Ðịnh hướng phát triển đô thị Đà Lạt hiện đại, đẳng cấp

Nhiệm vụ của quy hoạch đến năm 2045 đặt ra là bảo tồn và phát triển Đà Lạt thành một đô thị đặc thù với quy hoạch, kiến trúc, văn hóa, lịch sử, và cảnh quan tự nhiên độc đáo. Đồng thời, quy hoạch cũng đáp ứng yêu cầu phát triển mới, giải quyết tình trạng ách tắc giao thông và không gian đô thị bị phá vỡ.

Đà Lạt là thành phố nằm trên cao nguyên Lâm Viên của tỉnh Lâm Đồng, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quyết định về việc điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung thành phố Đà Lạt và vùng phụ cận tại Quyết định 257, ngày 17/3/2023 và có tầm  quan trọng nhằm định hướng phát triển bền vững cũng như  giải quyết các vấn đề hiện tại và tương lai của thành phố.

Quang cảnh Hội thảo khoa học về quy hoạch Đà Lạt đến năm 2045

• PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG VÀ BẢO TỒN GIÁ TRỊ ĐỘC ĐÁO CỦA THÀNH PHỐ 

Phạm vi quy hoạch bao gồm toàn bộ địa giới hành chính TP Đà Lạt và các huyện Lạc Dương, Đơn Dương, Đức Trọng và một phần huyện Lâm Hà. Diện tích quy hoạch lên đến 336.000 ha, gấp gần 10 lần diện tích hiện tại của Đà Lạt. 

GS.TS.KTS. Hoàng Đạo Kính - nguyên Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, nhấn mạnh về việc xác định các mối tương quan giữa cảnh quan thiên nhiên và đô thị hóa, giữa kiến trúc truyền thống và kiến trúc mới. Ông cũng đề xuất xác định ba vùng quan trọng là vùng lõi, vùng đệm, và vùng mở rộng, cùng với việc xây dựng quy chế quản lý đô thị, đặc biệt là về vùng lõi và di sản kiến trúc.

Theo kiến trúc sư Trần Ngọc Chính - Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, quy hoạch lần này cần giải quyết các vấn đề hiện tại và tương lai của Đà Lạt. TSKH. KTS. Ngô Viết Nam Sơn đã đóng góp 6 chiến lược mới để tích hợp vào quy hoạch và cơ chế quản lý, nhằm bảo tồn, chỉnh trang và phát triển Đà Lạt theo hướng bền vững.

Một vấn đề quan trọng được đề cập là Đà Lạt trong tương lai có nguy cơ quá tải về mật độ nhà ở, dân cư và du khách, gây phá vỡ cảnh quan kiến trúc của thành phố. Do đó, các kiến trúc sư đã đề xuất quy hoạch một hệ thống giao thông thông minh và hiệu quả hơn để giảm tắc nghẽn giao thông và ô nhiễm môi trường. Đồng thời, cần tăng cường quản lý và phân bổ không gian đô thị một cách hợp lý, tạo ra các khu vực công cộng, công viên, và không gian xanh để cải thiện chất lượng sống của cư dân và tạo điểm đến hấp dẫn cho du khách.

Ngoài ra, quy hoạch định hướng cũng cần tăng cường bảo tồn và phát triển cảnh quan thiên nhiên đặc biệt của Đà Lạt, bao gồm hồ, thác nước, rừng, và vườn hoa. Đặc biệt, cần xem xét và áp dụng các biện pháp bảo vệ và phục hồi các nguồn nước và hệ sinh thái địa phương, nhằm đảm bảo sự cân bằng và bền vững trong quá trình phát triển.

Thêm vào đó, quy hoạch cần đảm bảo bảo tồn và phát huy giá trị của di sản kiến trúc Đà Lạt, bao gồm các công trình kiến trúc độc đáo và lịch sử. Cần thiết lập các quy chế bảo vệ và quản lý di sản kiến trúc, đồng thời khuyến khích sự tương tác giữa kiến trúc truyền thống và kiến trúc hiện đại, tạo ra một không gian đô thị đa dạng và hài hòa.

Cuối cùng, việc liên kết quy hoạch với cộng đồng địa phương là điều rất quan trọng. Cần tạo điều kiện để cư dân và cộng đồng tham gia vào quá trình quy hoạch và phát triển, bằng cách tổ chức các hoạt động giao lưu, thảo luận, và tư vấn. Điều này giúp đảm bảo sự hiểu biết và sự đồng thuận từ phía cộng đồng, đồng thời tạo ra sự chủ động và cam kết trong việc thực hiện quy hoạch dài hạn.

Quang cảnh trung tâm TP Đà Lạt hiện hữu

• PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ HIỆN ĐẠI, ĐẲNG CẤP QUỐC TẾ

Theo Giáo sư Jame H. Spencer - Chủ tịch và nhà sáng lập Viện Quy hoạch và phát triển Third Rock, Hoa Kỳ, việc đánh giá Đà Lạt từ một góc nhìn toàn diện về văn hoá, giá trị lịch sử và quy hoạch là điều cần thiết. Giáo sư Jame H. Spencer cho biết, việc kiểm kê các cấu trúc xây dựng mang tính lịch sử là một yếu tố quan trọng. Đồng thời, việc xây dựng khung pháp lý quốc gia, tỉnh và địa phương cho tổng thể thiết kế toàn thành phố cũng cần được quan tâm. Ngoài ra, ông cũng đề xuất phát triển khu vực trung tâm thành phố và thành lập một Hội đồng Kiến trúc Quy hoạch thành phố. “Quy tắc thiết kế cho Đà Lạt nên tập trung vào năm yếu tố để phát triển ngành du lịch và tích hợp vào cơ sở hạ tầng của thành phố. Điểm đến đầu tiên cho các sự kiện, điểm đến du lịch nông nghiệp, điểm đến cho sức khỏe tự nhiên, nghỉ hưu và hồi phục, một điểm xuất phát cho những cuộc phiêu lưu mới và một nơi cư trú cố định cho những chuyên gia liên quan đến nền kinh tế trong khu vực”, Giáo sư Jame H. Spencer đề xuất.

TS. KTS. Trần Thị Lan Anh - đại diện Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, cũng chia sẻ quan điểm về việc phát triển Đà Lạt thành một đô thị hiện đại đẳng cấp quốc tế. Theo bà, để đạt được điều này, cần đáp ứng một số yêu cầu như: phát huy thương hiệu và đáp ứng yêu cầu cạnh tranh quốc tế, tận dụng giá trị sử dụng của từng loại tài nguyên để xây dựng định hướng phát triển không gian và quy hoạch sử dụng đất, và xem các tài nguyên này như những tài sản có giá trị kinh tế xây dựng hình ảnh đô thị.

Bên cạnh đó, bản sắc đô thị của Đà Lạt cần được thể hiện qua di tích kiến trúc và các hoạt động văn hóa, phong tục tập quán, hoạt động cộng đồng. Cách tân đô thị cũng được coi là một yếu tố quan trọng để mở ra con đường phồn vinh cho thành phố. Cuối cùng, việc xác định hệ thống không gian công cộng như là một phần cấu trúc không gian đô thị cũng được đề cao.

Với các khuyến nghị của Giáo sư Jame H. Spencer và TS. KTS. Trần Thị Lan Anh, phát triển Đà Lạt thành một đô thị hiện đại đẳng cấp quốc tế trở nên khả thi. Việc đánh giá toàn diện về văn hoá, giá trị lịch sử và quy hoạch là cần thiết để xác định các cấu trúc lịch sử và xây dựng khung pháp lý cho thành phố.

Việc phát triển Đà Lạt thành đô thị hiện đại đẳng cấp quốc tế đòi hỏi sự nhìn nhận toàn diện từ góc nhìn văn hoá, lịch sử và quy hoạch. Đây là một công việc đòi hỏi sự đồng lòng và cống hiến từ các cấp quản lý địa phương, Chính phủ và cộng đồng. Với sự chú trọng vào các yếu tố như lịch sử, du lịch, tài nguyên và bản sắc đô thị, Đà Lạt có thể trở thành một điểm đến đẳng cấp quốc tế và tạo ra lợi ích và phát triển bền vững cho cả thành phố và cộng đồng.