Những &quot;chiến binh&quot; đặc biệt

Dũng mãnh, tinh khôn, trải qua bàn tay huấn luyện của các chiến sĩ trong lực lượng cảnh sát, những chú chó nghiệp vụ (cảnh khuyển) có thể thực hiện nhiều công việc đặc biệt mà con người khó có thể làm được.

Có dịp tới thăm Đội huấn luyện và sử dụng Động vật nghiệp vụ thuộc Phòng Cảnh sát cơ động (PK20) - Công an tỉnh Lâm Đồng những ngày giáp Tết Nguyên đán, chúng tôi có dịp chứng kiến quá trình huấn luyện gian nan nhưng không kém phần thú vị, tại khu vực huấn luyện của đội.

Các chú chó nghiệp vụ cùng huấn luyện viên trong một buổi tập giả định truy tìm nguồn hơi
phục vụ một vụ án hình sự trong rừng thông gần khu vực Suối Vàng vào một ngày cuối năm. Ảnh: C.T

Một ngày ở đội cảnh khuyển

Thời tiết Đà Lạt cuối năm lạnh tê tái. Vậy nhưng mới 5h30 sáng, cả khu huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ (đóng trên địa bàn TP Đà Lạt) đã vang tiếng sủa của cảnh khuyển vọng ra từ dãy nhà hơn chục phòng nằm sát bên đồi thông. Tại đây, mỗi phòng được dành cho một chú cảnh khuyển có đánh số thứ tự và tên riêng. Cùng đó là một khoảng sân phơi nắng rộng cả 100 m ². Cạnh đó, các phòng chức năng giám biệt hơi người, ma túy, sân tập nằm gần đó tạo thành một khu huấn luyện hoàn chỉnh, khép kín.

Thiếu tá Nguyễn Văn Cảnh - Đội trưởng Đội huấn luyện và sử dụng Động vật nghiệp vụ cho biết: Các chú chó quý giống Malinois (Đức), Shepherd (Bỉ), Rottweiler đều được Cục quản lý huấn luyện và sử dụng Động vật nghiệp vụ (C69) - Bộ Công an sát hạch cấp bằng, sau đó mới giao Công an Lâm Đồng đưa vào phục vụ nhiệm vụ trực chiến chính thức. Bằng các chú chó được cấp, xếp loại được chia làm các khoa (hay còn gọi là dòng) chính với nhiệm vụ riêng biệt, như: khoa bảo vệ và truy vết, khoa hình sự giám biệt hơi người và khoa giám định ma túy, thuốc nổ.

Nuôi sinh sản thành công chó nghiệp vụ

Phòng PK20 thông tin, với thuận lợi là vùng đất có khí hậu thích hợp, nền nhiệt độ tầm 15 tới 27 độ C thích ứng được với các giống chó quý tới từ các nước châu Âu nên Cục C69 đã chọn Lâm Đồng là nơi nuôi thí điểm chó nghiệp vụ từ năm 2015. Đây là thuận lợi rất lớn của Lâm Đồng bởi hầu hết các tỉnh, thành khác, do khí hậu nóng, ẩm phải nhận các chú cảnh khuyển từ Cục C69 để thay thế số lượng chó tới thời gian thải loại. Từ đàn chó giống nuôi sinh sản, đội sẽ chọn ra những con chó đực có đủ sức khỏe, khung xương chuẩn, thần kinh ổn định… để chuyển cho Cục C69 huấn luyện, sát hạch cấp bằng khi có yêu cầu. Cùng với thành tích hoạt động xuất sắc của đội, năm 2017 Cục C69 đã có bằng công nhận Đội huấn luyện và sử dụng Động vật nghiệp vụ - Công an Lâm Đồng là đơn vị đứng đầu trong các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên.

Vừa giải thích cho chúng tôi hiểu thêm, Thiếu tá Cảnh vừa phân công công việc trong ngày cho các chiến sĩ trong đội: “Tuần này ba huấn luyện viên và ba chú chó dòng giám định hơi đi thi và sát hạch lấy bằng dưới TP Hồ Chí Minh nên sáng nay đồng chí Hiếu, Tuân cùng chó nghiệp vụ của mình tập các bài tập cơ bản, luyện tập tình huống truy lần vết hơi giả định trong rừng thông theo kế hoạch”.-.

Theo chân Đại úy Phạm Ngọc Tuân, huấn luyện viên chú chó tên Rốt (nặng 46 kg) thuộc dòng bảo vệ đi vào khu vực rừng thông để thực hiện các bài tập giả định, anh kể hóm hỉnh: Chó nghiệp vụ không chỉ có bản năng trung thành, có kỹ năng chuyên biệt và biết tuân lệnh chủ mà chúng còn biết vui, buồn như con người. Lúc giận tai chúng cụp xuống, mắt buồn, không thè lưỡi như bình thường và đi ra xa chủ nằm như trẻ con đòi quà. Mặc dù hiền và tình cảm với chủ vậy nhưng với thể hình to lớn, tinh khôn, chúng rất dũng mãnh, trấn áp các đối tượng quyết liệt, chỉ chịu dừng lại khi có mệnh lệnh từ người huấn luyện trực tiếp.

Như buổi tập sáng nay, sau khi Đại úy Tuân vừa dứt câu khẩu lệnh với chất giọng quen thuộc, con Rốt (giống Đức) từ vị trí xuất phát phi một mạch qua các tường rào bê tông cao 1,5m, chui qua ống cống hẹp, leo cầu thang cao cả chục mét… Vượt qua tất cả chướng ngại vật trên, dài 150m, con Rốt mất vỏn vẹn chưa đầy 40 giây, sau đó đứng một chỗ cuối sân tập mắt hướng về huấn luyện viên đợi ra lệnh tiếp. “Để Rốt thực hiện bài tập vượt chướng ngại vật thuần thục, có kỹ năng tìm dấu hơi người, nghe tiếng động từ xa… như các bạn thấy, chúng tôi đã cùng nhau tập luyện suốt 5 năm với vài ngàn giờ tập cơ bản và tuần tra đêm cũng như hỗ trợ các đơn vị nghiệp vụ khác khi cấp trên điều động” - Đại úy Tuân vui vẻ nói.

Còn theo Đại úy Chu Đức Hiếu, huấn luyện chú chó Rếc dòng bảo vệ và truy dấu vết, thường ngày các bài tập cơ bản vượt chướng ngại vật hay đi tuần tra, đánh hơi trong rừng, cả chó và huấn luyện viên bị trầy xước tay chân trong quá trình luyện tập là chuyện xảy ra như cơm bữa. Khi truy tìm dấu vết, mỗi chú chó ngửi mùi hơi giả định xa từ 1 tới 3 km và một ngày có thể đi 3-5 đường vết nên việc chui vào bụi rậm, bờ suối cùng với huấn luyện viên sẽ khó tránh khỏi chấn thương nhẹ trong quá trình luyện tập. “Rất nhiều các buổi tập giả định con Rếc có thể đánh mùi hơi và tìm chính xác địa điểm mùi chúng tôi giấu cách xa vài km. Khi tìm thấy, ngay lập tức chúng vừa sủa ầm ĩ vừa dùng chân cào bới tỏ thái độ cho các huấn luyện viên biết” - Đại úy Hiếu kể với niềm tự hào về chú chó Rếc.

Hy sinh thầm lặng

Đại tá Trần Xuân Việt - Trưởng Phòng PK20 - Công an Lâm Đồng cho biết, Đội huấn luyện và sử dụng Động vật nghiệp vụ duy nhất của Công an tỉnh Lâm Đồng đã có truyền thống lịch sử 30 năm hình thành và phát triển. Bắt đầu từ 6 chú chó nghiệp vụ đầu tiên cùng 6 huấn luyện viên đi học tại Cục C69 - Bộ Công an và được cấp bằng, biên chế hoạt động trong ngành từ năm 1987. Ngay từ năm đầu thành lập tới nay, mặc dù số lượng chó nghiệp vụ và cơ số huấn luyện viên tăng lên đáng kể nhưng nhiệm vụ, chức năng chính của Đội huấn luyện và sử dụng Động vật nghiệp vụ vẫn là công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm trên địa bàn. Cùng với đó, đội phối hợp với các lực lượng khác tham gia giải tán đám đông gây rối trật tự công cộng, truy nóng các loại tội phạm ma túy, hình sự... và trực chiến 24/24h trong năm khi cấp trên có lệnh điều động. Ngoài công tác huấn luyện vất vả ban ngày, nhiệm vụ tuần tra đêm thường xuyên (từ 22h tới 5h sáng) được xem là nhiệm vụ chính hết sức quan trọng của Đội huấn luyện và sử dụng Động vật nghiệp vụ góp phần bảo đảm an ninh, kéo giảm tội phạm trên địa bàn.

Chú chó Rếc vượt qua các chướng ngại vật cao 1,5 m một cách dễ dàng. Đây là bài tập rất quan trọng
trong quá trình huấn luyện sức khỏe, khả năng vâng lời của các cảnh khuyển
theo hiệu lệnh của huấn luyện viên. Ảnh: C.T

Với khối lượng công việc như vậy, mỗi năm đội cảnh khuyển phối hợp với các phòng ban nghiệp vụ khác tiến hành hàng trăm nhiệm vụ được cấp trên giao phó. Đáng lưu ý, những chú cảnh khuyển đã cùng huấn luyện viên tham gia hỗ trợ phá án lớn, kể cả các chuyên án hình sự đặc biệt nghiêm trọng. Ví dụ như vụ án mạng gây xôn xao dư luận của hai đối tượng cướp của, giết người sau đó đốt xác nạn nhân phi tang trên đèo Prenn vào tháng 6/2006. Hay vụ án cướp của giết người ở huyện Đơn Dương năm 2016, vụ truy tìm các đối tượng giết hại một kiểm lâm viên tại Lâm Hà,… các chú cảnh khuyển đều góp công giúp các đơn vị khác nhanh chóng truy tìm được thủ phạm nhờ khả năng đặc biệt về đánh hơi, truy tìm dấu vết của mình. Rất nhiều các vụ trọng án, gây mất an ninh trật tự công cộng Ban Giám đốc Công an tỉnh đều điều động lực lượng cảnh khuyển tới trấn áp, truy vết nóng các đối tượng thành công.

Khó khăn có nhiều và thành tích cũng không ít nhưng trong câu chuyện cuối năm, vẫn còn đâu đó chút tâm tư đối với các chiến sĩ trẻ khi được trao nhiệm vụ khá đặc biệt. Đại tá Việt nhận xét: Đúng là anh em trẻ tuổi khi mới nhận nhiệm vụ không khó tránh khỏi lăn tăn bởi ý nghĩ huấn luyện và chăm sóc các chú chó nghiệp vụ thời gian dài sẽ có phần buồn tẻ. Thế nhưng, ban đầu có phần bỡ ngỡ nhưng chỉ sau một thời gian gắn bó với công việc, các em sẽ dần có tình cảm, tâm huyết với những chú chó hằng ngày mình huấn luyện nên ý nghĩ ban đầu đã thay đổi. Nhiều năm qua, có không ít cán bộ chỉ huy các đơn vị trong ngành đã trưởng thành từ Đội huấn luyện và sử dụng Động vật nghiệp vụ và thực tế hằng năm, các chiến sĩ được chọn luân chuyển qua đội khác đã đề xuất ở lại vì tình yêu nghề.

Sau một ngày làm công tác huấn luyện và tuần tra vất vả, Thiếu tá Cảnh chia sẻ với chúng tôi: “Nghề huấn luyện chó nghiệp vụ nhiều gian nan nhưng không kém phần thú vị. Các chú chó qua thời gian dài gắn bó với huấn luyện viên đã trở thành “người bạn”, là “đồng nghiệp” thân thiết, để mỗi lần chúng làm được những kỹ năng khó hay lúc hoàn thành nhiệm vụ được giao là những mệt mỏi, gian nan trong anh em huấn luyện đều tan biến”.

CHÍNH THÀNH