Cựu quan chức ngoại giao hàng đầu của Mỹ Jeffrey Feltman ngày 26/8 đã đến Iran để thảo luận về vấn đề Syria và Ai Cập, chuyến thăm Tehran thứ hai trong vòng 1 năm qua của ông với tư cách phái viên cấp cao của LHQ.
 |
| Vũ khí hóa học mà chính quyền Syria nói thu được từ đường hầm của phe đối lập (Nguồn: AFP/TTXVN) |
Cựu quan chức ngoại giao hàng đầu của Mỹ Jeffrey Feltman ngày 26/8 đã đến Iran để thảo luận về vấn đề Syria và Ai Cập, chuyến thăm Tehran thứ hai trong vòng 1 năm qua của ông với tư cách phái viên cấp cao của LHQ.
Truyền hình nhà nước Iran phát đi hình ảnh ông Feltman gặp Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif và cho biết hai bên đã thảo luận về các vấn đề khu vực, trong đó có Syria.
Feltman hiện là Phó Tổng Thư ký phụ trách các vấn đề chính trị của LHQ. Ông từng giữ chức Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Cận Đông cho đến tháng 5/2012. Phái viên này cũng từng tháp tùng Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon đến thăm Iran hồi tháng 9/2012 để tham dự hội nghị thượng đỉnh của phong trào không liên kết tại Tehran.
Feltman là nhà ngoại giao Mỹ cấp cao nhất thăm Iran kể từ sau cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979 lật đổ Mohammad Reza Pahlavi, nhân vật ủng hộ phương Tây, và đưa các giáo sĩ lên nắm quyền.
Trong khi đó, ngày 26/8, Tạp chí Foreign Policy của Mỹ cho biết Washington từng cung cấp cho Iraq thông tin tình báo về sự chuẩn bị cho một cuộc tấn công của Iran trong cuộc chiến Iran-Iraq dù biết trước Baghdad sẽ phản công bằng vũ khí hóa học.
Dẫn các tài liệu của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) và bài phỏng vấn với các cựu quan chức được tiết lộ, tạp chí trên đã đánh giá lại hồ sơ của Mỹ trong bối cảnh Washington cân nhắc hành động quân sự chống lại Syria vì chính quyền nước này bị cáo buộc dùng vũ khí hóa học gần Damascus hồi tuần trước.
Theo tạp chí, vào năm 1983, Mỹ biết trước nhà lãnh đạo Iraq Saddam Hussein sẽ không do dự pháo kích lực lượng Iran bằng khí sarin hoặc hơi ngạt.
Tạp chí trích báo cáo tuyệt mật vào tháng 11/1983 của CIA cảnh báo: "Khi các cuộc tấn công của Iraq tiếp diễn và được tăng cường, khả năng Iran dính đạn pháo chứa hơi ngạt của Iraq tăng cao. Tehran sẽ đưa bằng chứng này lên LHQ và cáo buộc Mỹ đồng lõa vi phạm luật pháp quốc tế".
Cuối năm 1987, hình ảnh vệ tinh của Mỹ cho thấy Iran đang tập trung lực lượng quy mô lớn tại phía Đông thành phố cảng Basra, miền Nam Iraq, để chuẩn bị cho cuộc tấn công mùa Xuân, đồng thời Iran đã xác định được điểm yếu chiến lược của hệ thống phòng thủ Irắc.
Báo cáo "At the Gates of Barsa" được trình lên Tổng thống Mỹ Ronald Regan và nhà lãnh đạo này viết một lưu ý bên lề ghi rõ: "Một chiến thắng của Iran là không thể chấp nhận được". Mỹ quyết định thông tin cho Baghdad về phát hiện trên và cung cấp cho Iraq thông tin tình báo về các trung tâm hậu cần và hệ thống phòng không của Iran.
Tháng 4/1988, lực lượng của Saddam đã đánh phủ đầu Iran bằng các cuộc oanh tạc sử dụng vũ khí hóa học trên bán đảo Fao. Theo CIA, các chất hóa học được dùng bốn lần, mỗi lần giết chết hàng trăm, hàng nghìn lính Iran. Đại tá Không quân nghỉ hưu Rick Francon cho hay: "Người Iraq không bao giờ nói cho chúng tôi ý định sử dụng khí độc thần kinh. Họ không cần phải làm thế. Chúng tôi đã biết trước".
Vào tháng 3/1988, Saddam dùng chất hóa học trong một vụ tấn công ngôi làng Hallabja của người Kurd, cướp đi sinh mạng của 5.000 người./.
(Theo vietnam+)
