Cùng 11 người mỗi đội trên sân, cùng một tổ trọng tài vận hành trận đấu, cùng là các khán đài nhiều màu sắc với khán giả reo hò cổ vũ cuồng nhiệt cho đội nhà nhưng bóng đá ở Copa America 2016 mang đến hương vị và phong cách rất khác so với các trận đấu tại Euro 2016 ở châu Âu.
Cùng 11 người mỗi đội trên sân, cùng một tổ trọng tài vận hành trận đấu, cùng là các khán đài nhiều màu sắc với khán giả reo hò cổ vũ cuồng nhiệt cho đội nhà nhưng bóng đá ở Copa America 2016 mang đến hương vị và phong cách rất khác so với các trận đấu tại Euro 2016 ở châu Âu.
 |
| Đội tuyển Mỹ tại Copa America 2016 |
1- Thật hiếm có một mùa hè mà người yêu bóng đá có thể “ăn bóng đá - ngủ bóng đá” theo đúng nghĩa của cụm từ này như hè năm nay. Qua màn ảnh nhỏ người hâm mộ trên khắp thế giới lại có thể thưởng thức những trận cầu đỉnh cao của các đội tuyển quốc gia ở cả châu Mỹ và châu Âu cùng diễn ra song song với nhau. Euro 2016 bắt đầu từ ngày 10/6 trong tuần này nhưng Copa America 2016 đã bắt đầu trước đó, từ ngày 4/6.
So với Euro - giải vô địch bóng đá danh tiếng ở châu Âu (UEFA European Championship), bắt đầu từ năm 1960, thì giải Vô địch Bóng đá Nam Mỹ (South American Football Championship) hay gọi vắn tắt là Copa America nay đã lên 100 tuổi, 100 năm nhưng vẫn chạy tốt. Giải bóng đá quốc tế lâu đời nhất thế giới, năm nay có 16 đội tuyển các quốc gia trên châu lục này, kể cả chủ nhà Mỹ tranh tài, chia thành 4 bảng, kéo dài cho đến 27/6, kết thúc sớm hơn so với Euro 2016.
Điểm thuận lợi nhất của các trận đấu Copa America 2016 cho khán giả Việt Nam là xem vào buổi sáng. Người xem có thể thưởng thức một số trận đấu từ lúc 4 - 5 giờ sáng, nhưng thông thường từ 7 đến 9 giờ. Rất tiếc cho những người đi làm giờ hành chính không thể xem trực tiếp những trận đấu hay từ giải đấu này và chỉ có thể xem lại vào buổi tối, trong khi đó, Euro 2016 buối tối theo giờ Việt Nam mới diễn ra, nhiều trận đến 2 giờ sáng mới bắt đầu. Điều này có nghĩa người xem phải cố mà thức đêm. Rõ ràng phải có một sức khỏe “siêu sao” mới thưởng thức trực tiếp tất cả các trận đấu của Copa America lẫn của Euro trong những ngày này.
2- Cùng là 1 quả bóng với thể thức thi đấu giống nhau nhưng xem bóng đá Mỹ Latinh người xem sẽ thấy những nét rất khác so với bóng đá ở châu Âu.
Với bóng đá Mỹ Latinh, đó là tính chất ngẫu hứng theo kiểu nghệ sỹ của rất nhiều cầu thủ. Không ăn mặc hoa hòe như nghệ sỹ trên sân cỏ được vì phải khoác bộ đồng phục thi đấu, họ tập trung vào mái tóc, hình xăm với rất nhiều kiểu trang trí lạ đời. Có thể để tóc xù bồng bềnh như cựu cầu thủ Carlos Valderama- người Colombia, tóc bờm sư tử như Gabriel Bastistuta người Argentina một thời. Còn sân bóng là sàn diễn nơi họ có thể phô bày các kỹ thuật cá nhân siêu việt của mình. Hầu hết đều thi đấu rất quái, một chút hoang dại bụi bờ với nhiều tiểu xảo như kiểu Luis Suarez người Uruguay đang thi đấu cho Barcelona, từng sẵn sàng “cắn người” khi bị kèm quá chặt. Trên sân họ luôn cháy hết mình, đội có thể thua rất nhiều bàn nhưng cũng có thể thắng đậm, dù thắng hay thua họ vẫn cứ chơi theo kiểu của mình.
Trong thực tế, có rất nhiều cầu thủ hàng đầu thế giới xuất thân từ Nam Mỹ, chẳng hạn các cầu thủ Brazil như Ronaldo - “người ngoài hành tinh, như Rivaldo, Ronaldinho, Roberto Caslos đều thành danh khi sang châu Âu thi đấu. Còn hiện nay là “bộ ba nguyên tử” của Barcelona gồm Lionel Messi - Argentina, Neyma- Brazil, Louis Suarez- Uruguay.
Trong khí đó bóng đá châu Âu lại rất chặt chẽ. Trên sân mọi cầu thủ đều tuân thủ nghiêm ngặt sơ đồ thi đấu do HLV đưa ra, phải đảm trách từng khu vực, kèm người chặt, khi cần kéo cả đội về phòng thủ trước cầu môn theo kiểu xe bus nhằm đảm bảo chiến thắng, dù đó mới chỉ là cách biệt mong manh. Điển hình như lối “đá và chạy” (kick and rush) với các đường chuyền dài lật cánh đánh đầu của Anh, lối chơi đổ bê tông của Ý… Cầu thủ châu Âu chơi bóng phải to cao một chút, chơi bóng nặng về thể lực, thực dụng.
Đó chính là điều khác biệt giữa bóng đá Nam Mỹ và châu Âu. Khi mà những siêu sao Nam Mỹ trưởng thành từ những khu phố ổ chuột, trui rèn kỹ năng bóng đá từ vỉa hè, trong các khu phố ổ chuột, trên những sân đất làng với hy vọng tìm cơ hội đổi đời từ bóng đá thì các cầu thủ châu Âu lại được đào tạo từ các trường năng khiếu, các học viện; được học chiến thuật, chiến lược, học các bài học “kinh điển” về bóng đá. Mỗi cầu thủ ra sân với tâm thế cùng đội giành chiến thắng dù là “chiến thắng xấu xí”, trên sân cần loại bỏ những thứ đi bóng rườm rà, hoa mỹ, thực hiện một lối chơi trực diện lao nhanh về phía trước. Hai cách đào tạo đã cho ra đời những sản phẩm khác nhau với lối chơi bóng khác nhau.
3- Xem bóng đá trong mùa hè này chúng ta một lần nữa có thể thấy sức mạnh khủng khiếp của toàn cầu hóa trong thời đại hiện nay.
Đến thời điểm này, trái với sự mong đợi của nhiều người, nhiều trận đấu của Copa America phần lớn diễn ra tẻ nhạt, khô hạn về bàn thắng. Một vài trận đấu có tỷ số cao như trận Mexico thắng 3 - 1 trước Uruguay, Mỹ thắng Costa Rica 4 - 0, tuy nhiên hầu hết trong vòng bảng đầu tiên đều hòa, không bàn thắng, hoặc chỉ cách biệt 1 bàn. Đâu rồi tính ngẫu hứng và nghệ sỹ kiểu Nam Mỹ? Kịch bản nhiều trận đấu của Copa America như một phiên bản của Euro châu Âu, nghĩa là cũng khép chặt kỷ luật, cũng lấy phòng ngự làm chủ đạo, rình rập cơ hội tấn công, coi chiến thắng là tất cả.
Đơn giản bởi lẽ hầu hết các danh thủ trên châu lục này đều sang châu Âu thi đấu nên họ đang chơi thứ bóng đá nào nếu không phải là của châu Âu. Bóng đá ở lục địa già này đang là cỗ máy hút tiền cực lớn, họ không tiếc tiền đưa các cầu thủ nghệ sỹ Nam Mỹ về để làm mềm hóa chất thép của mình. Chơi ở châu Âu họ phải thích nghi với lối đá ở đó, Và hệ quả là lối chơi “Âu hóa” đang thay dần phong cách hào hoa Nam Mỹ.
Nhưng cũng không nên bi quan lắm. Muốn xem các trận đấu ngẫu hứng của cầu thủ Nam Mỹ trong giải này hãy xem các trận đấu của các đội bóng nhỏ với các cầu thủ nội địa chưa bị Âu hóa triệt để như Jamaica, Haiti, Panama chẳng hạn. Chỉ có điều đáng tiếc họ thiếu những nhân tố đủ lớn để làm nên chuyện trong Copa America lần này.
Mỗi châu lục có thế mạnh của mình. Toàn cầu hóa đang thể hiện sức mạnh của mình đẩy các biên giới quốc gia châu lục xích lại gần nhau hơn bao giờ hết. Thật khó để Copa America 100 tuổi quay lại chơi một thứ bóng đá như trong quá khứ của giải đấu này. Nhưng nếu họ đánh mất đi phong cách ngẫu hứng của mình, đây quả là một điều mất mát lớn cho bóng đá hiện đại.
GIA KHÁNH
