Đảm bảo nguồn nước cho hoạt động nuôi trồng thủy sản

Nhiều địa phương có nguy cơ thiếu nước cho hoạt động sản xuất nông nghiệp, trong đó có việc thiếu hụt nguồn nước trong nuôi trồng thuỷ sản mùa khô 2025.

Nguồn nước suối cung cấp cho các bể cá tầm tại Đam Rông giảm sút nhanh chóng vào mùa khô

Ghi nhận tại địa bàn xã Rô Men, huyện Đam Rông - được coi là “thủ phủ” nuôi cá nước lạnh của huyện, nghề nuôi cá tầm phát triển mạnh đã đem lại thu nhập rất tốt cho bà con nông dân. Tuy nhiên, từ đầu mùa khô đến nay, dòng suối đầu nguồn cung cấp nước sạch cho làng nuôi cá nước lạnh đang dần cạn kiệt.

Ông Nông Mạnh Cường là một trong những hộ nuôi cá tầm quy mô lớn tại xã Rô Men với tổng cộng 18 hồ bê tông, hồ lót bạt nhựa, cho biết, để bảo đảm môi trường cho cá phát triển, mỗi hồ được thiết kế 4 hệ thống ống cung cấp nước nhưng trong các tháng mùa khô, về cơ bản nguồn từ suối nước Mát cạn dần, chỉ đủ đáp ứng 1 vòi chảy về bể, buộc ông phải đóng khoảng 10 hồ nuôi. Tình trạng khan hiếm nguồn nước diễn ra vào mùa khô, tức khoảng từ tháng 12 năm trước đến cuối tháng 4 năm sau. Nhất là từ năm 2019 đến nay, nhiều hộ dân, doanh nghiệp tại địa phương đã đầu tư, mở rộng diện tích và quy mô nuôi cá tầm, nên tình trạng thiếu nước ngày càng trở nên nghiêm trọng.

Tương tự gia đình ông Cường, hộ bà Mai Thị Kim Ngọc có 10 hồ nuôi cá, với tổng diện tích khoảng 1 ha, mỗi năm gia đình bà Ngọc xuống giống hơn 20.000 con cá tầm thương phẩm nhưng đều phải giảm công suất nuôi vì nguồn nước mùa khô không thể đáp ứng cho tất cả các hộ dùng chung nguồn nước cho sinh hoạt, hoạt động nông nghiệp,.., từ Suối Mát chảy từ trên thượng nguồn xuống.

Với tình trạng nêu trên, nhiều giải pháp được người nuôi cá tầm áp dụng để tiết kiệm nước, tăng thêm công suất nuôi trong mùa khô như: sử dụng lại nước đã sử dụng bằng hệ thống lọc nước, tìm kiếm nguồn nước khác để bù đắp vào lượng nước thiếu hụt,...

Hiện nay, xã Rô Men có hơn 60 hộ, công ty, hợp tác xã nuôi cá tầm với tổng 7 ha mặt nước. Đây là một trong những xã có diện tích nuôi cá nước lạnh nhiều nhất tại huyện Đam Rông. Ông Nguyễn Văn Chính - Trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Đam Rông cho biết, toàn huyện có 177 ha mặt nước nuôi trồng thuỷ sản, sản lượng đạt trên 1.200 tấn/năm. Trong đó, riêng nuôi cá nước lạnh trên 15,27 ha, chủ yếu là nuôi cá tầm ứng dụng công nghệ cao bằng bể xi măng, ao lót bạt, có phủ lưới che,... với năng suất 90 tấn/1ha ao nuôi, sản lượng trung bình đạt 1.374 tấn.

Ông Chính cho biết, việc nuôi cá nước lạnh đã mang lại hiệu quả kinh tế cao và địa phương có tiềm năng tiếp tục mở rộng mô hình. Tuy nhiên, nguồn nước cung cấp cho nuôi cá nước lạnh về mùa khô giảm sút nên các hộ nuôi cá phải chia sẻ lẫn nhau để duy trì sản xuất. “Chúng tôi đã đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường cử chuyên viên xuống địa phương cùng đơn vị tiến hành đo đạc, kiểm tra trữ lượng nước đầu nguồn để có số liệu chính xác. Từ đó, tạo thuận lợi cho công tác đánh giá, cấp phép các hộ, công ty nuôi cá tầm với từng trữ lượng nguồn nước suối tương ứng với diện tích nuôi, đảm bảo hơn việc cấp nước trong nuôi cá nước lạnh”, ông Chính thông tin.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, đến đầu năm 2025, trên địa bàn tỉnh có hơn 2.300 ha diện tích nuôi trồng thủy sản, trong đó có 54 ha nuôi cá nước lạnh và phấn đấu đến năm 2030, toàn tỉnh đạt hơn 2.500 ha  với sản lượng đạt hơn 11.500 tấn. Trong đó, diện tích nuôi cá nước lạnh đạt 70 ha.

Theo đánh giá trong năm 2025, nhu cầu khai thác, sử dụng nước của các công trình cho sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản không vượt quá thiết kế của các hệ thống công trình thủy lợi. Các khu vực ngoài hệ thống thủy lợi, sẽ được đảm bảo bằng các nguồn nước mặt, nước dưới đất tại chỗ. Bên cạnh đó, theo đánh giá từ ngành Nông nghiệp tỉnh, các khu vực có nguy cơ cao xảy ra thiếu nước cấp cho nông nghiệp gồm các huyện Di Linh, Lâm Hà, Đức Trọng, Đơn Dương, Đạ Huoai. Nguy cơ xảy ra thiếu nước các khu vực có nhiều công trình khai thác tài nguyên nước cho hoạt động nuôi trồng thủy sản tại xã Rô Men, huyện Đam Rông.

Để chủ động các giải pháp về cung ứng nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp mùa khô, vừa qua, UBND tỉnh Lâm Đồng đã giao Sở Nông nghiệp và Môi trường là cơ quan đầu mối, chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành, địa phương và các đơn vị có liên quan nghiên cứu tổ chức triển khai thực hiện Kế hoạch khai thác, sử dụng nước trong mùa khô 2025.

Trong đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã và đang chỉ đạo các đơn vị quản lý, vận hành công trình thủy lợi tổ chức rà soát, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, điều chỉnh các quy trình vận hành hồ chứa, công trình, hệ thống công trình thủy lợi bảo đảm sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, đa mục tiêu, chống thất thoát, lãng phí nước và bảo đảm lưu thông của dòng chảy trong hệ thống công trình, không gây ứ đọng, ô nhiễm nguồn nước.

Các đơn vị quản lý, vận hành hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh phải tăng cường nạo vét cửa lấy nước, hệ thống kênh mương; thực hiện các giải pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước; quản lý thực hiện việc lấy nước phù hợp với thời gian, kế hoạch vận hành xả nước của các hồ chứa; theo dõi chặt chẽ tình hình diễn biến khí tượng, thủy văn, nguồn nước để chủ động tham mưu cho UBND tỉnh tổ chức thực hiện các giải pháp bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh, phòng, chống hạn.