Thảm kịch liên tiếp xảy ra đối với các cô dâu Việt thời gian qua cho thấy: Những cuộc hôn nhân chớp nhoáng, không tình yêu với người nước ngoài luôn tiềm ẩn đầy rẫy những rủi ro, bất trắc, thậm chí nguy hiểm.
Những thông tin cô dâu Việt ở nước ngoài bị bạo hành, bị sát hại được báo chí đăng tải liên tục thời gian qua khiến dư luận không khỏi xót xa, phẫn nộ. Điển hình gần đây nhất là trường hợp cô dâu Võ Thị Minh Phương, quê xã Hoà An, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang lấy chồng người Hàn Quốc thông qua môi giới, do cuộc sống nảy sinh nhiều mâu thuẫn, bị gia đình chồng và người chồng hành hạ nên đã ôm 2 con nhảy lầu tự tử vào ngày 23/11. Từ năm 2007 đến nay, có 6 cô dâu Việt lấy chồng Đài Loan, Hàn Quốc phải chết một cách thương tâm bởi những lý do tương tự.
Thảm kịch liên tiếp xảy ra đối với các cô dâu Việt thời gian qua cho thấy: Những cuộc hôn nhân chớp nhoáng, không tình yêu với người nước ngoài luôn tiềm ẩn đầy rẫy những rủi ro, bất trắc, thậm chí nguy hiểm. Do đó, bên cạnh công tác tuyên truyền, vận động nhằm xoá bỏ ảo tưởng về một cuộc sống an nhàn, sung túc khi lấy chồng nước ngoài ở các cô gái nông thôn, Nhà nước cần hoàn thiện các chính sách pháp luật nhằm lành mạnh hoá hoạt động kết hôn có yếu tố nước ngoài, đồng thời góp phần giảm thiểu những rủi ro, bất hạnh cho các cô dâu Việt.
Theo thống kê của ngành tư pháp, trong hơn 40.000 cô dâu Việt lấy chồng Hàn Quốc thì có đến 95% đăng ký kết hôn vắng mặt. Quy trình này diễn ra như sau: Đàn ông muốn lấy vợ Việt Nam đến đăng ký và trả chi phí cho các trung tâm môi giới tại Hàn Quốc, khi chú rể được chọn, cô dâu sẽ làm một bộ ảnh gửi sang để được đăng ký kết hôn vắng mặt. Sau đó chú rể sang Việt Nam, cùng cô dâu thực hiện cuộc phỏng vấn "hình thức" với cơ quan tư pháp để được công nhận tình trạng kết hôn. Điều này cũng có nghĩa là nhiều cô gái lấy chồng nước ngoài mà không hề biết chồng mình là ai, học vấn, gia cảnh, nghề nghiệp, sức khoẻ, tính cách như thế nào? Sự dễ dãi trong việc cấp “Ghi chú kết hôn” vô tình đã tạo ra nhiều kẽ hở mà hậu quả sau đó các cô dâu Việt phải gánh chịu.
Hầu hết các cô gái lấy chồng Đài Loan, Hàn Quốc, Trung Quốc đều thông qua các trung tâm môi giới bất hợp pháp. Vì lợi nhuận mà các trung tâm này sẵn sàng thực hiện các hành vi gian dối, lừa đảo. Đàn ông thất nghiệp, nghiện ngập, bệnh tật, không có khả năng lấy vợ trong nước nhưng khi qua Việt Nam được "cò" môi giới tô vẽ, tâng bốc là "đại gia', "giám đốc" nhằm đánh vào sự cả tin của các cô gái trẻ và gia đình họ. Không chỉ lấy tiền môi giới với giá cắt cổ, mỗi khi có trục trặc xảy ra, chúng sẵn sàng chối bỏ mọi trách nhiệm. Tuy nhiên, hầu hết những kẻ cầm đầu, tổ chức các đường dây môi giới bất hợp pháp đến nay vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật, một số bị các cơ quan chức năng bắt giữ nhưng việc điều tra, xét xử gặp nhiều khó khăn vì thiếu chứng cứ, mức xử phạt còn quá nhẹ, thiếu tính răn đe, thuyết phục.
Nghị định 69/2006/NĐ-CP của Chính phủ quy định thi hành một số điều của Luật hôn nhân và gia đình ghi rõ: "Việc kết hôn có yếu tố nước ngoài bị từ chối nếu kết quả phỏng vấn, thẩm tra, xác minh cho thấy việc kết hôn thông qua môi giới bất hợp pháp, kết hôn giả hoặc vì mục đích trục lợi". Tuy nhiên, việc thẩm tra, xác minh cũng như phát hiện, từ chối những cuộc hôn nhân thông qua môi giới bất hợp pháp cũng không thể thực hiện được vì vượt quá khả năng của cơ quan chức năng.
Do đó, để lành mạnh hoá hoạt động kết hôn có yếu tố nước ngoài và bảo vệ các cô dâu Việt, Nhà nước cần hoàn thiện hơn nữa chính sách pháp luật; cơ quan tư pháp các tỉnh, thành phố nên dừng việc cấp "Ghi chú kết hôn" đối với những trường hợp kết hôn vắng mặt, vợ (hoặc chồng) chưa hề gặp nhau; nâng cao địa vị pháp lý và vai trò, hiệu quả hoạt động của các Trung tâm hỗ trợ hôn nhân tại Hội Liên hiệp phụ nữ các tỉnh, thành phố; cần thiết lập các bộ phận hoặc kênh thông tin chính thống nhằm cung cấp đầy đủ thông tin về người chồng tương lai cho các cô gái. Các cơ quan đại diện của chính phủ ở nước ngoài như Đại sứ quán, Lãnh sự quán thực hiện tốt hơn vai trò cầu nối giữa cô dâu Việt với cộng đồng và gia đình ở Việt Nam, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của nước sở tại nhằm ngăn chặn, xử lý kịp thời những hành vi xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cô dâu Việt.
VŨ ĐÌNH ĐÔNG
