Chỉ tính riêng địa bàn thôn 5 (xã Đại Lào, TP Bảo Lộc) đã có 4 mỏ đá "bủa vây" khu dân cư. Mỗi khi các mỏ đá nổ mìn khai thác, nhà dân xung quanh đều bị rung chuyển. Hậu quả, hàng chục ngôi nhà bị hư hỏng nặng.
Chỉ tính riêng địa bàn thôn 5 (xã Đại Lào, TP Bảo Lộc) đã có 4 mỏ đá “bủa vây” khu dân cư. Mỗi khi các mỏ đá nổ mìn khai thác, nhà dân xung quanh đều bị rung chuyển. Hậu quả, hàng chục ngôi nhà bị hư hỏng nặng.
Không đảm bảo khoảng cách
Hiện tại, tại thôn 5 có 4 mỏ đá đang hoạt động, gồm các mỏ đá Đô Thị, Tân Anh Tú, Ngọc Lâm, Lộc Phần. Trong các mỏ đá này, Mỏ đá Đô Thị có dân cư sống tập trung xung quanh đông đúc nhất. Ông Nguyễn Văn Thuyết (xóm 2, thôn 5, xã Đại Lào) phản ánh: “Quanh mỏ đá này có 26 hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp mỗi khi mỏ đá nổ mìn. Việc nổ mìn đã khiến nhà dân bị nứt và đá văng thủng cả mái tôn, tường nhà gây nguy hiểm đến tính mạng của người dân. Ngoài ra, bụi đá, khói thuốc nổ cũng làm môi trường sống của người dân bị ảnh hưởng. Chúng tôi đã có văn bản kiến nghị và các ngành liên quan đã có kết luận mỏ đá nổ mìn không đảm bảo khoảng cách an toàn nhưng họ vẫn cứ bất chấp”.
Hiện tại, căn nhà anh Thuyết xuất hiện rất nhiều vết nứt trên tường. Đặc biệt, có 1 vết nứt kéo dài ở chân tường rất rộng khiến gia đình anh rất lo lắng. Tương tự nhà của anh Thuyết, hàng loạt căn nhà tại khu vực xóm 4 (nằm gần bãi khai thác đá) cũng bị hư hỏng. Bà Trần Thị Tú (người dân xóm 4) kể lại: “Năm 2012, khi tôi đang đi làm vườn thì mỏ đá nổ mìn làm đá văng thủng mái nhà, làm gãy đòn tay và sập toàn bộ giàn bếp bằng gỗ. Rất may lúc đó không có người ở nhà”. Còn theo anh Trần Ngọc Vinh (người dân xóm 4), nhà anh đã nhiều lần bị đá văng thủng mái nhà, thủng tường: “Nhà toàn người già và trẻ nhỏ, khi mỏ đá nổ mìn không chạy đi trú được nên rất nguy hiểm. Có lần đá đã rơi từ mái nhà xuống giữa chiếc võng mà mẹ và các con tôi hay nằm, may mà không việc gì xảy ra”.
 |
| Nhà dân bị nứt do Mỏ đá Đô Thị nổ mìn |
Theo kết quả kiểm tra vào cuối tháng 3/2015 của Sở Công thương Lâm Đồng đối với Mỏ đá Đô Thị (thuộc Công ty CP Công trình Đô thị Bảo Lộc), thì Mỏ đá Đô Thị nổ mìn với khoảng cách không đảm bảo yêu cầu theo giấy phép của Sở Công thương cấp. Theo đó, khoảng cách từ khu vực khai thác mỏ đến nhà dân chỉ từ 70m đến 130m và cách Quốc lộ 20 chỉ có 150m. Trong khi đó, khoảng cách tối thiểu theo quy định là phải 200m. Đoàn kiểm tra đã lập biên bản vi phạm hành chính và ra quyết định xử phạt đối với Công ty CP Công trình Đô thị Bảo Lộc. Sau khi có kết luận này, ngày 20/4/2015, UBND TP Bảo Lộc đã có văn bản chỉ đạo xã Đại Lào và các cơ quan chức năng khảo sát mức độ thiệt hại để làm cơ sở hỗ trợ, đền bù cho người dân; đồng thời, yêu cầu Mỏ đá ngưng nổ mìn đến khi có kết luận khảo sát thiệt hại. Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân, mỏ đá này vẫn tiếp tục nổ mìn.
Nơm nớp lo sợ
Mỏ đá nằm quá gần khu dân cư (hoặc ngược lại) đã đặt ra câu hỏi về công tác quy hoạch mỏ đá và quy hoạch khu dân cư. Tuy nhiên, trong khi đợi câu trả lời xác đáng về vấn đề này thì ngày ngày người dân nơi đây phải sống trong cảnh nơm nớp lo sợ. Bà Trần Thị Bình (người dân xóm 4) vừa chỉ cho chúng tôi xem ngôi nhà đầy “thương tích” do đá văng vừa bày tỏ: “Trước đây, khi chuẩn bị nổ mìn thì có một người đi xe máy rảo khắp các nhà dân để thông báo, còn giờ đây thì chỉ có vài hồi chuông cảnh báo rồi ung dung nổ mìn. Nếu có hư hỏng, các ông xuống đền vài trăm ngàn coi như xong. Do đó, tôi đề nghị hoặc phải di dời mỏ đá ra khỏi khu dân cư, hoặc phải dời dân cư chúng tôi ra xa mỏ đá. Vì sống mãi như thế này thì không biết khi nào tai họa giáng xuống đầu!”.
Nhiều người dân sống quanh Mỏ đá Đô Thị chua xót bảo rằng: Thời bình rồi mà người dân phải tìm chỗ trú ẩn trốn mìn. Từ người già đến trẻ nhỏ trong xóm hễ nghe tiếng còi hú chuẩn bị nổ mìn là bỏ hết mọi việc để chạy đi tìm chỗ trú. Em Trần Ngọc Quang (học sinh lớp 5, ngụ tại xóm 4) cho biết: “Khi nghe tiếng còi hú là con dẫn các em chạy lên đồi trốn. Nhiều khi chưa chạy kịp lên tới đồi thì mìn đã nổ nên con sợ lắm!”. Không ở quá gần như Mỏ đá Đô thị nhưng gần 50 hộ dân sống quanh khu vực Mỏ đá Tân Anh Tú cũng nơm nớp lo sợ. Tại khu vực này, một số nhà dân cũng đã bị rạn nứt. Ông Nguyễn Văn Hùng Hậu (người dân sống gần mỏ đá Tân Anh Tú) cho biết: “Khi mỏ đá nổ mìn, tất cả cửa nhà tôi đều bị đóng sầm với một lực rất mạnh. Dù mới xây nhà kiên cố nhưng nhiều bức tường đã xuất hiện vết nứt”.
Trước đây, Mỏ đá Tây Đại Lào (thôn 2, xã Đại Lào) cũng đã từng nổ mìn khiến đá văng hư hỏng nhiều nhà dân. Đến nay, dù đã nhận tiền đền bù để sửa nhà nhưng một vài hộ dân vẫn chưa dám trở lại sống trong ngôi nhà đầy vết nứt. Ông Phạm Công Hương - Phó Chủ tịch UBND xã Đại Lào, cho biết: “Hiện nay, đa phần các mỏ đá đang hoạt động tại thôn 5 đều không đảm bảo khoảng cách an toàn. Chính vì vậy, việc nổ mìn của một số mỏ đá như: Mỏ đá Đô Thị, Tân Anh Tú… đã gây ra nhiều hệ lụy xấu, làm ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng chục hộ dân trong thôn. Hiện tại, UBND xã đang cùng với các mỏ đá tiến hành thống kê thiệt hại để có phương án đền bù cho người dân. Để đảm bảo an toàn cho người dân sống gần các mỏ đá, xã kiến nghị các cơ quan chức năng cần thường xuyên kiểm tra hoạt động khai thác và nổ mìn tại các mỏ. Trước mắt, cần điều chỉnh lại lượng thuốc nổ mìn tại 2 mỏ đá của Công ty CP Công trình Đô thị Bảo Lộc và Tân Anh Tú nhằm đảm bảo sự an toàn cho người dân. Về lâu dài, cần có quy hoạch khu tái định cư và hỗ trợ để người dân di dời ra khỏi khu vực mỏ đá”.
ĐÔNG ANH - KHÁNH PHÚC
