Hầu hết các môn võ đều có các kiến thức căn bản về y học võ thuật (y võ) dành cho võ sư, huấn luyện viên trong những trường hợp khẩn cấp trong lúc tập luyện và thi đấu; nhiều võ sư, huấn luyện viên với kinh nghiệm cũng trở thành những lương y về y học "trật đả" trong cộng đồng dân cư.
Hầu hết các môn võ đều có các kiến thức căn bản về y học võ thuật (y võ) dành cho võ sư, huấn luyện viên trong những trường hợp khẩn cấp trong lúc tập luyện và thi đấu; nhiều võ sư, huấn luyện viên với kinh nghiệm cũng trở thành những lương y về y học “trật đả” trong cộng đồng dân cư.
 |
| Tập huấn Y võ cho võ sư và huấn luyện viên tại Đà Lạt trong tháng 1/2019 |
Những địa chỉ
Rất nhiều người ở Đà Lạt biết đến khả năng chữa trị “trặc trẹo” tay chân, chấn thương xương khớp của võ sư Lê Văn Luyện, huấn luyện viên Câu lạc bộ Judo (Nhu đạo) Đà Lạt. Là một giáo sư - võ sư được đào tạo bài bản về Nhu đạo tại một ngôi trường danh tiếng của miền Nam trước năm 1975, dù năm nay đã 86 tuổi nhưng ông vẫn duy trì sức khỏe rất tốt, hằng ngày vẫn đứng lớp huấn luyện cho môn sinh cũng như chữa trị cho rất nhiều người đến đây khi cần.
“Để là một huấn luyện viên Nhu đạo, mọi người phải học qua lớp này”- võ sư Luyện cho biết. Đó là lớp y học về võ, hay là “Y võ Judo”, bao gồm hệ thống các phương pháp tránh chấn thương cho võ sinh khi tập luyện và thi đấu, trong trường hợp chấn thương như thế phải biết cách xử lý nhanh nhất.
Với đôi bàn tay khéo léo và kinh nghiệm trong nhiều năm hành nghề, võ sư Luyện đã chữa trị lành lặn cho không biết bao nhiêu người đến đây, không chỉ ở Đà Lạt và còn nhiều nơi khác đến.
“Chủ yếu là bong gân, trật khớp, giãn cơ, những chấn thương gặp phải khi lao động hay đi lại, nhưng phải là chấn thương nhẹ và vừa, nếu nặng cần lên bệnh viện chuyên khoa để có can thiệp về y khoa” - võ sư Luyện cho biết.
Tại Bảo Lộc cũng có một địa chỉ tương tự như vậy, đó là phòng khám chữa bệnh của lương y - võ sư Nguyễn Đông Đức, người Bảo Lộc, sinh năm 1959.
Từng là người học võ và là võ sư võ thuật cổ truyền Việt Nam, lương y Nguyễn Đông Đức cho biết ông kế tục sự nghiệp của cha mình, cũng từng là một võ sư võ cổ truyền Việt và võ Thiếu Lâm, cũng chữa chấn thương nổi tiếng trong cộng đồng của mình thời đó.
Võ sư Đức bắt đầu mở phòng khám của mình cách đây chừng 7 năm, tập trung vào việc chữa chấn thương tay chân, xương khớp, cơ gân, gần đây còn chữa cả các bệnh về thần kinh…, tất cả dựa vào y võ.
“Ngày trước, khi Tây y chưa phát triển, hầu hết các chấn thương này đến cậy nhờ các thầy võ, khi y học phát triển, bệnh viện với các phương tiện hiện đại chữa trị khá hiệu quả các loại bệnh tật,tuy nhiên cũng có những trường hợp chấn thương gân, cơ, mổ xẻ tốn kém nhưng chưa chắc được như mong muốn nên nhiều người lại đến nhờ y võ.”- ông Đức cho biết.
Thực ra, theo lương y Đức, y võ không chỉ giải quyết rất tốt rất nhiều trường hợp chấn thương gân cơ xương khớp thông thường mà còn nhiều bệnh về thần kinh khác nữa, miễn là phải đến sớm, chữa trị sớm, khả năng hồi phục rất cao.
Y võ “trật đả”
Theo võ sư Trương Văn Bảo, Chủ tịch Liên đoàn Võ thuật Cổ truyền Lâm Đồng cũng là Phó Chủ tịch, Trưởng ban Quan hệ quốc tế Liên đoàn Võ thuật Cổ truyền Việt Nam, hầu hết các môn võ trên thế giới hiện nay đều có hệ thống “y võ” của mình. Võ cổ truyền Việt Nam cũng vậy, hệ thống kiến thức về “y võ”cũng rất phát triển, trong đó phổ biến nhất hiện nay là y võ “trật đả”.
“Trật đả” theo võ sư Bảo, có thể hiểu là việc đả thông lại những chỗ trên cơ thể bị chấn thương trong lúc tập luyện, thi đấu. Những chấn thương này nếu không được chữa trị kịp thời có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng vận động của con người, để lại các di chứng trên cơ thể, thậm chí gây nguy hiểm về lâu dài.
Với võ thuật, người học võ trong lúc luyện tập có thể gặp các chấn thương nếu không cẩn thận, chẳng hạn như việc hoạt động cường độ cao trong một thời gian ngắn, làm quá tải sự chịu đựng của cơ thể, của hệ cơ xương; do tập luyện không đúng chu trình. Theo ông, luyện tập võ thuật phải từ thấp lên cao, từ đơn giản đến phức tạp để cơ thể biến đổi từ từ, hệ gân xương quen dần theo thời gian, mọi sự đột biến đều gây ra chấn thương (trừ trường hợp có biện pháp kích thích và xử lý trước); còn luyện tập sai phương vị các bộ phận trong cơ thể, làm nội tạng và hệ gân cơ xương hoạt động sai với đặc tính ổn định phương chiều vốn có cũng gây chấn thương cho người tập.
Trong thi đấu, người tập võ cũng rất dễ bị chấn thương vì tính chất trận đấu căng thẳng, bị trúng đòn nhiều nhất là những bộ phận quan trọng của cơ thể, hoặc do luyện tập chưa đầy đủ, chưa đúng mức mà đã thi đấu…
Chính vì vậy, kiến thức về y võ với các phương pháp cấp cứu, xử lý chấn thương, hồi sức là điều cực kỳ quan trọng đối với một huấn luyện viên cho bất kỳ môn võ nào. Không thể đứng lớp huấn luyện võ sinh mà không biết, không học hệ thống kiến thức này để xử lý tình huống bất trắc khi cần thiết.
Trong thực tế, theo võ sư Bảo, rất nhiều võ sư được đào tạo bài bản cùng kinh nghiệm huấn luyện của mình đã biết ứng dụng y võ trật đả này vào đời sống xã hội, trở thành những người rất giỏi trong việc chữa trị những chấn thương nhẹ cho người dân, vừa nhanh chóng, vừa rất hiệu quả.
Cụ thể, theo võ sư Bảo, đó là các chấn thương về bong gân, trật khớp, vẹo hàm, chuột rút, căng cơ, chảy máu mũi, choáng, ngất xỉu… Ông cũng lưu ý đây là những chấn thương nhẹ và vừa, trong trường hợp gãy xương hay nghiêm trọng phải đưa đến bệnh viện ngay.
“Phải nói y đã nằm sẵn trong võ, vấn đề là các võ sư, huấn luyện viên có đủ năng lực và điều kiện để phát huy nó được hay không thôi”- võ sư Trương Văn Bảo nhận xét.
Để tăng cường kiến thức y võ cho các võ sư, trong tháng1 đầu năm 2019 này, Liên đoàn Võ thuật Cổ truyền Lâm Đồng lần đầu tiên trong nhiều năm nay đã phối hợp với Liên đoàn Thế giới Võ thuật Cổ truyền Việt Nam mở một khóa đào tạo y võ trật đả cho trên 30 học viên là võ sư, huấn luyện viên của võ cổ truyền và nhiều môn võ khác.
Sắp đến kiến thức y võ này sẽ được đưa vào chương trình tập huấn cấp toàn quốc võ cổ truyền Việt Nam tổ chức tại Lâm Đồng trong giữa tháng 3 này.
VIẾT TRỌNG
