Xuất khẩu - mảng màu sáng

Định hướng xuất khẩu luôn là ưu tiên của Lâm Đồng, dựa trên đặc thù có sẵn một vùng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao. Năm 2024, xuất khẩu Lâm Đồng có thể được đánh giá là mảng màu sáng giữa nhiều khó khăn.

Chế biến khoai lang xuất khẩu

• GIỮ MỨC TĂNG TRƯỞNG ỔN ĐỊNH

Ông Nguyễn Văn Khánh - Phó Giám đốc Sở Công thương Lâm Đồng nhận định, năm 2024 là năm vô cùng khó khăn với nền kinh tế thế giới, nhu cầu tiêu dùng giảm thấp. Tuy nhiên, với đặc thù là tỉnh xuất khẩu nông sản lớn, các mặt hàng xuất khẩu của Lâm Đồng vẫn giữ được mức tăng trưởng ổn định do đây là mặt hàng thiết yếu cho cuộc sống. Tổng giá trị xuất khẩu hàng hoá toàn tỉnh Lâm Đồng năm 2024 đạt 985,77 triệu USD, bằng 106,1% so với năm 2023.

Ông Nguyễn Văn Khánh thông tin, nhóm hàng nông sản vẫn đạt mức tăng trưởng tốt, đạt 54% tổng giá trị xuất khẩu của tỉnh. Kế tiếp là nhóm hàng công nghiệp nặng và khoáng sản với tỷ trọng khoảng 31%. Nhóm chiếm tỷ trọng thấp nhất là nhóm hàng công nghiệp nhẹ và tiểu thủ công nghiệp với gần 15%. So với năm 2023, nhóm công nghiệp nặng và khoáng sản có sự tăng trưởng tốt nhất; ngược lại, nhóm hàng công nghiệp nhẹ và tiểu thủ công nghiệp vẫn trên đà tiếp tục giảm kể từ sau đại dịch COVID-19.

Hiện có 65 quốc gia và vùng lãnh thổ được thống kê có nhập khẩu hàng hoá từ Lâm Đồng. Châu Á và châu Âu tiếp tục dẫn đầu danh sách. Đặc biệt, tỷ trọng xuất khẩu sang các nước châu Mỹ đã tăng từ dưới 3% năm 2023 lên hơn 6% vào năm 2024 và có thêm một thị trường ở khu vực Nam Mỹ là Guatemala, một quốc gia Trung Mỹ. Năm quốc gia nhập khẩu hàng hoá Lâm Đồng bao gồm: Nhật Bản, Thuỵ Sỹ, Ấn Độ, Indonesia và Singapore.

Toàn tỉnh Lâm Đồng có khoảng 120 doanh nghiệp xuất khẩu, bao gồm doanh nghiệp FDI. Trong đó, doanh nghiệp FDI dẫn đầu trong nhóm nông sản, cụ thể Công ty TNHH Thương phẩm Atlantic đứng đầu về xuất khẩu cà phê; Công ty TNHH Dalat Hasfarm dẫn đầu trong xuất khẩu hoa tươi.

Nhóm hàng nông sản vẫn là nhóm chiếm tỷ trọng xuất khẩu lớn nhất trong tổng giá trị xuất khẩu hàng hoá của tỉnh, với 532,9 triệu USD. Sản phẩm xuất khẩu chính là: cà phê, rau, củ, quả (tươi và chế biến), hoa tươi các loại, chè, và trái cây. Mặc dù vậy, năm 2024, nhóm rau, củ, quả có sự giảm về mức độ tăng trưởng, chỉ tăng 2,99%, trong khi mức tăng trong năm 2023 là 22,3%; nguyên nhân chính là năm 2024 không có sản phẩm xuất khẩu mới và mặt hàng hạt điều đã không còn được xuất khẩu kể từ tháng 4/2024.

Năm 2024, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh xuất khẩu 44.570 tấn rau, củ, quả các loại và thu về 112 triệu USD, giảm 25% về lượng nhưng tăng 19,48% giá trị so với năm 2023. Mặt hàng khoáng sản và công nghiệp nặng gồm: Alumin, hydroxit nhôm, cao lanh, ống sứ chịu nhiệt, hoá chất, phân bón xuất khẩu mạnh, đạt 308,04 triệu USD, tăng 21,76% so với năm 2023, chủ yếu nhờ sự tăng giá của alumin và hydroxit nhôm. Nhóm tiểu thủ công nghiệp, công nghiệp nhẹ với nguyên liệu dệt may (sợi tơ tằm, sợi len lông cừu, lụa tơ tằm) và hàng dệt may xuất khẩu 144,83 triệu USD, giảm 8,57% so với năm 2023.

• VƯỢT QUA THÁCH THỨC

Tuy xuất khẩu Lâm Đồng đạt mức tăng trưởng khá nhưng ông Nguyễn Văn Khánh nhận định, năm 2025 và những năm tới, kinh tế thế giới còn rất nhiều khó khăn, gây ảnh hưởng xấu tới hoạt động xuất khẩu.

Theo ông Nguyễn Văn Khánh, có hai yếu tố thuận lợi đối với xuất khẩu hàng hoá trong năm 2024 là giá nhiều sản phẩm tăng (cà phê, sầu riêng, alumin, hydroxit nhôm); tiếp theo là tỷ giá USD/VND tăng. Tuy nhiên, năm 2025 sẽ vẫn là một năm khó khăn với doanh nghiệp xuất khẩu do nhiều nguyên nhân. Đầu vào sản xuất tăng cao, nguyên liệu sản xuất thiếu và không ổn định: tình trạng thiếu điện phục vụ sản xuất; giá cà phê thế giới biến động tăng giảm liên tục; sản lượng kén tằm không đủ phục vụ cho các nhà ươm…

Các doanh nghiệp khó khăn trong việc tìm quỹ đất để mở rộng sản xuất, nhiều doanh nghiệp muốn mở rộng nhà máy, mở rộng vùng trồng nhưng không tìm được mặt bằng phù hợp trên địa bàn tỉnh. Khả năng tài chính hạn chế do phần lớn là doanh nghiệp nhỏ dẫn đến khó khăn trong việc đầu tư mở rộng sản xuất. Sự suy giảm của nền kinh tế thế giới dẫn đến nhu cầu tiêu dùng giảm cũng ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động xuất khẩu.

Một trong những điều Lâm Đồng đang hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu nông sản là việc xây dựng các vùng trồng ổn định. Khi nông dân - doanh nghiệp tìm thấy tiếng nói chung, xây dựng được liên kết sản xuất - tiêu thụ phù hợp, doanh nghiệp sẽ có đủ nguyên liệu để sản xuất cũng như đảm bảo chất lượng, sản lượng. Kiểm soát chất lượng sản phẩm, kiểm soát việc sử dụng mã số vùng trồng đã được cấp; hỗ trợ truy xuất nguồn gốc xuất xứ sản phẩm; thúc đẩy sản xuất theo hướng xanh và sạch.

Ngoài ra, Lâm Đồng cần tăng tốc việc hình thành các khu công nghiệp, cụm công nghiệp để đáp ứng nhu cầu mở rộng sản xuất của doanh nghiệp, thúc đẩy hợp tác liên tỉnh để hỗ trợ doanh nghiệp tạo nguồn nguyên liệu ổn định cho sản xuất và xuất khẩu.