Ở nam giới, hút thuốc làm giảm sản xuất tinh trùng, làm dị dạng tinh trùng, giảm khả năng di chuyển của tinh trùng và nguy hiểm hơn là hút thuốc làm giảm nghiêm trọng dòng máu đến dương vật, một số trường hợp gây liệt dương.
Ở nam giới, hút thuốc làm giảm sản xuất tinh trùng, làm dị dạng tinh trùng, giảm khả năng di chuyển của tinh trùng và nguy hiểm hơn là hút thuốc làm giảm nghiêm trọng dòng máu đến dương vật, một số trường hợp gây liệt dương.
Các nghiên cứu đã chỉ ra các chất chuyển hóa chính của khói thuốc là những chất trong khói thuốc được hít vào rồi chuyển hóa trong cơ thể và được tìm thấy trong tinh dịch. Các thành phần của thuốc lá tìm thấy trong tinh dịch có những chất có thể kìm hãm sự hoạt động của hệ thống enzym choline acetyltransferase, enzym này cần thiết cho tinh trùng có thể hoạt động được. Nam giới hút thuốc so với những người không hút thuốc thì có nồng độ hormon testosterone thấp (hormon này cần thiết cho việc sản xuất tinh trùng) và làm tăng nồng độ horrmon kích thích nang (hormon nữ hóa). Hút thuốc làm giảm số lượng tinh dịch: tuỳ thuộc vào lượng thuốc hút mà những người hút thuốc số lượng tinh trùng giảm nhiều hay ít (với những người nghiện thuốc càng nặng thì điều này càng rõ). Hút thuốc gây nên viêm hệ thống sinh dục làm tinh trùng khó xâm nhập vào trứng. Hút thuốc làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng, giảm số lượng tinh trùng, giảm chất lượng của tinh trùng, giảm khả năng di chuyển của tinh trùng gây vô sinh. Hút thuốc gây liệt dương: Những người hút thuốc có nguy cơ bị liệt dương cao gấp 2 lần, do gây xơ vữa động mạch ở dương vật làm giảm tưới máu mà chúng ta gọi là liệt dương do mạch máu. Có 82% - 97% nam giới có liệt dương do mạch máu có hút thuốc, ở những nam giới hút thuốc lâu thì nguy cơ bị liệt dương do mạch máu cao hơn, ở những người nghiện thuốc nặng thì nguy cơ đó còn cao hơn nữa. Ngoài liệt dương do xơ vữa mạch máu, hút thuốc còn dẫn đến liệt dương do co mạch (làm giảm dòng chảy do động mạch bị co hẹp lại), chỉ cần hút 2 điếu thuốc có thể gây ra co thắt động mạch dương vật cấp.
Hút thuốc không chỉ ảnh hưởng đến chức năng sinh sản, sinh dục ở nam giới mà nó còn gây ung thư bàng quang. Người ta không xác định được hút thuốc gây ung thư tiền liệt tuyến nhưng người ta thấy ở người ung thư tiền liệt tuyến mà hút thuốc thì sự xâm nhập và di căn của tế bào ung thư tăng lên. Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau mà căn bệnh ung thư ngày càng trở nên phổ biến, đa dạng và đang trở thành mối lo ngại của nhiều người, trong đó việc hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân chính gây nên khá nhiều căn bệnh ung thư ở nam giới.
Ở nữ giới, phụ nữ hút thuốc trên 15 điếu thuốc một ngày sẽ tăng thời gian để thụ thai. Nhưng phụ nữ hút thuốc không chỉ gặp khó khăn khi thụ thai mà còn phải chịu một số khó khăn về nuôi dưỡng thai nhi. Phụ nữ hút thuốc nhiều càng ảnh hưởng tới khả năng sinh sản. Có nhiều lý do giải thích tại sao tỷ lệ khả năng sinh sản của phụ nữ hút thuốc có xu hướng thấp hơn phụ nữ không hút thuốc. Một số bằng chứng của các nhà nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam cho thấy có sự tổn thương và gây rối loạn một số cơ quan của người phụ nữ hút thuốc lá như: Ung thư cổ tử cung: Có mối quan hệ nhân quả giữa hút thuốc lá và ung thư cổ tử cung. Nguy cơ mắc ung thư tử cung ở người nữ hút thuốc cao gấp từ 1 đến 5 lần so với người nữ không hút thuốc lá. Các nghiên cứu cũng kết luận: Nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung có chiều hướng giảm xuống sau khi chị em từ bỏ thuốc lá. Tổn thương tới noãn bào: Hút thuốc có thể gây ảnh hưởng hoặc thậm chí hủy diệt noãn bào (trứng) do vậy dẫn tới làm giảm khả năng sinh sản ở người phụ nữ. Bất thường về hóc môn: Hút thuốc thay đổi mật độ của một số hóc môn, bao gồm estrogen và nang kích thích hóc môn. Vì vậy sự rụng trứng có thể không xảy ra bình thường đối với người hút thuốc. Rối loạn chức năng vòi trứng: Một số nghiên cứu đã phát hiện rối loạn trong chức năng vòi trứng ở người phụ nữ hút thuốc. Sự gia tăng mức độ hóc môn dẫn tới thay đổi hoạt động bình thường của trứng qua vòi trứng. Ở một số trường hợp, sự thay đổi hóc môn có thể làm tăng quá trình phôi thai vào trong tử cung. Vì thời gian rất quan trọng để tạo môi trường tốt để giữ được phôi bên trong tử cung, nếu phôi sớm vào tử cung có thể dẫn tới hỏng vì chưa bám chặt và dễ dẫn tới sẩy thai tự phát.
Thật nghịch lý đối với một số người hút thuốc mức hóc môn có thể làm giảm hoạt động của trứng qua vòi trứng điều này có thể dẫn tới mang thai dị dạng. Trong một nghiên cứu thấy nguy cơ mang thai dị dạng ở người hút thuốc cao hơn 2,2 lần đến 4 lần người không hút thuốc. Sẩy thai tự phát: Trong các nghiên cứu cho thấy phụ nữ hút thuốc lá có nguy cơ sẩy thai tự phát cao hơn từ 1,5 lần đến 3,2 lần ở người không hút thuốc. Phụ nữ hút thuốc có thể bị suy yếu khả năng duy trì thai nhi trong buồng tử cung của người mẹ mang thai. Mãn kinh sớm: Hút thuốc có xu hướng dẫn tới mãn kinh sớm. Vì lý do cơ bản dẫn tới mãn kinh sớm là do hút thuốc giảm mức estrogen trong cơ thể người phụ nữ. Dẫu cho tất cả phụ nữ lớn tuổi đều giảm dần lượng estrogen ở qua tuổi 40, nhưng đối với phụ nữ hút thuốc lá thường có xu hướng bắt đầu vào giai đoạn mãn kinh sớm hơn 2 đến 3 năm so với người không hút thuốc lá. Chất nicôtin trong thuốc lá được cho là có một phần liên quan đến quá trình mãn kinh sớm, nhưng ảnh hưởng của hormon estrogen vẫn được coi là liên quan tới hiện tượng mãn kinh sớm. Mãn kinh sớm cũng liên quan tới nguy cơ sớm mắc các bệnh tim và chứng loãng xương vì estrogen có tác dụng bảo vệ chống lại cả hai căn bệnh về tim và chứng loãng xương.
Ngoài ra, phụ nữ hút thuốc lá còn có thể đẻ non do “vỡ ối sớm”. Điều này gây nguy hiểm và đe doạ sự sống còn của thai nhi nếu thai nhi chưa đủ tháng sinh. Vì hiện tượng vỡ ối sớm không phải luôn dẫn tới sinh, mà có thể ảnh hưởng tới môi trường sinh nở của bào thai tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn nguy hiểm xâm nhập vào bên trong. Điều này tiềm tàng có thể gây ra nhiễm trùng đe dọa mạng sống của thai nhi. Đẻ non: Là trường hợp thường hay gặp ở những người phụ nữ hút thuốc trên 20 điếu thuốc một ngày có nguy cơ sinh sớm (mang thai dưới 37 tuần) hơn 20 phần trăm so với người không hút thuốc. Nếu trẻ bị sinh quá sớm phải đương đầu nhiều hơn với các nguy cơ rắc rối và tử vong. Trẻ chết ngay khi sinh: Trẻ chết ngay khi sinh ở phụ nữ hút thuốc phổ biến hơn so với phụ nữ không hút thuốc. Sở dĩ nguy cơ này cao vì hút thuốc làm gây ra biến chứng ở nhau thai và làm chậm sự phát triển của thai nhi trong tử cung người mẹ.
ThS-BS VÕ KIM HẢI
