Nhiều nông dân đã từng sử dụng phân bón giả hoặc kém chất lượng nhưng không có cách nào khác ngoài kinh nghiệm để phân biệt thật, giả. Trong khi đó, quản lý nhà nước về lĩnh vực này cũng còn nhiều kẽ hở khiến phân bón giả, kém chất lượng đang là nỗi lo thường trực đối với nông dân.
Nhiều nông dân đã từng sử dụng phân bón giả hoặc kém chất lượng nhưng không có cách nào khác ngoài kinh nghiệm để phân biệt thật, giả. Trong khi đó, quản lý nhà nước về lĩnh vực này cũng còn nhiều kẽ hở khiến phân bón giả, kém chất lượng đang là nỗi lo thường trực đối với nông dân.
 |
| Một vườn cà phê ở phường Lộc Phát bị thiệt hại do sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đảm bảo. Ảnh: Đông Anh |
Bón xong mới biết chất lượng
Đó là chia sẻ của rất nhiều nông dân trên địa bàn TP Bảo Lộc. Từ trước đến nay, họ mua phân bón chủ yếu dựa vào mối quan hệ với cửa hàng và dựa vào kinh nghiệm. Thế nhưng, một khi gặp lô hàng kém chất lượng thì cũng chỉ biết cắn răng chịu đựng. Ông Nguyễn Đức Thịnh (thôn Ánh Mai 1, xã Lộc Châu, TP Bảo Lộc) cho biết, ông đã từng sử dụng phải phân bón giả khi mua 1 tấn phân bón SA từ một cửa hàng quen biết trên địa bàn. Về màu sắc và mùi thì rất giống phân SA nhưng thực tế thì lại là muối. “Khi hòa nước tưới hết số phân trên thì thấy cà phê không phát mà càng ngày càng suy kiệt. Tôi có gọi cơ sở bán phân vào coi nhưng phân đã bón rồi, thiệt hại cũng đã thiệt hại rồi nên đành phải cắn răng chịu đựng” - ông Thịnh cho hay. Trong khi đó, theo ông Trần Hồng Phong (Tổ 18, phường Lộc Phát, TP Bảo Lộc) thì khi mua phân, người dân không thể thử hay nếm trước mà chỉ khi bón xuống vườn rồi mới biết có hiệu quả hay không. Nếu không may gặp phải phân kém chất lượng thì gây thiệt hại rất lớn cho người dân. Bởi lẽ, cây cà phê là cây dài ngày nên thiệt hại gây ra là cũng rất lâu dài.
Hiện tại, theo thống kê, riêng tại địa bàn phường Lộc Phát có 4 HTX nông nghiệp thực hiện việc kinh doanh phân bón, 15 cơ sở kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, 3 cửa hàng kinh doanh thuốc thú y, 4 đại lý kinh doanh thức ăn gia súc và 29 cơ sở kinh doanh giống cây trồng. Ông Nguyễn Minh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND phường Lộc Phát cho biết: Tình hình hàng nhái, hàng giả, kém chất lượng còn tràn lan trên thị trường. Người kinh doanh do tính chất cạnh tranh và giá trị lợi nhuận nên lợi dụng để tiêu thụ. Người sử dụng có tâm lý ham rẻ, hiểu biết còn hạn chế, khó phân biệt chất lượng nên vẫn sử dụng nhầm các sản phẩm kém chất lượng, gây ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cây trồng.
Khó quản lý
Cũng theo ông Tuấn, phường không có phòng ban chuyên môn để thực hiện công tác kiểm tra, giám sát nên không thể chủ động thực hiện mà chỉ phối hợp với các cơ quan chuyên môn của thành phố. Đồng thời, việc kiểm tra hàng giả, hàng kém chất lượng rất khó về chuyên môn, chủ yếu chỉ kiểm tra được về mặt thủ tục hành chính.
Theo ông Nguyễn Hữu Nam, kiểm soát viên Đội Quản lý thị trường cơ động (Chi cục Quản lý thị trường), hàng năm, các đội quản lý thị trường đều đi kiểm tra về chất lượng vật tư nông nghiệp nhưng vẫn không dám khẳng định đâu là đơn vị đảm bảo chất lượng vì chất lượng sản phẩm còn phụ thuộc vào từng lô hàng, vào cách vận chuyển và bảo quản.
Trên địa bàn Bảo Lộc chủ yếu là các địa lý phân phối, trong khi các công ty cung ứng lại nằm ở những tỉnh khác nên không thể kiểm tra.
Bình quân mỗi năm, nông dân trên địa bàn Bảo Lộc tiêu thụ khoảng 27.500 tấn phân bón và 1.100 tấn thuốc bảo vệ thực vật và thuốc thú y. Theo thống kê, trên địa bàn hiện có gần 100 cơ sở kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Từ năm 2015 đến 6 tháng đầu năm 2017, các ngành chức năng của Bảo Lộc đã tiến hành thanh tra, kiểm tra 100 cơ sở kinh doanh vật tư nông nghiệp. Qua đó, đã có 22 trường hợp vi phạm bị phát hiện cần phải xử lý hành chính với số tiền hơn 150 triệu đồng. Cơ quan chức năng cũng đã tiến hành lấy 111 mẫu sản phẩm nghi ngờ đi phân tích chất lượng, tiêu hủy 15 lít thuốc bảo vệ thực vật hết hạn sử dụng và tịch thu 5,7 tấn phân bón NPK không đảm bảo chất lượng.
Bà Nguyễn Thị Tường Vi, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Lâm Đồng cho biết: Khó khăn hiện nay là người nông dân bỏ tiền ra mua phân bón mà không biết có đảm bảo chất lượng hay không, quá trình kiểm tra thì nhiều cơ sở kinh doanh không hợp tác, việc phân tích mẫu theo định kỳ còn hạn chế vì không có kinh phí, không thể phân tích tại chỗ. Do đó, các ngành chức năng cần tăng cường kiểm tra, phân tích mẫu. Cùng quan điểm này, nông dân Trần Quang Mai (Tổ 18, phường Lộc Phát) khẳng định: Nông dân không thể phân biệt thật giả mà việc này phải do cơ quan quản lý thực hiện. Hiện tại, phân bón tràn lan trên thị trường nên nguồn gốc phân bón như thế nào, chất lượng ra sao phải do cơ quan quản lý nắm bắt để thông tin lại cho người dân biết và chọn đúng phân có chất lượng.
Theo ông Đinh Công Lý, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Lâm Đồng, hiện tại, những thông tin về phân bón giả, kém chất lượng đến với người dân rất ít. Ngay khi có cơ sở sản xuất phân bón giả trên địa bàn bị cơ quan chức năng phát hiện mà nhiều nông dân vẫn không nắm bắt được. Trong khi đó, tâm lý của nông dân khi đi mua phân bón thường dễ dãi, tin nhau là chính, không yêu cầu xuất hóa đơn. Do đó, khi có sự cố xảy ra thì người nông dân thường không có căn cứ để giải quyết. Đặc biệt, trình độ của người trực tiếp kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật nhiều khi không đảm bảo nên không thể tư vấn cặn kẽ, đúng cho người nông dân sử dụng. Trước thực trạng trên, ông Lý đề xuất: “Ngành chức năng cần kiểm soát chặt chẽ các cơ sở buôn bán phân bón, thuốc bảo vệ thực vật ngay từ khâu cấp phép kinh doanh vì như hiện nay thì việc cấp phép kinh doanh mặt hàng này quá dễ dàng, dẫn đến có quá nhiều cơ sở kinh doanh gây khó khăn trong công tác quản lý. Ngoài ra, công tác quản lý các hội thảo cũng cần được tăng cường để tránh tình trạng bán hàng trực tiếp tại hội thảo. Người nông dân cũng cần được tăng cường chuyển giao khoa học, nâng cao nhận thức để lựa chọn đúng cơ sở có uy tín, mua phân đảm bảo chất lượng.
ĐÔNG ANH
