Khẩn trương xử lý khai thác khoáng sản trái phép ở Bảo Lộc

Tại địa bàn thành phố Bảo Lộc, tập trung ở xã Lộc Châu, một phần tại xã Đại Lào, tình trạng khai thác (KT) cát, sét cao lanh trái phép kéo dài phức tạp nhiều năm nay gây sạt lở đất và tác động xấu đến môi trường, nguyên nhân do buông lỏng quản lý của chính quyền địa phương. Đã đến lúc khẩn trương và kiên quyết ngăn chặn hoạt động trái pháp luật này.

Vi phạm tràn lan và kéo dài

Tại địa bàn này, có 3 giấy phép khai thác (GPKT) cao lanh do Bộ TN&MT cấp cho 3 công ty (C.ty) còn thời hạn, bao gồm: C.ty cổ phần Khoáng sản và Vật liệu xây dựng Lâm Đồng, cấp ngày 29/8/2006 với diện tích KT 11,51ha, thời hạn KT 16 năm; C.ty cổ phần L.Q Joton, cấp ngày 16/5/2011, diện tích 60ha, thời hạn 18,5 năm và Cty TNHH Thương mại và Trồng trọt Tuấn Thiện, cấp ngày 10/2/2015, diện tích 75,05ha, thời hạn 29 năm. Còn trong 10 GPKT cát lẫn cao lanh, hoặc cao lanh lẫn cát, sét diatomit do UBND tỉnh Lâm Đồng cấp từ năm 2005 và những năm sau đó, nhưng đến nay chỉ còn một GPKT cát, sét của C.ty cổ phần Đầu tư xuất nhập khẩu khoáng sản Phú Gia Phát, còn hiệu lực đến 15/6/2016.

Về pháp lý là vậy, nhưng tại thực địa thường xuyên xảy ra khai thác trái phép (KTTP). KT cao lanh có 3 khu vực, gồm: khu KT của C.ty cổ phần L.Q Joton, KTTP từ năm 2012, diện tích khoảng 0,26ha, nay lan rộng khoảng 0,5ha; giữa 2 khu KT của C.ty cổ phần L.Q Joton và C.ty cổ phần Xuất nhập khoáng sản Phú Gia Phát, diện tích khoảng 0,4ha; vị trí cách ranh giới khu KT của C.ty cổ phần Xuất nhập khoáng sản Phú Gia Phát chỗ gần nhất khoảng 20m, diện tích khoảng 0,8ha. Thời điểm ngành chức năng kiểm tra tháng 9/2015, các vách moong KTTP vẫn còn mới, vết bánh xe ô tô vận chuyển quặng còn để lại rất rõ. Người dân địa phương cho biết, hoạt động của “khoáng tặc” vẫn diễn ra thường xuyên, nhất là thời điểm vào ban đêm và những ngày nghỉ như thứ bảy, chủ nhật. Thậm chí cả ban ngày nhưng đoàn kiểm tra đến các đối tượng KTTP đều biết trước và ngừng hoạt động, di chuyển xe máy, thiết bị KT ra khỏi khu vực.

Khoáng sản lộ thiên loang lổ giữa đồi và chảy tràn xuống suối

Chủ tịch UBND cấp xã và cấp huyện chịu trách nhiệm về hoạt động khai thác khoáng sản trái phép

Đó là nội dung tại Văn bản số 5702/UBND-ĐC do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phạm S ký ban hành trước tình hình hoạt động khai thác, chế biến, buôn bán, vận chuyển, xuất khẩu cao lanh, sét, diatomit diễn ra trên địa bàn Bảo Lộc, Bảo Lâm. Văn bản nêu rõ: Kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm đối với tổ chức, cá nhân không hoàn thành nhiệm vụ được giao, để xảy ra hoạt động khai thác, chế biến trái phép trên địa bàn, đặc biệt là hoạt động khai thác trái phép thời gian dài thuộc địa bàn xã Lộc Châu, thành phố Bảo Lộc; nếu tiếp tục để xảy ra hoạt động khai thác trái phép trên địa bàn các xã Lộc Châu, Đại Lào và Lộc Tân, Chủ tịch UBND các xã này phải kiểm điểm, chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND thành phố Bảo Lộc, huyện Bảo Lâm và pháp luật; Chủ tịch UBND thành phố Bảo Lộc, huyện Bảo Lâm chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh.

UBND tỉnh chỉ đạo các ngành TN&MT, Công thương, Xây dựng, NN&PTNT, LĐTB&XH, GTVT, Tài chính, Tư pháp, TT&TT, Công an tỉnh, Cục thuế, UBND các huyện, thành phố và một số xã ở Bảo Lộc, Bảo Lâm tăng cường công tác quản lý, bảo vệ khoáng sản và hoạt động khoáng sản trên địa bàn Lâm Đồng. Theo đó, tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm, kiên quyết chấm dứt các hoạt động trái quy định của pháp luật.

M.ĐẠO

Một hình thức KTTP cao lanh khác, đó là các tổ chức, cá nhân lợi dụng đào ao chứa nước. Trong đó, UBND xã Lộc Châu đã ký xác nhận cho 3 hộ gia đình đào ao tại 3 khu vực: 2 vị trí cho chủ đất là bà Lê Thị Ẩm thuê ông Nguyễn Trọng Kim thi công, diện tích khoảng 0,4 ha. Qua kiểm tra, cao lanh còn lưu tại bãi tập kết khoảng 3.000m ³. Cách vị trí này khoảng 150m, khoảng 0,5ha, vách đào cao từ 5-15m, lộ ra cát, sét cao lanh, sét bột loang lổ và 3 xe đào và 1 xe ủi đang hoạt động. Khu vực thứ 2 do ông Đoàn Ngọc Hiển nhận chuyển nhượng một phần đất của ông Lê Văn Biên. Tại hiện trường, 2 máy cuốc ngừng hoạt động nhưng vách moong lộ ra cát, sét cao lanh với chiều cao từ 8-15m; diện tích moong khoảng 2.000m ², tại bãi chứa khoảng 1.000m ³. Khu vực thứ 3 do C.ty TNHH Toàn Gia Hưng nhận chuyển nhượng đất của bà Trần Thị Lẹ là chủ xin đào ao, diện tích khoảng 2.000m ², đất đào thải ra nham nhở, vách moong cao từ 3-10m, lộ cát, sét cao lanh loang lổ.

Đối với 9 GPKT không được UBND tỉnh gia hạn, tuy cả 9 khu vực không còn hoạt động KT nhưng hiện trạng vách moong của mỏ còn nham nhở, dốc đứng, chưa phục hồi môi trường và hoàn nguyên. Bao gồm các đơn vị: C.ty TNHH Lan Chi, KT cát xây dựng, diện tích khai thác 1,8ha, thu hồi GP ngày 20/7/2011; C.ty TNHH Cao Phát, KT sét và cát, diện tích 1,5ha, GP hết hạn 22/10/2013; C.ty TNHH Phát triển KS Duy Tân, KT cao lanh và cát xây dựng, diện tích 0,46ha, thu hồi GP 4/12/2012. Đó là C.ty TNHH Anh Kiên, KT cao lanh, diện tích 2,0ha, GP thu hồi 29/4/2014; ngày 30/12/2014 diện tích này được Bộ TN&MT cấp phép thăm dò tiếp cho công ty. C.ty Anh Kiên còn được KT diatomit, diện tích 0,46ha, GP thu hồi 29/4/2014. Doanh nghiệp tư nhân Động Lực KT cao lanh và cát xây dựng, diện tích 4,0ha, GP hết hạn 13/9/2013; C.ty TNHH Hanh Thông KT cát xây dựng, diện tích 2,0ha, GP thu hồi 6/6/2014; C.ty TNHH Phát triển KS Duy Tân KT cao lanh và cát xây dựng, diện tích 1,5ha, GP thu hồi 29/4/2014. Ngoài các mỏ tại địa bàn xã Lộc Châu nói trên, còn có 1 khu vực tại xã Đại Lào thuộc Hợp tác xã Sao Mai KT cát xây dựng, diện tích 3,0ha, GP thu hồi 6/6/2014.

Riêng đơn vị còn GPKT là C.ty cổ phần Đầu tư xuất nhập khẩu KS Phú Gia Phát (KT cát và sét trên diện tích 2,5ha tại Lộc Châu, trữ lượng được khai thác 225.000m3 cát và 20.000m ³ sét; công suất khai thác 35.000m ³ cát/năm và 4.000m ³ sét/năm, đến 15/6/2016 hết hạn), nhưng quá trình KT công ty này có nhiều sai phạm. Cụ thể, KT ngoài diện tích được cấp phép, KT sét vượt công suất nhiều lần (ngày 25/9/2014 UBND thành phố Bảo Lộc xử phạt vi phạm hành chính và yêu cầu công ty tạm ngưng khai thác). Tháng 9/2015, tuy đã ngưng hoạt động, nhưng tại hiện trường, toàn bộ diện tích KT đã được bóc phủ hoàn toàn, tạo thành đồi núi trơ lộ toàn bộ sét bột, loang lổ, xen các lớp cao lanh; cát, sét chảy tràn xuống suối.

Xử lý nghiêm các sai phạm

Hoạt động KT cát, sét cao lanh trái phép tại Bảo Lộc kéo dài nhiều năm, các cơ quan chức năng của trung ương và địa phương nhiều lần phát hiện, xử lý vi phạm nên có phần chuyển biến. Tuy nhiên, một số khu vực KTTP vẫn tái diễn liên tục; toàn bộ khối lượng quặng KTTP đã vận chuyển đi nơi khác. Thế nhưng, chính quyền xã Lộc Châu chưa xác định được danh tính tổ chức, cá nhân vi phạm trên địa bàn xã; chưa có biện pháp hữu hiệu bảo vệ nguồn KS chưa KT và cũng không chỉ đạo các lực lượng phối hợp giải tỏa, ngăn chặn hoạt động KTKS trái phép theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 18 Luật KS năm 2010. Mặt khác, hầu hết các khu vực KT do UBND tỉnh cấp phép đã hết hạn, đã thu hồi giấy phép, nhưng chưa thực hiện đóng cửa mỏ, trả lại mặt bằng trạng thái an toàn, cải tạo phục hồi môi trường và hoàn nguyên theo quy định. Trao đổi với ông Huỳnh Thiên Tính - Trưởng phòng Khoáng sản, Sở TN&MT sáng ngày 23/10 về vấn đề này được ông Tính cho hay: Sở vừa gửi thông báo đến các tổ chức, cá nhân sau khi KT chưa khắc phục hoàn nguyên và cải tạo môi trường phải khẩn trương hoàn nguyên môi trường theo phương án đã được phê duyệt khi cấp phép.

Để giải quyết triệt để tình hình này, Phó Giám đốc Sở TN&MT Phạm Quang Tường cũng đã gửi văn bản đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo địa phương liên quan quyết liệt thực hiện việc bảo vệ KS chưa KT và xác minh rõ trách nhiệm của cá nhân, tập thể đã buông lỏng quản lý kéo dài. Mặt khác, đã đến lúc cơ quan công an tiến hành điều tra các đối tượng vi phạm pháp luật về hoạt động KS như KT, thu mua, vận chuyển… Có vậy mới nhanh chóng khắc phục hiệu quả tình trạng vi phạm tài nguyên KS như chỉ đạo của Tỉnh ủy và UBND tỉnh trong tháng 8 vừa qua.

ĐẠO PHAN