Vướng mắc trong bố trí đất ở cho người dân buôn Ptroh

Dù đã có hơn 1 ha đất nhưng chính quyền địa phương chưa thể bố trí cho các hộ đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) thuộc diện mở rộng, sắp xếp dân cư buôn Ptroh, Tổ dân phố 8, thị trấn Đạ M’ri (huyện Đạ Huoai) do còn gặp một số vướng mắc.

Đất để bố trí mở rộng, sắp xếp dân cư buôn Ptroh đã san gạt mặt bằng, xây dựng đường giao thông nhưng chưa thể triển khai cho người dân

Ngày 31/1/2018, UBND thị trấn Đạ M’ri có Tờ trình số 07/TTr-UBND gửi UBND huyện Đạ Huoai về việc xin chủ trương thu hồi đất, bố trí, sắp xếp dân cư buôn Ptroh. Vì theo thống kê của UBND thị trấn Đạ M’ri thì diện tích đất ở của 120 nhân khẩu là 3.766 m², tính trung bình mỗi người dân ở buôn chỉ có xấp xỉ 14 m² đất ở. Từ thực trạng trên, chính quyền địa phương nhận thấy việc tạo quỹ đất ở cho mỗi nhân khẩu trong mỗi hộ dân với diện tích tối thiểu là 28 m² là cần thiết. 

Đến ngày 6/2/2018, UBND huyện Đạ Huoai có ý kiến trả lời đồng ý chủ trương mở rộng, sắp xếp lại dân cư đối với 26 hộ dân đồng bào DTTS thuộc buôn Ptroh và giao địa phương, các ngành thực hiện nhiệm vụ. 

Ngay sau đó, UBND thị trấn Đạ M’ri đã có dự thảo 2 phương án. Phương án 1 là thu hồi thửa đất số 75, tờ bản đồ số 5 thuộc bản đồ địa chính thị trấn Đạ M’ri của 1 hộ gia đình có địa chỉ tại Tổ dân phố 8, thị trấn Đạ M’ri. Tổng diện tích thu hồi là 10.966 m²; kinh phí dự kiến đền bù, thu hồi đất và tài sản trên đất là hơn 1,87 tỷ đồng. Phương án 2 là thu hồi thửa đất số 92, 93, tờ bản đồ số 5 thuộc bản đồ địa chính thị trấn Đạ M’ri của 2 hộ dân cũng tại Tổ dân phố 8. Tổng diện tích thu hồi là 8.225 m², dự kiến đền bù, thu hồi đất và tài sản trên đất là hơn 1,36 tỷ đồng (nguồn vốn đầu tư thuộc kinh phí Nhà nước). Triển khai thực hiện, phương án 1 đã được UBND huyện Đạ Huoai, UBND thị trấn Đạ M’ri lựa chọn để thực hiện. Vì đất ở phương án 1 liền kề với các hộ dân đang sinh sống tại đây.

Theo đánh giá của UBND thị trấn Đạ M’ri, khi bắt đầu thực hiện mở rộng, sắp xếp dân cư buôn Ptroh là do việc phát triển kinh tế tại buôn còn gặp nhiều khó khăn, phát triển chậm do xuất phát điểm về kinh tế - xã hội của vùng đồng bào DTTS còn thấp, tập quán canh tác lạc hậu, trình độ dân trí còn hạn chế, chất lượng nguồn nhân lực còn thấp; chăm sóc sức khỏe còn hạn chế; hạ tầng cơ sở chưa được đầu tư đồng bộ… Đặc biệt, việc số nhân khẩu ngày càng tăng, trong khi diện tích đất ở và đất sản xuất thiếu hụt, không đảm bảo các tiêu chí theo quy định gây rất nhiều khó khăn trong việc phát triển kinh tế và đảm bảo chính sách an sinh xã hội.

Theo báo cáo của UBND xã Đạ M’ri, thời điểm năm 2018, buôn Ptroh có 27 hộ, 120 nhân khẩu với 35 căn nhà, có nhiều hộ 2, 3 thế hệ ở chung 1 nhà. Trong đó có 8 hộ không có điều kiện để tự mua đất làm nhà ở và đang ở trên đất của bố mẹ. Phần lớn nhà cửa là nhà bán kiên cố, nhà tạm, tranh, tre, nứa lá và đã xây dựng lâu năm nên xuống cấp nghiêm trọng. Trong 8 hộ dân trên thì đến nay chính quyền địa phương bố trí tái định cư cho 1 hộ là gia đình bà Ka Ổi vì căn nhà của bà sau khi giải phóng mặt bằng để làm đường giao thông thì chỉ còn lại 3 m² ngay tại khu đất đã chuẩn bị để sắp xếp cho các hộ dân.

Ông K’Tiểu - Trưởng Ban Công tác Mặt trận Tổ dân phố 8 là một trong những người dân sống tại buôn Ptroh cho biết, cuộc sống bà con còn nhiều khó khăn, nhất là về nhà ở vì quá chật chội; nhiều thế hệ sống trong một ngôi nhà nhỏ là điều rất bất tiện.

Đến năm 2023, số hộ của buôn Ptroh là 34 hộ với 136 nhân khẩu. Như vậy, hiện tại, diện tích trung bình nhà ở của mỗi người dân là 12 m². Trong khi đó, dân số tại buôn Ptroh tiếp tục tăng, nhiều gia đình mới thành lập, tách hộ đang là nỗi lo của chính quyền địa phương về nhu cầu đất ở trong thời gian tới.

Hoàn cảnh khó khăn nhất của buôn Ptroh là gia đình chị Ka Thi (gia đình thuộc hộ nghèo) với 6 người sinh sống trong ngôi nhà 35 m². Ngôi nhà hiện đang xuống cấp nghiêm trọng, không có điện và chị phải dùng bình ắc quy để phục vụ nhu cầu chiếu sáng cho gia đình. Chị Ka Thi cũng mong muốn có một nơi ở rộng rãi hơn, có điện chiếu sáng để con cái học bài vào mỗi tối, gia đình không phải “mò mẫm” bên ngọn đèn bình ắc quy nữa.

Ông Đặng Văn Chinh - Chủ tịch UBND thị trấn Đạ M’ri cho biết, từ năm 2018, địa phương đã đề xuất lên UBND huyện Đạ Huoai, đến năm 2020 thì hoàn thành phương án mở rộng, sắp xếp dân cư buôn Ptroh với diện tích đất là 10.966 m². Khoảnh đất này đã được san gạt mặt bằng, xây dựng đường giao thông, giáp ranh với đất ở của bà con nên rất thuận tiện. Vấn đề khó khăn ở đây là đã có quỹ đất nhưng chưa biết cấp theo hình thức như thế nào, bố trí như thế nào. Trong nhiều cuộc họp, UBND thị trấn đã có ý kiến lên UBND huyện Đạ Huoai để xin phương án.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Linh Hoạt - Phó Chủ tịch UBND huyện Đạ Huoai cho rằng, cần phải rà soát lại hộ dân nào thiếu đất ở; hiện nay cũng vướng mắc vì Chương trình mục tiêu quốc gia về Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi chưa có định mức về đất ở cho người dân. Hiện đang có quỹ đất đó nhưng phải có các quy định của UBND tỉnh Lâm Đồng; vừa qua, Quốc hội cũng có ý kiến về vấn đề này, nên cần phải xem xét lại các quy định đất ở cho các hộ dân là bao nhiêu mới có thể triển khai được.