ÐỂ KHÔNG CÒN NỖI LO SẠT LỞ:

Đề án cảnh báo sớm cần được triển khai quyết liệt

Những ngày qua, tình hình bão lũ và sạt lở đất ở một số tỉnh, thành phía Bắc đã để lại những hậu quả vô cùng đau thương. Lâm Đồng là tỉnh miền núi Nam Tây Nguyên, cũng đang chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, trong đó có tình trạng sạt lở đất, ngập úng cục bộ và một số vùng cũng có nguy cơ cao xảy ra lũ quét do những diễn biến thời tiết ngày càng phức tạp. 

Sạt lở đất ở khu vực dân cư Xuân An, Phường 3, TP Đà Lạt

Theo đó, để chủ động ứng phó với tình hình này, thời gian qua, tỉnh Lâm Đồng đã triển khai Đề án cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét, nhằm giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản. Tuy nhiên, để không còn nỗi lo về sạt lở, Đề án cảnh báo sớm này cần được quan tâm đúng mức và triển khai quyết liệt, hiệu quả hơn.

• ĐỊA HÌNH PHỨC TẠP VÀ NHỮNG CON SỐ BÁO ĐỘNG

Với địa hình cao nguyên đa dạng, kết hợp với mùa mưa kéo dài và lượng mưa lớn, Lâm Đồng trở thành một trong những địa phương có nguy cơ sạt lở đất, lũ quét cao. Các yếu tố địa chất như đất bazan bở rời, cấu trúc địa chất không đồng nhất, các cung trượt có quy mô và mức độ ảnh hưởng lớn lại mưa nhiều… càng làm tăng thêm nguy cơ này. 

Vào mùa mưa, tình trạng sạt lở đất thường xảy ra nhất là các tuyến đường đèo đoạn qua vùng đồi núi có độ dốc lớn như trên Quốc lộ 20, 27, 28, đường 723; sạt lở bờ xảy ra ở các sông, suối trong tỉnh như sông Đạ B’sa (huyện Đạ Huoai), sông Đồng Nai (huyện Cát Tiên), sông Đa Nhim (huyện Đơn Dương), sông Đa Dâng (huyện Lâm Hà), suối Đạ Mí, sông Đạ Tẻh (huyện Đạ Tẻh), sông Krông Nô (huyện Đam Rông), khu vực sườn dốc (huyện Lạc Dương). 

Ở các đô thị trong tỉnh, hiện tượng sạt lở đất cũng thường xuất hiện tại thị trấn D'ran (huyện Đơn Dương), TP Đà Lạt. Đặc biệt sạt lở đất do tai biến địa chất xảy ra nghiêm trọng ở thị trấn Di Linh và các xã Đinh Lạc, Tân Nghĩa, Gia Hiệp (huyện Di Linh), xã Đông Thanh (huyện Lâm Hà), đèo Bảo Lộc (TP Bảo Lộc), xã Đạ K’nàng (huyện Đam Rông).

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường, toàn tỉnh Lâm Đồng hiện có hơn 510 vị trí có nguy cơ sạt lở, lũ quét. Các sự cố sạt lở đất đã gây ra nhiều thiệt hại về tài sản và ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân trong đó TP Đà Lạt có 50 khu vực đã sạt lở đất cục bộ, trong đó có 2  khu vực sạt trượt nghiêm trọng; TP Bảo Lộc có 118 khu vực (sụt lún 3 khu vực, nguy cơ sạt lở 58 khu vực, sạt lở 12 khu vực, lũ quét 48 khu vực), trong đó có 2 khu vực đã xảy ra sạt lở nghiêm trọng; huyện Đam Rông có 47 khu vực sạt lở trong đó có 1 khu vực sạt lở nghiêm trọng; huyện Lâm Hà có 7 khu vực sạt lở, trong đó có 1 khu vực sạt lở nghiêm trọng. 

• ĐỀ ÁN CẢNH BÁO SỚM: NHỮNG BƯỚC ĐI ĐẦU TIÊN

Để chủ động ứng phó, tỉnh Lâm Đồng đã triển khai nhiều hoạt động trong khuôn khổ triển khai Đề án cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét khu vực miền núi, trung du Việt Nam của Chính phủ. Theo đó, UBND tỉnh, Sở Xây dựng Lâm Đồng, UBND TP Đà Lạt… cũng đã tổ chức các hội thảo đánh giá thực trạng, nguyên nhân và tìm kiếm giải pháp phòng, chống sạt trượt, ngập lụt cục bộ trên địa bàn tỉnh với sự tham gia của các nhà khoa học, các nhà quản lý, các tổ chức và chuyên gia trong và ngoài nước. Hội thảo đã đánh giá được các nguyên nhân khách quan, chủ quan; đưa ra được các giải pháp trước mắt phải thực hiện ngay và giải pháp lâu dài để phòng, chóng tình trạng sạt trượt, ngập lụt cục bộ. 

Sau hội thảo, UBND tỉnh đã giao các sở, ngành, địa phương triển khai các nhiệm vụ cụ thể để hạn chế nguy cơ sạt trượt, ngập lụt cục bộ trên địa bàn tỉnh trong đó tập trung các nội dung: Rà soát các công trình tiềm ẩn nguy cơ sạt lở, khu dân cư ven sông, suối, sườn dốc có độ chênh taluy lớn để sớm xử lý; Rà soát các đồ án quy hoạch để đảm bảo hạn chế tối đa sạt trượt, ngập lụt; đảm bảo quy hoạch thoát nước. Lập bản đồ phân vùng sạt lở, lũ quét để làm cơ sở quản lý quy hoạch, xây dựng công trình; Xây dựng hệ thống quan trắc, dự báo, cảnh báo sớm sạt lở, ngập lụt. Tiếp tục thực hiện đề tài Nghiên cứu đề xuất giải pháp giảm thiểu ngập lụt cho khu vực nội ô Đà Lạt đã được tỉnh phê duyệt danh mục năm 2023. Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu UBND tỉnh xây dựng Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng; trong đó giao nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ngành liên quan và UBND các địa phương thực hiện và cũng đã có một số dự án chống sạt lở đất, chống ngập úng được triển khai trong năm 2023.

Các sở, ngành liên quan và UBND các địa phương rà soát, thống kê, cung cấp thông tin các khu vực xảy ra hiện tượng tai biến địa chất, sụt lún, trượt lở đất, lũ quét. Kết quả rà soát đã được tổng hợp, báo cáo đề xuất UBND tỉnh chấp thuận chủ trương xây dựng nội dung, khối lượng và dự toán Nhiệm vụ “Điều tra, đánh giá, khảo sát bổ sung cơ sở dữ liệu về thiên tai sạt lở đất, lũ quét lập bản đồ phân vùng nguy cơ, bản đồ phân vùng rủi ro sạt lở đất, lũ quét tỷ lệ 1:10.000 và lớn hơn (1:5.000, 1:2.000) cho các vị trí, khu vực rủi ro cao với sạt lở đất, lũ quét trên địa bàn huyện Đức Trọng và TP Đà Lạt, Bảo Lộc”. Hiện Sở đang xây dựng nhiệm vụ và dự toán để trình cơ quan có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt, triển khai thực hiện theo quy định.

• CẦN NHIỀU HƠN NỮA ĐỂ ỨNG PHÓ VỚI SẠT LỞ, LŨ QUÉT

Mặc dù đã có những nỗ lực đáng kể trong việc triển khai Đề án cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét, tình hình tại Lâm Đồng vẫn còn nhiều thách thức. Thiếu hụt chuyên gia và kinh phí triển khai các hoạt động ứng phó là một trong số những khó khăn lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và hiệu quả của công tác phòng, chống thiên tai.

Sau rất nhiều những vụ sạt lở nghiêm trọng gây thiệt hại về người và tài sản ở các địa phương trong những năm qua và cả những tháng gần đây trên địa bàn tỉnh; các địa phương đã kiến nghị nhiều giải pháp tại các buổi hội nghị, hội thảo, trong đó đáng chú ý là nhu cầu tăng cường đầu tư. Cụ thể, các sở, ngành, địa phương kiến nghị các công trình hạ tầng chống sạt lở, trang thiết bị chuyên dụng và các chương trình đào tạo cần được ưu tiên đầu tư. Bên cạnh đó, việc nâng cao nhận thức cho cộng đồng cũng là một nhiệm vụ cấp bách được nhắc đến, trong đó không chỉ trang bị kiến thức về phòng, chống thiên tai, mà còn là nhận thức trong việc tuân thủ quy định trong xây dựng và tác động đến hiện trạng đất sản xuất, bảo vệ rừng, trồng cây xanh…

Trước những khó khăn này, mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Trần Hồng Thái đã có những chỉ đạo quyết liệt tại Hội nghị bàn về kết quả triển khai thực hiện đề án. Theo đó, tới đây, tỉnh sẽ thành lập các ban chỉ đạo, ban điều phối để thực hiện nhiệm vụ này. 

Tình trạng sạt lở đất, lũ quét tại Lâm Đồng đã và đang gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng và trong những ngày vừa qua, trên địa bàn vẫn xảy ra những vụ sạt lở ở trong khu dân cư, trên tuyến đường giao thông ở Đà Lạt, Đơn Dương, Đam Rông… Người dân các địa phương đang mong đợi và đặt nhiều kỳ vọng vào các giải pháp lâu dài và hiệu quả. “Gia đình tôi đã trải qua nỗi sợ hãi, lo lắng khi bị sạt lở taluy trong những ngày mưa vừa qua, nên rất mong muốn các cấp chính quyền sẽ quan tâm đầu tư và triển khai các biện pháp phòng, chống một cách quyết liệt hơn nữa.” - ông Võ Văn Phúc tại Xuân An, Phường 3,TP Đà Lạt bày tỏ.