Nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học ở Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà

Nằm ở phần cao nhất về phía Nam của dãy Trường Sơn, Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà (VQG) hội tụ nhiều yếu tố về địa hình, khí hậu, thổ nhưỡng để trở thành một trung tâm đa dạng sinh học của Việt Nam. Trong 18 năm qua, VQG luôn coi nhiệm vụ nghiên cứu khoa học là chương trình then chốt nhất để hỗ trợ cho toàn bộ 9 nhiệm vụ khác trong quá trình xây dựng và phát triển của đơn vị.

 

Vẻ đẹp và đa dạng sinh học của Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà luôn hấp dẫn du khách

 

Theo đó, tính đến nay, VQG đã triển khai thực hiện 12 đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ để thực hiện mục tiêu quản lý rừng bền vững, bảo tồn đa dạng sinh học và hỗ trợ phát triển kinh tế cộng đồng. Các đề tài đều có giá trị ứng dụng thực tiễn thiết thực. Có thể kể các đề tài cấp tỉnh như “Thực nghiệm các giải pháp phòng, chống cháy rừng trên địa bàn VQG” đã nghiên cứu các nguyên nhân gây cháy rừng, các biện pháp kỹ thuật phòng, chống cháy rừng phù hợp, góp phần hoàn thiện quy trình kỹ thuật kiểm soát lửa rừng, phòng chống cháy rừng hiệu quả; thiết lập bảng phân loại mức độ cháy rừng thông ba lá theo khối lượng vật liệu cháy và hệ số khả năng bắt cháy; đồng thời, kiến nghị bổ sung vào quy trình kiểm soát cháy rừng đối với rừng thông ba lá Lâm Đồng, đề xuất các giải pháp phòng, chống cháy rừng đối với VQG. Đề tài “Điều tra, đánh giá phân loại các loài nấm dưới tán rừng thông tỉnh Lâm Đồng” đã phát hiện và mô tả được 6 bộ, 14 họ, 23 chi, 65 loài nấm với 30 loài nấm ăn được và 35 loài nấm độc trong khu vực nghiên cứu (dưới tán rừng thông Lâm Đồng); xây dựng bộ mẫu vật với 23 mẫu khô, 54 mẫu tươi. Đề tài nghiên cứu đã đóng góp cơ sở dữ liệu làm tiền đề để xây dựng cẩm nang các loài nấm ăn được và nấm độc ở Lâm Đồng. Đề tài cũng đã tiến hành phân lập và nhân giống thành công 3 loài nấm ăn được là dẻ xanh Russula virescens, dẻ đỏ Russula paludosa và Kaki nâu Suillus luteus trên môi trường PGA cải tiến. 

 

Đề tài “Nghiên cứu ứng dụng công nghệ địa không gian để quản lý tài nguyên thiên nhiên tại KDTSQTG Langbiang” đã phân tích được các biến động tài nguyên thiên nhiên trong Khu DTSQTG Langbiang và xác định được 5 xu hướng biến đổi tài nguyên thiên nhiên trong khu vực. Đã xây dựng được các quy trình ứng dụng công nghệ địa không gian để phát hiện sớm suy thoái rừng, mất rừng, khai thác khoáng sản. Qua đó, đã hiệu chỉnh và ứng dụng phần mềm FMS 2018 để áp dụng trong phát hiện sớm suy thoái và mất rừng, phát hiện sớm hoạt động khai thác khoáng sản trái phép tại Khu DTSQTG Langbiang... 

 

Bên cạnh đó, VQG đã phối hợp thực hiện nhiều nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp Nhà nước, có thể kể các đề tài: “Ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật xây dựng mô hình sản xuất giống và trồng cây Magic-S (Cyphomandra betacea) tại vùng đệm Khu DTSQTG Langbiang”; “Nghiên cứu xây dựng cơ chế kết hợp giữa bảo tồn cảnh quan - đa dạng sinh học và không gian văn hóa tại Khu DTSQTG Langbiang”; “Phân lập và chọn lọc vi sinh vật sinh enzyme ngoại bào từ một số khu vực của VQG để xây dựng phương pháp bảo tồn lưu giữ nguồn sinh vật này phục vụ cho các ứng dụng trong phát triển các chế phẩm phục vụ phát triển lâm nghiệp bền vững”. 

 

Ngoài ra, đến nay VQG đã hợp tác với hơn 20 viện nghiên cứu, trường đại học trên thế giới để nghiên cứu, chuyển giao khoa học công nghệ như: Hợp tác với đại học Mỹ, Columbia nghiên cứu về biến đổi khí hậu thông qua vòng năm của cây rừng; hợp tác với Vườn Thực vật Hoàng gia Sydney (Úc) nghiên cứu về đa dạng các loài họ chè tại Lâm Đồng; hợp tác với Đại học Wisconsin - Madison (Mỹ) nghiên cứu về đa dạng di truyền quần thể các loài chim họ công trĩ và họ khướu; hợp tác với Viện Nghiên cứu Động vật hoang dã Leibniz (Đức) nghiên cứu về đa dạng các loài thú và chim sống ở mặt đất; hợp tác với Đại học Kuyshu (Nhật Bản) nghiên cứu về đa dạng và vật hậu thực vật… Đã thực hiện công bố các phát hiện mới về khoa học cho hơn 50 loài thực vật, 5 loài động vật đặc hữu tại Vườn. 

 

Các kết quả nghiên cứu đã cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn quan trọng, phục vụ trực tiếp hữu hiệu cho công tác quản lý, bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, hỗ trợ phát triển kinh tế cộng đồng ở vùng đệm. Trong thời gian tới, VQG Bidoup - Núi Bà tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học phục vụ quản lý, bảo tồn, giáo dục, du lịch; nghiên cứu các giải pháp để phục hồi các loài đặc hữu, nguy cấp, quý hiếm góp phần phục hồi các hệ sinh thái đã bị tác động; nghiên cứu, tuyển chọn, chuyển giao công nghệ về nhân giống, gây trồng các nhóm thực vật có giá trị dược liệu cao; nghiên cứu, tiếp nhận chuyển giao các công nghệ mới phục vụ cho quản lý tài nguyên thiên nhiên và đa dạng sinh học.

 

QUỲNH UYỂN