Thương mại điện tử: Tiềm năng phát triển còn rất lớn

Đó là nhận định của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), đồng thời cho rằng thương mại điện tử (TMĐT) là lĩnh vực kinh tế có mức tăng trưởng nhanh, ổn định. Cùng với sự nổi trội của sàn TMĐT và mạng xã hội sẽ mang lại tiềm năng phát triển còn rất lớn.

TMĐT Việt Nam vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng trên 25% và đạt quy mô trên 20 tỷ USD. Ảnh minh họa

• DUY TRÌ TĂNG TRƯỞNG TRÊN 25% 

Tiếp tục hai làn sóng tăng trưởng trước đó, VECOM ước tính TMĐT nước ta vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng trên 25% và đạt quy mô trên 20 tỷ USD. Theo Tổng cục Thống kê, năm 2022, GDP nước ta tăng 8,0%. Trong đó, khu vực dịch vụ được khôi phục và tăng trưởng mạnh mẽ với tốc độ tăng 10,0%. Một số ngành dịch vụ thị trường tăng cao: ngành bán buôn, bán lẻ tăng 10,2%; ngành vận tải kho bãi tăng 12,0%; ngành dịch vụ lưu trú và ăn uống tăng cao nhất trong khu vực dịch vụ với mức tăng 40,6%; hoạt động tài chính, ngân hàng và bảo hiểm tăng 9,0%; ngành thông tin và truyền thông tăng 7,8%. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2022 ước đạt 5.680 nghìn tỷ đồng với mức tăng trưởng 19,8%, nếu loại trừ yếu tố giá tăng 15,6%. 

VECOM ước tính năm 2022, quy mô giao dịch TMĐT bán lẻ chiếm khoảng 8,5% tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng. Xét riêng lĩnh vực bán lẻ hàng hoá, năm 2022, tỷ lệ bán lẻ hàng hoá trực tuyến so với tổng mức bán lẻ hàng hoá khoảng 7,2%, cao hơn tỷ lệ tương ứng 6,7% của năm 2021. Sang năm 2023 này, theo ước tính của Tổng cục Thống kê, ba tháng đầu năm tổng sản phẩm trong nước tăng 3,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước đạt 1.505,3 nghìn tỷ đồng, tăng 13,9% so với cùng kỳ năm trước, nếu loại trừ yếu tố giá tăng 10,3%. Hai ngành dịch vụ tăng trưởng nhanh nhất là dịch vụ lưu trú và ăn uống tăng 26,0%, ngành bán buôn và bán lẻ tăng 8,1%. Rõ ràng, những khó khăn lớn của nền kinh tế từ giữa năm 2022 đã kéo dài sang quý I và có thể đến hết năm 2023. Trong khó khăn đó, VECOM đánh giá TMĐT của quý I tăng trưởng trên 22% so với cùng kỳ và cả năm vẫn có thể đạt trên 25%. 

Như vậy, TMĐT tiếp tục là một trong những lĩnh vực kinh tế sáng nhất, tăng trưởng nhanh và ổn định nhất. Tuy nhiên, khi so sánh mức trung bình toàn cầu và đặc biệt là so với nước láng giềng có nhiều nét tương đồng là Trung Quốc thì các tỷ lệ trên còn rất thấp. Vì vậy, rõ ràng TMĐT nước ta dù phát triển với tốc độ cao nhưng mới chỉ ở giai đoạn đầu, tiềm năng cho sự phát triển TMĐT còn rất lớn.

• SỰ NỔI TRỘI CỦA SÀN TMĐT VÀ MẠNG XÃ HỘI

Hoạt động kinh doanh sôi động trên các sàn TMĐT và mạng xã hội là nét nổi bật của TMĐT Việt Nam năm 2022 và quý I/2023. Theo khảo sát của VECOM, có tới 65% doanh nghiệp đã triển khai hoạt động kinh doanh trên các mạng xã hội. Số lao động tại các doanh nghiệp thường xuyên sử dụng các công cụ như zalo, whatsapp, viber, facebook messenger liên tục tăng qua các năm. Bán hàng trên các mạng xã hội cũng được đánh giá mang lại hiệu quả cao nhất, vượt qua các hình thức khác như website hay ứng dụng của doanh nghiệp cũng như sàn TMĐT. Nổi bật nhất là sự ra đời và tăng trưởng mạnh mẽ của tiktok shop. Kinh doanh trên nền tảng này có sức hút rất lớn đối với đông đảo thương nhân trên cả nước. Hoạt động kinh doanh trên các sàn TMĐT tiếp tục tăng trưởng ổn định. 

Theo khảo sát của VECOM, năm 2022 có 23% doanh nghiệp bán sản phẩm trên các sàn TMĐT. Theo Công ty Cổ phần Khoa học Dữ liệu Metric, tổng doanh số của bốn sàn TMĐT hàng đầu cùng với tiktok shop lên tới 141.000 tỷ đồng (khoảng 6 tỷ USD). Shopee và lazada là hai sàn TMĐT lớn nhất, trong khi đó dù mới hoạt động từ giữa năm 2022 nhưng tiktok shop đã trở thành nền tảng TMĐT bán lẻ lớn thứ ba tại Việt Nam. 

Bên cạnh các nền tảng TMĐT bán lẻ đã xuất hiện những nền tảng công nghệ dữ liệu B2B kết nối các nhà bán lẻ truyền thống quy mô nhỏ với các nhà sản xuất hoặc bán buôn trên nền tảng tập trung, bằng cách tổng hợp nhu cầu, do đó có thể cung cấp cho các nhà bán lẻ nhỏ nhiều lựa chọn hơn, giá tốt hơn và hậu cần hiệu quả hơn thông qua tính kinh tế theo quy mô. Chẳng hạn, Công ty TNHH Telio Việt Nam đã trở thành đơn vị tiên phong cung cấp nền tảng công nghệ hỗ trợ hiệu quả đông đảo các nhà bán lẻ quy mô nhỏ. Năm 2022, doanh số trên nền tảng này lên tới gần 300 triệu USD với tốc độ tăng trưởng 140% so với năm trước đó và có trên 40.000 khách hàng ở nhiều địa phương. Ba tháng đầu năm 2023, doanh số và khách hàng tăng trưởng 120% và 25% so với cùng kỳ.