Lâm Đồng đạt tiêu chí loại trừ sốt rét trên quy mô toàn tỉnh

Ngày 18/12/2024, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương ban hành Quyết định số 1352/QĐ-VSR công nhận tỉnh Lâm Đồng đạt tiêu chí loại trừ sốt rét trên quy mô toàn tỉnh.

Lấy mẫu xét nghiệm phát hiện ký sinh trùng sốt rét cho đối tượng đi làm rừng, làm rẫy trở về tại xã Gia Bắc (Di Linh)

Theo Sở Y tế Lâm Đồng, trong năm 2024, trên địa bàn tỉnh ghi nhận tổng số bệnh nhân mắc sốt rét là 3 trường hợp đều là trường hợp mắc sốt rét ngoại lai. Trong đó, có 2 ca từ châu Phi đến Bảo Lộc được phát hiện và điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới và Bệnh viện Chợ Rẫy TP Hồ Chí Minh và 1 ca ở Khánh Hòa đến Lâm Hà), tăng 1 trường hợp so với cùng kỳ; không có ký sinh trùng sốt rét nội địa, không có trường hợp mắc sốt rét ác tính và không có trường hợp tử vong do sốt rét. Tỷ lệ bệnh nhân sốt rét/1.000 dân số là 0,018.

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Lâm Đồng, trong giai đoạn 2019 - 2024 tình hình sốt rét trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng có nhiều chuyển biến tích cực: Không có ca tử vong do sốt rét; bệnh nhân sốt rét giảm sâu qua các năm. Nhiều đơn vị trên địa bàn tỉnh trong 5 năm liên tục không có ca bệnh sốt rét; hầu hết ca bệnh sốt rét là ký sinh trùng sốt rét ngoại lai, không có ca sốt rét nội địa.

Yếu tố thuận lợi trong công tác phòng, chống và loại trừ sốt rét tại Lâm Đồng trong giai đoạn hiện nay là được sự quan tâm chỉ đạo của Sở Y tế Lâm Đồng, sự chỉ đạo và hỗ trợ chuyên môn kỹ thuật của Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương; Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng TP Hồ Chí Minh; sự đầu tư của các dự án về vật tư, kinh phí, đào tạo; mạng lưới hoạt động phòng, chống và loại trừ sốt rét tuyến cơ sở duy trì hoạt động tốt.

Tuy nhiên, khó khăn là kinh phí rất hạn chế ảnh hưởng đến các hoạt động giám sát điểm kính hiển vi, giám sát côn trùng sốt rét; kiểm tra, giám sát kết quả phun tẩm. Từ năm 2023, Chương trình Phòng, chống sốt rét quốc gia không cấp thuốc, vật tư, hóa chất sốt rét. Các đơn vị huyện, thành phố tự mua sắm thuốc, hóa chất gặp nhiều khó khăn trong kinh phí, chọn lựa thuốc, hóa chất đảm bảo chất lượng cho hoạt động phòng, chống và loại trừ sốt rét tại các đơn vị. Cán bộ làm công tác sốt rét có nhiều biến động từ tuyến tỉnh đến tuyến xã. Đối với Lâm Đồng, tình trạng dân di biến động vẫn tiềm ẩn nhiều khó khăn trong giai đoạn loại trừ sốt rét, đặc biệt tại các huyện có vùng rừng giáp ranh với các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận, Đắk Nông…

Sau khi được công nhận đạt tiêu chí loại trừ sốt rét, ngành Y tế tỉnh Lâm Đồng tiếp tục thực hiện các giải pháp can thiệp phòng ngừa sốt rét quay trở lại. Trong đó, tiếp tục duy trì các hoạt động phát hiện ca bệnh: 100 % xã, phường có điểm kính hiển vi phục vụ công tác phát hiện ca bệnh sốt rét; 100% các xã thụ hưởng Dự án RAI 4E (sáng kiến khu vực ngăn chặn sốt rét kháng thuốc Artemisinin) được cung cấp test chẩn đoán nhanh; quản lý đối tượng đi rừng để giám sát phát hiện sớm ca bệnh; tiếp tục các hoạt động phát hiện ca bệnh tại các bệnh viện tuyến huyện, bệnh viện tỉnh; tiếp nhận chỉ đạo, hỗ trợ chuyên môn, kỹ thuật từ các bệnh viện tuyến trên: như Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhi Đồng… Báo cáo trường hợp bệnh và điều tra ca bệnh chậm nhất 24h sau khi ca bệnh được chẩn đoán xác định; giám sát và quản lý các trường hợp sốt rét; duy trì hệ thống giám sát về sốt rét từ tỉnh đến thôn bản, tại các cơ sở y tế nhà nước và tư nhân; duy trì hoạt động các điểm kính hiển vi để kịp thời phát hiện sớm các trường hợp sốt rét.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh phát hiện sốt rét chủ động và thụ động bằng việc lấy lam máu tìm ký sinh trùng sốt rét. Duy trì, nâng cao chất lượng hoạt động điểm kính hiển vi xã, nhằm kịp thời phát hiện nhanh, chính xác ca bệnh sốt rét tại địa phương. Đào tạo, tập huấn nhằm đảm bảo đủ lực lượng và chất lượng hoạt động của mạng lưới điểm kính hiển vi xã; duy trì thường xuyên công tác kiểm tra hoạt động điểm kính hiển vi xã. Chủ động phát hiện ca bệnh trên đối tượng đi rừng; chủ động lấy lam máu xét nghiệm phát hiện ký sinh trùng sốt rét tại thôn, bản có ca bệnh sốt rét; lấy lam máu xét nghiệm ký sinh trùng sốt rét cho đối tượng trên đường đi làm rừng trở về. Phối hợp điều tra, xử lý ca bệnh, ổ bệnh; quản lý các trường hợp sốt rét, dân cư trong vùng nguy cơ và dân cư di biến động ở thôn bản, xã, phường. Phối hợp với chính quyền địa phương, thực hiện truyền thông phòng, chống và loại trừ sốt rét, kết hợp triển khai các biện pháp chuyên môn, với sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể, các cơ quan truyền thông của  địa phương. Tổ chức điều tra, xử lý ca bệnh, ổ bệnh; chủ động giám sát phát hiện ký sinh trùng sốt rét tại thôn, bản có ca bệnh sốt rét; phối hợp giám sát ca bệnh, truyền thông hướng dẫn các biện pháp phòng, chống sốt rét; cấp phát và hướng dẫn sử dụng màn võng, kem xua diệt muỗi cho đối tượng đi rừng. Tiếp tục duy trì công tác giám sát muỗi truyền bệnh sốt rét, tập huấn cho cán bộ làm công tác côn trùng sốt rét tuyến huyện, nhằm chủ động tổ chức giám sát côn trùng tại địa phương.