Trong quá trình triển khai thực hiện, Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án, đã phát sinh nhiều bất cập nên cần điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung, nhằm đưa luật này đi vào cuộc sống...
Trong quá trình triển khai thực hiện, Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án, đã phát sinh nhiều bất cập nên cần điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung, nhằm đưa luật này đi vào cuộc sống. Qua đó, góp phần giải quyết nhanh chóng, hiệu quả các tranh chấp, khiếu kiện trên cơ sở tôn trọng quyền tự định đoạt của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
 |
| Các ý kiến góp ý chất lượng của các đại biểu cho Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án sẽ được Đoàn ĐBQH tiếp thu, tổng hợp, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong kỳ họp tới. |
Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Lâm Đồng Nguyễn Tạo cho rằng: Quá trình phát triển đất nước cũng như kinh nghiệm quốc tế cho thấy, hòa giải, đối thoại đóng vai trò đặc biệt quan trọng, là nhu cầu và đòi hỏi của xã hội để giải quyết các tranh chấp phát sinh trong đời sống. Đối với tòa án, đổi mới, tăng cường và nâng cao hiệu quả hòa giải, đối thoại là giải pháp căn cơ, giúp giải quyết khối lượng công việc đang ngày càng nhiều, hàng năm các tranh chấp, khiếu kiện không ngừng tăng lên cả về số lượng và tính chất phức tạp. Vấn đề này được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, được xác định trong nhiều văn kiện quan trọng về cải cách tư pháp.
Pháp luật hiện hành chưa có quy định về cơ chế hòa giải, đối thoại đối với những vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án mà cá nhân, cơ quan, tổ chức đã có đơn khởi kiện, đơn yêu cầu tòa án giải quyết, trước khi tòa án thụ lý theo quy định của pháp luật tố tụng. Với phạm vi này, Dự án Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án đang được xây dựng, nhằm tạo cơ chế pháp lý mới về hòa giải, đối thoại, không trùng lặp, không mâu thuẫn, không thay thế các cơ chế pháp lý về hòa giải, đối thoại hiện có.
Việc đổi mới, điều chỉnh, bổ sung Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án, nhằm thể chế hóa các chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng về cải cách tư pháp, cải cách hành chính. Theo đó, phải bảo đảm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận công lý, tôn trọng quyền tự định đoạt của các bên, khuyến khích việc giải quyết các tranh chấp thông qua hòa giải, đối thoại; không làm tăng bộ máy, tổ chức, biên chế của tòa án; thu hút, huy động nguồn nhân lực chất lượng cao trong xã hội tham gia giải quyết tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính. Các nội dung của dự án luật phải được xây dựng trên cơ sở đánh giá thực tiễn thi hành các quy định của pháp luật về hòa giải, đối thoại hiện hành; khắc phục được những hạn chế, vướng mắc, bất cập; kế thừa và phát huy truyền thống văn hóa, pháp lý tốt đẹp của dân tộc; tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới về hòa giải…
Ông Võ Minh Phương - thành viên Tổ Tư vấn chính sách, pháp luật của Đoàn ĐBQH bày tỏ quan điểm: Tán thành theo tờ trình Dự án Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án. Tuy nhiên, cũng cần nghiên cứu thêm, mục đích của dự luật là tốt trong điều kiện những tranh chấp mới phát sinh, ít phức tạp, đối tượng là những người có thiện chí… Ngược lại, đối với những tranh chấp có thời gian lâu dài, phức tạp, đã qua nhiều hình thức hòa giải, tư vấn rồi mới khiếu kiện ra tòa án thì giai đoạn hòa giải, đối thoại tại tòa án “tiền tố tụng” này trở thành nhiêu khê, phiền hà, kéo dài vụ tranh chấp, gây thiệt hại cho người dân, doanh nghiệp, tốn kém tiền của Nhà nước...
Về ý kiến góp ý số lượng hòa giải viên tiến hành hòa giải, đối thoại, ông Võ Minh Phương cũng bày tỏ sự nhất trí theo quan điểm thứ nhất của Quốc hội. Theo đó, cần thiết quy định giao một hòa giải viên, chủ trì hòa giải, đối thoại một vụ việc. Hòa giải viên có quyền mời những người có uy tín, khả năng tác động để tham gia cùng hỗ trợ hòa giải, đối thoại giữa các bên. Ngoài ra, phiên hòa giải có thẩm phán tòa án tham gia. Quy định như vậy sẽ bảo đảm tính linh hoạt và xác định rõ trách nhiệm của hòa giải viên, bảo đảm chất lượng hòa giải.
Đối với luật sư, chuyên gia, nhà chuyên môn khác, dự thảo luật chỉ cần quy định là có kinh nghiệm trong lĩnh vực công tác của mình (hoặc thời hạn 5 năm) mà không cần giới hạn phải đủ 10 năm kinh nghiệm. Bởi lẽ, nhiều trường hợp luật sư, chuyên gia, nhà chuyên môn trẻ nhưng có năng lực, trình độ, kỹ năng hòa giải tốt. Quy định theo hướng này sẽ góp phần mở rộng nguồn bổ nhiệm hòa giải viên. Bên cạnh đó, nhiều ý kiến đều đồng tình về việc cần quy định thủ tục công nhận kết quả hòa giải thành, đối thoại thành trong luật này theo hướng nhanh gọn, tạo thuận lợi cho các bên tham gia hòa giải, đối thoại.
Qua tìm hiểu được biết, kết quả triển khai thí điểm về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính có nhiều tín hiệu tích cực. Cụ thể, sau thành công thí điểm tại Hải Phòng (năm 2018), Tòa án Nhân dân Tối cao mở rộng triển khai thí điểm tại 16 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (thời gian thí điểm từ tháng 11/2018 đến tháng 9/2019). Kết quả, đã hòa giải thành, đối thoại thành được 36.985 vụ việc, trên tổng số 47.493 vụ việc được hòa giải, đối thoại, đạt tỷ lệ 78,08%.
Kết quả thí điểm nêu trên được cấp ủy, chính quyền và Nhân dân địa phương đánh giá là mô hình mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, giải quyết hiệu quả những mâu thuẫn, tranh chấp phát sinh trong đời sống, xã hội, phù hợp với xu hướng giải quyết tranh chấp thông qua các biện pháp thay thế xét xử của nhiều quốc gia trên thế giới.
NGUYỆT THU
