Kiến nghị xử lý dứt điểm các tồn tại tại Dự án hồ Đông Thanh

Thanh tra tỉnh vừa có kết luận thanh tra, kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo xử lý dứt điểm các tồn tại để khắc phục sự cố, đảm bảo an toàn cho công trình hồ chứa nước Đông Thanh, xã Đông Thanh, huyện Lâm Hà.

Sự cố sụt lún, sạt trượt đất tại khu vực xã Đông Thanh

Theo kết luận của Thanh tra tỉnh, công trình Dự án Hồ chứa nước Đông Thanh được xây dựng tại thôn Đông Anh (xã Đông Thanh, huyện Lâm Hà), do UBND huyện Lâm Hà làm chủ đầu tư. Mục tiêu cung cấp nước tưới cho 700 ha đất canh tác cà phê, dâu tằm, hồ tiêu; tạo nguồn cấp nước sinh hoạt cho 7.500 hộ dân; cải tạo môi trường kết hợp nuôi trồng thủy sản, tạo cảnh quan để phát triển du lịch. Dự án có tổng vốn đầu tư trên 494 tỷ đồng từ nguồn ngân sách Trung ương. Thời gian thực hiện dự án từ 2020 - 2024.

Sau khi được bố trí vốn (năm 2020), UBND huyện Lâm Hà đã khẩn trương tiến hành các thủ tục đầu tư theo quy định. Dự án được UBND tỉnh phê duyệt 24 gói thầu và chủ đầu tư cũng đã thực hiện 24/24 gói thầu, trong đó đã hoàn thành 14 gói thầu, 9 gói đang triển khai theo tiến độ, 1 gói còn lại đã thực hiện đấu thầu nhưng chưa có mặt bằng để triển khai thi công. 

Quá trình thực hiện dự án, tháng 7/2023, bất ngờ tại khu vực sườn đồi ở vai phải của đập, nằm ngoài và gần với khu vực tràn xả lũ đã xảy ra tình trạng sụt lún, sạt trượt đất, gây nứt và xô nghiêng nhà của một số hộ gia đình, làm một số hạng mục của gói thầu số 13 bị ảnh hưởng nghiêm trọng. 

Kết quả qua kiểm tra, xác minh, Thanh tra tỉnh có Kết luận Thanh tra nêu rõ việc đầu tư Dự án xây dựng Hồ chứa nước Đông Thanh phù hợp với tình hình thực tế, nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống kênh mương, thủy lợi trên địa bàn huyện. Dự án được đầu tư xây dựng có ý nghĩa quan trọng nhằm cung cấp nước tưới; tạo nguồn cấp nước sinh hoạt cho Nhân dân; cải tạo môi trường kết hợp nuôi trồng thủy sản tại khu vực xã Đông Thanh và tạo cảnh quan môi trường phát triển du lịch tại huyện Lâm Hà khi dự án hoàn thành đưa vào khai thác, sử dụng. 

Dự án đã được chủ đầu tư và các đơn vị liên quan có nhiều cố gắng trong quá trình triển khai thực hiện; Thực hiện các trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật về quản lý đầu tư xây dựng, đấu thầu, nghiệm thu, thanh toán công trình. Các hạng mục công trình thuộc dự án được thực hiện cơ bản theo đúng thiết kế, dự toán, hồ sơ trúng thầu, chỉ định thầu được phê duyệt và hợp đồng đã ký kết. 

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, vướng mắc cần sớm xử lý dứt điểm. Cụ thể, thời gian thực hiện dự án đầu tư kéo dài nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành như mục tiêu đề ra. Cùng với đó, UBND huyện chưa phê duyệt giá đất tái định cư để làm cơ sở bố trí tái định cư cho các hộ gia đình, cá nhân đủ điều kiện do bị giải tỏa tại dự án theo quy định. Công tác lập, thẩm tra thiết kế - dự toán tại một số hạng mục khối lượng còn chưa chặt chẽ: Tính sai, tính thừa, dự toán áp dụng mã định mức không đúng quy định với số tiền hơn 340 triệu đồng là chưa thực hiện đúng quy định tại Luật Xây dựng.

Công tác nghiệm thu, thanh quyết toán một số hạng mục công trình dự án trên của chủ đầu tư, đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát, nhà thầu thi công còn chưa chặt chẽ, dẫn đến nghiệm thu, thanh toán không đúng thực tế số tiền hơn 312 triệu đồng là chưa thực hiện đúng quy định của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung về quản lý chất lượng, thi công xây dựng và bảo trì công trình xây dựng. 

Kết luận Thanh tra cho thấy, tổng số tiền nghiệm thu, thanh toán không đúng quy định đối với 4 gói thầu của dự án trên là trên 663 triệu đồng. Ngoài ra, qua kiểm tra cũng cho thấy việc lập hồ sơ nghiệm thu, thanh toán khối lượng đất đắp đập chưa chặt chẽ. Tuy giá trị phải thanh toán cho nhà thầu không thay đổi nhưng chủ đầu tư cần nghiêm túc rút kinh nghiệm. Khối lượng đất đắp tại bãi vật liệu số IV có sự chênh lệch giữa thực tế so với thiết kế - dự toán khoảng 16.000 m3. 

Trong khi đó, UBND huyện cũng chưa hoàn thiện các thủ tục về đất đai trình Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu UBND tỉnh ban hành quyết định chuyển mục đích sử dụng đất, quyết định thu hồi đất để giao UBND huyện Lâm Hà thực hiện dự án. 

Từ kết quả trên, Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẩn trương phối hợp với các sở, ngành, UBND huyện Lâm Hà và các đơn vị liên quan rà soát về pháp lý, đề xuất phương án, giải pháp, quy trình, thủ tục, nguồn vốn để khắc phục sự cố sụt lún, sạt trượt đất tại khu vực dự án theo chỉ đạo của UBND tỉnh. Đồng thời, tham mưu UBND tỉnh điều chỉnh cơ cấu vốn đầu tư dự án để tiếp tục thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng tuyến kênh và triển khai thi công xây dựng tuyến kênh như đề xuất của chủ đầu tư.

Đồng thời, chỉ đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính có văn bản hướng dẫn UBND huyện Lâm Hà thực hiện các thủ tục liên quan đến chủ trương đầu tư dự án xử lý sụt lún, sạt trượt đất tại thôn Đông Anh. Hướng dẫn chủ đầu tư các thủ tục ứng vốn ngân sách huyện theo quy định để thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư dự án xử lý sự cố sụt lún, sạt trượt đất… Về phía UBND huyện Lâm Hà, cần tập trung phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành, cơ quan, đơn vị liên quan để thực hiện những nhiệm vụ được giao theo chỉ đạo của UBND tỉnh đối với việc xử lý các tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc tại dự án. Và yêu cầu Chủ tịch UBND huyện Lâm Hà chỉ đạo Phòng Tài chính - Kế hoạch phối hợp với Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện cùng các cơ quan liên quan tham mưu thủ tục để UBND huyện xác định giá đất định cư cho các hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi tại dự án theo quy định; Lập hồ sơ báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư dự án xử lý sự cố sụt lún, sạt trượt đất trình cấp thẩm quyền theo quy định.

Đồng thời, chỉ đạo Ban Quản lý Dự án ĐTXD&CTCC huyện Lâm Hà tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát, nghiệm thu, thanh quyết toán khối lượng hoàn thành nhằm khắc phục những tồn tại, sai phạm qua thanh tra; Chú trọng việc rà soát, lựa chọn, ký hợp đồng với các đơn vị tư vấn thiết kế, thẩm tra, giám sát và nhà thầu thi công có đủ năng lực, kinh nghiệm. Và thực hiện giảm trừ thanh toán số tiền hơn 303 triệu đồng của gói thầu số 13 và 18; yêu cầu nhà thầu thi công khắc phục các sai sót mà Đoàn thanh tra đã kiểm tra và ghi nhận biên bản tại các công trình.

Cùng với đó, chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Ban Quản lý Dự án ĐTXD&CTCC huyện cùng các đơn vị liên quan và UBND xã Đông Thanh kiểm tra, làm rõ nguyên nhân chênh lệch khối lượng đất đáp tại bãi vật liệu số IV, tham mưu UBND huyện xử lý theo quy định. Và tham mưu các thủ tục liên quan đến việc thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất để giao UBND huyện thực hiện dự án xây dựng hồ chứa nước Đông Thanh.

Cơ quan Thanh tra cũng kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Chủ tịch UBND huyện Lâm Hà chỉ đạo Phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện căn cứ thẩm quyền theo quy định của pháp luật, lập các thủ tục xử phạt vi phạm hành chính để tham mưu UBND huyện xử phạt vi phạm hành chính theo thẩm quyền đối với các đơn vị có sai phạm tại dự án như kết luận thanh tra đã nêu. 

Tổ chức họp rút kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo công tác quản lý đầu tư xây dựng Dự án Hồ chứa nước Đông Thanh liên quan đến các tồn tại, hạn chế qua thanh tra đối với Chủ tịch UBND huyện, các phó chủ tịch UBND huyện theo lĩnh vực được giao phụ trách.