Chạy như là niềm vui

Phải đến khi thử sức trên đường giải chạy việt dã của xã, một chàng trai người dân tộc thiểu số mới khám phá ra rằng bản thân mình chạy rất tốt, vượt xa rất nhiều người cùng chạy với mình! 

Lơ Mu Ha Mét cùng vợ, 2 cô con gái và phần thưởng cho nhà vô địch trong cự ly 45 km tại Giải Lâm Đồng Trail 2024

Chàng trai đó chính là Lơ Mu Ha Mét, người Cil, sinh sống tại thôn Đạ Nghịt, một thôn với chủ yếu là người dân tộc thiểu số tại xã Lát, huyện Lạc Dương, Lâm Đồng. Sinh 1994, năm nay tròn 30 tuổi, Ha Mét có lẽ sẽ vẫn mãi là một chàng trai nông dân chân chất của núi rừng Lạc Dương ít ai biết đến nếu không có giải chạy cấp xã đó. Học hết lớp 9, anh ở nhà làm vườn rồi lập gia đình. Gia đình anh hiện có 4 thành viên, gồm anh và vợ là Liêng Hót Kgit, sinh 1998, và 2 cô con gái, cô con gái lớn hiện học lớp 4 và cô con gái nhỏ mới học mẫu giáo. Để sinh sống, nhà anh có 5 sào trồng cà phê do cha mẹ cho, 2 vợ chồng cùng chăm sóc.Anh còn đi làm thêm trong vùng.

Một ngày, nhiều người trong xã vận động anh thử tham gia một giải chạy việt dã của xã Đạ Nghịt. Giải được tổ chức trong tháng 6/2023, với rất đông thanh niên trai tráng trong xã tranh tài. Cùng xuất phát với mọi người, anh dần bỏ xa và tiến về đích đầu tiên một cách nhẹ nhàng. Rồi khi dự thi giải cấp huyện, anh cũng chẳng khó lắm để giành được huy chương. Thấy anh chạy và thắng cuộc một cách thuyết phục, có người đã gợi ý anh rằng sao không thử chạy các đường chạy ở các giải lớn hơn. Ha Mét khi về nhà đã suy nghĩ rất nhiều về lời gợi ý này, rồi quyết định cũng nên mạnh dạn thử sức ở một đường chạy lớn hơn xem sao.

Để tranh tài, Ha Mét bắt đầu tự tập luyện bằng cách vào các trang mạng có hướng dẫn chạy địa hình. Tháng 11/2023, anh lần đầu tiên đăng ký thi đấu tại một giải lớn của tỉnh Lâm Đồng: Giải Địa hình Lâm Đồng Trail.  

Cũng cần biết rằng, để đăng ký các giải chạy lớn theo hình thức xã hội hóa thể thao như trên, Ha Met cần đăng ký và bỏ tiền túi ra nộp tiền dự giải. Số tiền dự giải này có mức khác nhau, tùy theo cự ly tham gia, nhưng dù ở cự ly nào thì số tiền cũng không nhỏ với gia đình anh. Phải có kết quả gì, có giải thưởng chẳng hạn chứ không thể bỏ tiền nhà ra chạy, mất thời gian và không được gì, anh nghĩ thế.  
 
 Với giải đấu đầu tiên này, anh đăng ký cự ly 25 km. Tại giải, chàng trai núi rừng 29 tuổi này về đích thứ 8, một kết quả không đến nỗi tệ, nếu không nói là khá khích lệ cho một người tham dự giải đầu tiên trong một giải đấu lớn vì số lượng vận động viên (VĐV) tranh tài trong các cự ly đều rất đông.

Tháng 12/2023, Ha Mét đăng ký cự ly chạy 55 km ở giải địa hình Laan – Đà Lạt. Tại giải này, anh đã làm tốt hơn giải đấu trước khi về đích thứ 3 trong cự ly của mình. “Sở trường của tôi là chạy địa hình. Vì ngày ngày mình đi làm, đi lên núi, lên vườn cũng vẫn những con đường như thế này. Quanh nơi mình sinh sống là rừng núi, đâu có đường bằng phẳng, mình chạy trong đó cũng như chạy quanh nhà thôi”, Ha Mét nói. Anh chạy rồi mới biết là sở trường của mình chỉ chừng 60 km trở lại, xa quá thì không đủ sức còn gần hơn thì còn dư sức để chạy.

Tại Giải Địa hình Siêu Marathon Dalat Ultra Trail tháng 3/2024, với trên 6.400 VĐV tranh tài, trong đó có trên 300 VĐV nước ngoài đến từ 30 quốc gia trên thế giới, Ha Met đã đăng ký cự ly 55 km. Đây là cự ly yêu thích của anh và cũng là cự ly có số VĐV tranh tài khá đông. Đường chạy của giải không hề dễ dàng gì nếu không nói là được thiết kế rất thử thách. Trong lần chạy 55 km này, Lơ Mu Ha Mét đã xuất sắc về nhì với thời gian 6 giờ 47 phút 52 giây, kém hơn khoảng 14 phút so với VĐV về đầu là Võ Nguyễn Tiến (thời gian chạy 6 giờ 34 phút 4 giây). Người về thứ ba trong cự ly là  VĐV Trung Nguyễn Đăng có thời gian chạy 6 giờ 58 phút 6 giây.

Nhưng mọi việc sau đó không thuận lợi như ý muốn với Lơ Mu Ha Mét. Tại Giải Địa hình Tà Năng - Đức Trọng cũng trong tháng 3/2024, anh bị phồng rộp đôi bàn chân vì chạy nhiều, phải nghỉ chạy địa hình một thời gian.  Khi hồi phục, anh đã tập chạy trở lại bằng cự ly 100 km đường trường quanh hồ Xuân Hương, Đà Lạt. Anh chạy giải này chỉ để thử sức mình.

Tại Lâm Đồng Trail 2024 đầu tháng 11/2024 vừa qua, Ha Mét đã trở lại với giải địa hình, cự ly đăng ký của anh lần này là 45 km. Chỉ sau 4 giờ 56 phút 53 giây, anh đã xuất sắc cán đích, đoạt danh hiệu vô địch cự ly. Người về thứ nhì là Hồ Văn Bình với thời gian hoàn thành đường chạy 5 giờ 2 phút 31 giây. Về đích thứ bà là một VĐV người nước ngoài Lucas Billuart với thời gian chạy 5 giờ 23 phút 12 giây.

Để chạy được như thế cho đến nay, Ha Mét cho biết anh rất kiên trì tập luyện. Việc tập luyện cần đúng phương pháp và để tập luyện đúng phương pháp, anh đã xin vào nhóm qua mạng toàn cầu với các VĐV địa hình nổi tiếng trong nước nhằm nghe hướng dẫn cách ăn uống và các thực hành các bài tập mỗi tuần. “Thì mình cũng ăn uống bình thường thôi, nhưng phải tập luyện mỗi ngày, duy trì để nâng sức khỏe lên theo mức ký của mình”, Ha Mét cho biết.

Hiện Ha Mét nặng 54 kg, cao 1,63 m, mỗi tuần theo lịch đề ra anh phải chạy được chừng 100 km. Anh đã chia nhỏ đoạn đường này ra, mỗi ngày chạy khoảng 15 km, chạy từ thứ Hai đến thứ Sáu, chạy trong lúc sáng sớm rồi còn về đi làm. Thứ Bảy tăng cự ly chạy lên từ 20 - 30 km, còn Chủ nhật nghỉ. “Cũng có ngày có việc phải nghỉ tập luyện, như vào mùa hái cà phê chẳng hạn, vì cà phê mùa này đang chín phải đi hái sớm nên có nghỉ vài ngày, nhưng nghỉ lâu mình có sức ỳ, muốn thành công phải kiên trì tập luyện thôi”, Ha Mét nói.

Vợ anh, chị Liêng Hót Kgit cho biết, lúc đầu cũng can ngăn chồng mình đi chạy vì sợ ham mê, bỏ bê công việc làm ăn. Nhưng rồi thấy chồng mình quá mê chạy nên nhiều giải gần đây khi tổ chức gần nhà đã đưa cả 2 con ra cùng ra với mình để cổ vũ cho chồng.

Với Lơ Mu Ha Mét, chạy đã thành một niềm vui, niềm đam mê trong 2 năm gần đây. “Hồi trẻ, đâu biết mình có khả năng chạy đâu. Giờ biết cũng chưa muộn. Cứ còn sức, còn khả năng, còn chạy được cứ chạy”, anh nói một cách đơn giản.

Mục tiêu trước mắt của Ha Mét trong thời gian đến là Giải chạy Địa hình Laan - Đà Lạt tháng 12 năm nay. Anh cho biết vẫn đăng ký đường chạy cự ly 55 km như năm trước. Còn trong tháng 3/2025, anh sẽ đăng ký cự ly 55 km của Giải chạy Siêu Marathon Dalat Ultra Trail 2025. “Tôi cũng nghĩ đến lúc mình muốn thử sức các đường chạy địa hình của các giải lớn trong nước. Một phần cũng vì lâu nay cứ chạy địa hình loanh quanh Lâm Đồng - Đà Lạt, chạy hoài cũng chán, muốn chạy các giải trong nước nhưng phải có tiền mới được”, Ha Mét nói.

Một điều cũng nên biết rằng, do Dalat Ultra Trail và Lâm Đồng Trail nằm trong hệ thống Asia Trail Master của châu Á nên khi đạt thứ hạng cao tại 2 giải đấu này thì các VĐV như trường hợp của Ha Mét, có thể dễ dàng đăng ký các giải đấu quốc tế tại các nước có hệ thống Trail Master này. Tuy nhiên, với Lơ Mu Ha Mét, việc này có vẻ vượt ngoài tầm mong ước. “Chắc phải có ai tài trợ thì mình mới có cơ hội được”, anh cười.