinh tế xanh, tuần hoàn; một số tỉnh trong vùng thuộc nhóm phát triển khá của cả nước. Hệ sinh thái rừng được bảo tồn và phát triển; hình thành một số khu du lịch chất lượng cao, điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước. Hình thành các vùng sản xuất lớn về cây công nghiệp, cây ăn quả, rau, hoa và trung tâm năng lượng tái tạo của cả nước... Đây là những nội dung và yêu cầu hoàn toàn mới; thể hiện rõ khát vọng, ý chí và quyết tâm rất cao của Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta, nhất là cấp ủy, chính quyền và đồng bào các dân tộc trong vùng.

 

Về nhiệm vụ và giải pháp, Nghị quyết 23 đề ra đầy đủ, đồng bộ và có nhiều điểm mới, phù hợp với yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới, bao gồm các nhóm nhiệm vụ, giải pháp về: Tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách phát triển và đẩy mạnh liên kết vùng; đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thu hút và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển nhanh và bền vững; phát triển văn hóa, xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân, bảo vệ đa dạng sinh học, môi trường; phát triển kinh tế-xã hội gắn với củng cố vững chắc quốc phòng, an ninh; quan tâm vấn đề dân tộc, tôn giáo;  xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc…

 

Các tỉnh cần tập trung huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực Nhà nước, địa phương và tư nhân, nguồn lực trong nước và ngoài nước; nâng cao tiềm lực phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp, năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, du lịch, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực trong đồng bào dân tộc, coi đây là một trong những khâu đột phá cho sự phát triển nhanh và bền vững của vùng…

 

Việc Bộ Chính trị khoá XIII ban hành Nghị quyết 23 có ý nghĩa hết sức to lớn và kịp thời, thể hiện trách nhiệm của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào các dân tộc Tây Nguyên. Vấn đề quan trọng là phải “nhận thức và giải quyết thật đúng, thật tốt mối quan hệ giữa phát triển vùng và phát triển chung của cả nước - Cả nước vì vùng và vùng vì cả nước” (Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng), từ đó tạo được sự thống nhất cao về nhận thức và hành động ở tất cả các cấp, các ngành, người dân và cộng đồng các doanh nghiệp, đặc biệt là tinh thần chủ động, sáng tạo; ý thức tự lực, tự cường, ý chí vươn lên mạnh mẽ của cán bộ, đảng viên và Nhân dân các địa phương vùng Tây Nguyên để sớm đưa Nghị quyết quan trọng này vào cuộc sống, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

 

LINH NHÂN