Công nghệ máy tính đã tiến triển vào mọi lãnh vực gia đình và doanh nghiệp phương Tây. Không còn bị hạn chế vào những thiết bị cụ thể như là máy in, máy quét và ATM nữa, công nghệ máy tính bây giờ nằm trong điện thoại, TV, xe hơi, máy giặt, máy bán hàng, và nhiều nữa...
Công nghệ máy tính đã tiến triển vào mọi lãnh vực gia đình và doanh nghiệp phương Tây. Không còn bị hạn chế vào những thiết bị cụ thể như là máy in, máy quét và ATM nữa, công nghệ máy tính bây giờ nằm trong điện thoại, TV, xe hơi, máy giặt, máy bán hàng, và nhiều nữa. Song hành với những tiện nghi là thế giới ngầm của tội ác kỹ thuật số. Mục Hồ sơ -Tư liệu của Lâm Đồng Cuối Tuần giới thiệu phần nào về hoạt động về tội ác trên thế giới ảo dựa theo nguồn tư liệu điều tra của nhà báo Anh Misha Glenny.
KỲ 1: Chân dung một tin tặc
Không có lãnh vực nào trong thế giới tội ác có tổ chức lại có thể bì được tốc độ tăng trưởng của tội ác Internet vốn đang phát triển 25% mỗi năm. Hơn nữa, ngành công nghiệp này lại rất đa diện, dung dưỡng cả những hình thức tội ác cũ và mới. Kiểm soát tội ác mạng là một cơn ác mộng mặc dù Internet vẫn còn rất non trẻ. Những quan hệ quốc tế đã đưa bước chân điều tra của nhà báo Misha Glenny đến Brazil.
 |
| Tin tặc hiện nay không còn phá hoại máy tính mà điểu khiển máy tính của người khác từ xa để gây tội ác |
Nhà báo Anh Misha Glenny (sinh 1958) là một chuyên gia điều tra về các vấn đề Đông Âu, tội ác có tổ chức toàn cầu và an ninh mạng. Bằng chuyên môn và sở trường của mình, Glenny đã từng tư vấn cho nhiều chính phủ và tổ chức quốc tế. Từ tháng 1.2012, Misha Glenny là giáo sư thỉnh giảng của Học viện Harriman thuộc Đại học Columbia (Mỹ). Những cuốn sách của ông, viết theo phong cách vừa phóng sự vừa biên khảo, luôn gây chấn động lớn, đặc biệt là cuốn “McMafia: A Journey Through the Global Criminal Underworld” xuất bản 2008 (đã được dịch sang tiếng Việt năm 2009 với tựa đề “McMafia – Toàn cầu hoá tội ác”). Năm 2010, Glenny xuất bản cuốn “Dark Market – Cyberthieves, Cybercops and You” chuyên khảo về tội phạm và an ninh mạng.
Khi nhà báo này đưa máy laptop cho một tin tặc trẻ tuổi với bí danh SuperGeek trong một căn phòng khách sạn vô danh ở trung tâm Sao Paulo, Brazil, SuperGeek nói: “Tôi sẽ dùng CyberScript để truy cập vào IRC”.
Với những kẻ mơ hồ về máy tính, IRC (Internet Relay Chat) cũng là một cõi bí mật khôn dò như thế giới mafia – một bản hỗn tấu câm lặng của những kẻ tán gẫu ảo đủ thành phần từ tin tặc, dân mê máy tính, cho tới bọn khủng bố và những nhân viên mật vụ. Họ liên lạc bằng những ngôn ngữ có thể nhận dạng trên giấy như là tiếng Anh, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Nga hay tiếng Tây Ban Nha. Nhưng cú pháp và ngữ vựng lại khiến ta không thể nào hiểu được nội dung của những trao đổi này.
Glenny mô tả: “Cậu nhỏ này chỉ như một thằng bé hỉ mũi chưa sạch, nhưng SuperGeek là tất cả những gì bạn có thể tưởng tượng. Những ngón tay của cậu ta gõ trên bàn phím điêu luyện chẳng khác gì một nghệ sĩ piano trình tấu; khi bàn tay, cánh tay cùng bộ óc hòa làm một và khiến cho con người lẫn nhạc cụ trở thành một nhất thể”.
Việc Brazil trở thành một trong những trung tâm tội phạm mạng toàn cầu là kết quả của nhiều yếu tố hỗn hợp. Có nhiều điều kiện tiên quyết, nhưng có ba điều kiện quan trọng nhất: mức độ thất nghiệp và đói nghèo rất cao; một tiêu chuẩn giáo dục cơ bản cao cho đa số dân chúng; và sự hiện diện vững chắc của các hình thức tội ác có tổ chức truyền thống. Không có quốc gia nào phù hợp với các điều kiện ấy hơn là Brazil, Nga, Trung Quốc và Ấn Độ (gọi tắt là nhóm BRIC theo các chữ đầu của Brazil, Russia, India và China). Đó là những quốc gia hàng đầu trong các thị trường mới nổi, khối quyền lực toàn cầu thứ nhì sau khối G8 (mặc dù về mặt chính trị thì Nga nằm ở cả hai khối).
MẠNG LƯỚI VÔ HÌNH
Theo yêu cầu của Glenny, SuperGeek đã gửi một tin nhắn qua IRC tìm một laranja hay “quả cam.” Đó là một kẻ trung gian chuyên làm công việc chuyển đổi những đồng tiền ảo đã đánh cắp được thành tiền mặt thực tế. Vì thế, đó là những nhân vật mấu chốt của thế giới tội ác trên mạng. Một quả cam thành công phải có khả năng di chuyển thoải mái trong thế giới bí hiểm của tin tặc trong khi phải thể hiện cái năng lực cổ hủ là biết hiếp đáp, hối lộ, lừa bịp hay tống tiền các chủ ngân hàng và nhà bán lẻ để họ chấp nhận những khoản tiền từ các tài khoản hay thẻ tín dụng đã lấy cắp.
Và họ không phải chờ lâu. Một quả cam từng trải với biệt danh “Bob” đơn giản xuất hiện đề nghị cung ứng dịch vụ. “Tiếng mẹ đẻ của hắn không phải là Bồ Đào Nha”, SuperGeek lưu ý. “Có thể là Tây Ban Nha, cũng có thể là Anh”, cậu ta nói thêm.
“Hắn có phải là cớm không?” Glenny hỏi.
“Cũng có thể,” người bạn nhỏ cảnh báo. “Không biết được đâu.”
Hai người giải thích với Bob rằng họ đã rỉa nhiều ngàn đồng real từ một tài khoản ngân hàng Banco do Brasil và cần chuyển thành tiền mặt. “Chuyện nhỏ”, Bob nhắn lại. “Tôi có thể gửi tiền vào một tài khoản ngân hàng cho anh. Hoặc anh có thể nhận tiền kẹp trong một tạp chí gửi phát chuyển nhanh DHL. Hoặc tôi có thể chuyển khoản ra nước ngoài và anh có thể rút về như là được người nhà chuyển tiền”.
Bob cho họ biết thêm là hắn có nhiều quan hệ trong vài chi nhánh của Banco Bradesco (một trong những ngân hàng lớn nhất Brazil) và họ có thể ngụy trang mọi khoản tiền chuyển đến từ các thẻ tín dụng hay từ các tài khoản khác, không hề thắc mắc. Hắn đòi chia 50% để làm dịch vụ này nhưng sẵn sàng làm miễn phí cho giao dịch đầu tiên để tỏ thiện chí.
Trong trường hợp này, mấy ngàn real của nhà báo và cậu bé tin tặc kia lấy từ Banco do Brazil là tưởng tượng chứ không phải có thật. Nhưng thực tế, SuperGeek biết rất rõ cách thức rút tỉa hàng triệu đô-la từ những tài khoản ngân hàng bình thường bởi vì cậu ta là nhân chứng cận kề với một trong những vụ trộm cắp lớn nhất lịch sử tội ác Internet ngắn ngủi nhưng béo bở của Brazil. Vụ này đã đúc kết thành một chiến dịch càn quét lớn của cảnh sát với tên gọi Chiến dịch Pegasus.
Kỳ tới: Những địa chỉ email cá nhân bị đánh cắp là bước đầu cho một mưu đồ tội ác lớn lao hơn.
TRẦN NGỌC ĐĂNG
