Vụ ám sát VICTOR HAAZ ở Đà Lạt

02:05, 11/05/2011

Vào lúc 5 giờ chiều ngày 11/5/1951, 7 chiến sĩ đội cảm tử đã đột nhập vào biệt thự Hoa Hồng (nay là nhà số 17 đường Huỳnh Thúc Kháng, thành phố Đà Lạt) ám sát Victor Haaz - Thanh tra các sở an ninh (Inspecteur des services de sécurité).

Cách nay 60 năm, vào lúc 5 giờ chiều ngày 11/5/1951, 7 chiến sĩ đội cảm tử đã đột nhập vào biệt thự Hoa Hồng (nay là nhà số 17 đường Huỳnh Thúc Kháng, thành phố Đà Lạt) ám sát Victor Haaz - Thanh tra các sở an ninh (Inspecteur des services de sécurité). Sau đó, các chiến sĩ đã nhanh chóng thu tài liệu, chiến lợi phẩm và dùng xe của địch rút về chiến khu.
 
Để trả thù, thực dân Pháp đưa 20 tù nhân bị giam tại nhà lao Đà Lạt đến một khu rừng gần sân bay Cam Ly và xử bắn, 19 người đã hy sinh, chỉ còn bà Nguyễn Thị Lan sống sót.

Ảnh minh họa. Nguồn Internet. (Biệt thự hoa hồng - tranh Vi Quốc Hiệp).
Ảnh minh họa. Nguồn Internet. (Biệt thự hoa hồng - tranh Vi Quốc Hiệp).
Sự kiện lịch sử này đã gây xôn xao dư luận báo chí trong và ngoài nước, dư luận Pháp vô cùng xúc động. Bảo tàng Lâm Đồng hiện trưng bày bản sao một số bài báo viết về vụ ám sát Victor Haaz.

Báo Le journal d’Extrême Orient (Nhật báo Viễn Đông) cho biết ngày 13/5/1951, các nhà chức trách Pháp và Việt Nam đã ngưng chức bác sĩ Trần Đình Quế - Thị trưởng Đà Lạt - và Jumeau - Phó Cảnh sát trưởng - cùng các nhân viên liên can đến sự kiện này. Ông Jeannin - Cố vấn chính trị về Tây Nguyên - được cử thay thế tạm thời Thị trưởng Đà Lạt.

Chính quyền cũng đã giao cho Viện Kiểm sát, Tòa án hỗn hợp Nha Trang mà tỉnh Đồng Nai Thượng trực thuộc truy cứu trách nhiệm, điều tra thủ phạm và truy tố ra tòa.

Bản tin ngày 18/5 của Việt Tấn Xã cho biết: Báo chí Anh - Mỹ đăng tải nơi trang đầu những điện tín do nguồn tin ngoại quốc nói về những vụ rắc rối nghiêm trọng mới xảy ra ở Đà Lạt. Quốc hội Pháp đã họp để thảo luận nhiều vấn đề quan trọng. Một nghị sĩ - đảng viên Đảng Cộng sản Pháp - yêu cầu ngưng cuộc họp để phản đối vụ "ám sát các con tin ở Đà Lạt". Ông Letourneau - Tổng trưởng Bộ Liên xứ - đọc diễn văn nhấn mạnh: "Vụ trả thù ở Đà Lạt là một tội ác, không một chính phủ nào có thể dung thứ những hành động như thế... Vụ hành hình con tin làm đảo lộn lương tâm chúng ta".

NGUYỄN HỮU TRANH