Xây dựng “đường bauxite”: Việc không thể chần chừ

“Tuyến giao thông 725 (tỉnh lộ) từ nhà máy sản xuất alumin Tân Rai (huyện Bảo Lâm) qua địa bàn TP Bảo Lộc đến quốc lộ 20 xuôi ngã ba Dầu Giây để về điểm tập kết cảng Gò Dầu (Đồng Nai) dài hơn 200km hiện đang xuống cấp nghiêm trọng, nhất là tuyến tỉnh lộ 725. Sở chúng tôi đang tính toán các phương án để hạn chế đến mức thấp nhất tổn thất” – ông Trương Hữu Hiệp, GĐ Sở GTVT Lâm Đồng, cho biết.

Thực tế những năm qua, trong khi dự án xây dựng nhà máy sản xuất alumin Tân Rai thuộc Dự án Tổ hợp bauxite nhôm Lâm Đồng do Tập đoàn Công nghiệp Than và khoáng sản Việt Nam (TKV) làm chủ đầu tư được triển khai đúng tiến độ và rất bài bản thì hạng mục giao thông phục vụ việc vận chuyển sản phẩm alumin và vật tư của nhà máy đã không được chú ý một cách đúng mức.

 

Tỉnh lộ 725 nếu không được nâng cấp sẽ ảnh hưởng xấu đến vấn đề dân sinh khi xe vận chuyển alumin và nguyên liệu phục vụ nhà máy alumin Tân Rai hoạt động (Ảnh: NV).

 

LO CHUYỆN ĐƯỜNG XUỐNG CẤP

Theo tính toán của Ban quản lý Dự án Tổ hợp bauxite nhôm Lâm Đồng, mỗi năm, nhà máy alumin Tân Rai sản xuất không dưới 650.000 tấn alumin và có khoảng 600.000 tấn vật tư được vận chuyển đến nhà máy phục vụ cho việc sản xuất này. Để đưa khối lượng sản phẩm alumin này về cảng Gò Dầu và đưa vật tư vào nhà máy phục vụ sản xuất, tính bình quân, cứ 3 – 5 phút sẽ có một chuyến xe có trọng tải lớn (trên dưới 30 tấn) đi từ nhà máy (nằm trên địa bàn huyện Bảo Lâm) theo tỉnh lộ 725 ra QL 20 (Đà Lạt – TP HCM) qua đèo Bảo Lộc rồi xuôi về Dầu Giây để đến cảng Gò Dầu (Đồng Nai), và ngược lại (chở vật tư vào nhà máy). Tuy nhiên, điều đáng lo ngại, đây là tuyến đường dân sinh mà theo số liệu của Sở GTVT Lâm Đồng là mỗi ngày có cả ngàn lượt xe lưu hành.

Ông Trương Hữu Hiệp – GĐ Sở GTVT Lâm Đồng cho biết: “Những năm qua, TKV chưa có những bàn bạc thoả đáng với địa phương về việc xây dựng tuyến giao thông phục vụ việc vận chuyển alumin và vật tư phục vụ sản xuất alumin của nhà máy”. Trong khi đó, theo tính toán ban đầu, trước đây, Bộ GTVT đã đưa ra phương án tạm thời sử dụng tuyến đường nói trên để vận chuyển sản phẩm và vật tư với điều kiện TKV phải “vào cuộc” cùng với ngành chức năng địa phương. Cụ thể hơn, do chưa thể xây dựng ngay tuyến giao thông mới từ nhà máy đến cảng Kê Gà (Bình Thuận), Bộ GTVT tạm thời chấp nhận tuyến vận chuyển từ nhà máy đi theo các con đường hiện có và đã có văn bản yêu cầu TKV phối hợp với ngành giao thông địa phương tiến hành rà soát, nâng cấp, cải tạo các tuyến lộ 725 và 20 để đảm bảo giao thông thông suốt, chống xuống cấp, hạn chế tai nạn…

Cũng theo Ban quản lý Dự án Tổ hợp bauxite nhôm Lâm Đồng, tính đến đầu tháng 7 này, đã có hơn 20.000 tấn nguyên liệu được vận chuyển từ bên ngoài vào nhà máy để phục vụ cho việc sản xuất alumin. Và vấn đề cần đặc biệt lưu ý khác: Nếu không có gì thay đổi thì ngay trong tháng 7 này, việc vận chuyển alumin từ nhà máy sẽ bắt đầu tiến hành với khối lượng mỗi năm theo thiết kế là 650.000 tấn. Lãnh đạo hai địa phương Bảo Lâm và Bảo Lộc cho biết: Nếu tuyến đường dân sinh 725 không được nâng cấp thì chắc chắn khi vận chuyển alumin, không chỉ tỉnh lộ này bị xuống cấp nghiêm trọng mà nhiều hậu quả khác về tai nạn giao thông cũng khó lường.

VIỆC CẦN LÀM NGAY
 
“Với mật độ khá dày – từ vài phút có một chuyến xe có trọng tải trên dưới 30 tấn đi qua, tuyến đường 725 từ Bảo Lâm ra quốc lộ 20 sẽ trở nên quá tải. Tương tự, quốc lộ 20, đoạn từ Bảo Lộc đi Dầu Giây, trong tương lai gần cũng sẽ phải được tính toán để nâng cấp mới đủ sức “gánh” thêm lượng xe của nhà máy sản xuất alumin” – ông Trương Hữu Hiệp tỏ ra bức xúc. Cũng theo ông Hiệp, trong lúc sản phẩm alumin của dự án bauxite nhôm Lâm Đồng đã bắt đầu có và khâu vận chuyển cũng đã bắt đầu được triển khai, trong khi hạng mục giao thông riêng của dự án này – tuyến Bảo Lâm đến cảng Kê Gà – chưa được triển khai thì ở phạm vi địa phương, Lâm Đồng không thể không tính đến các giải pháp tình thế nhằm vừa đảm bảo việc vận chuyển alumin từ nhà máy về cảng Gò Dầu và vừa đảm bảo phần nào vấn đề an sinh trước sức ép của dự án bauxite nhôm Lâm Đồng tạo ra.

Theo thông tin mới đây nhất, Sở GTVT Lâm Đồng hiện đang lập phương án xây dựng một tuyến đường hoàn toàn mới dọc theo tỉnh lộ 725 từ nhà máy alumin đến quốc lộ 20 dài 24km. Dự kiến, công trình này có tổng vốn đầu tư khoảng 1.000 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ. Nếu suôn sẻ, sớm nhất là vào cuối năm nay mới có thể khởi công “tuyến đường bauxite” này thì đến đầu năm 2013 mới có thể hoàn thành công trình. Trước mắt, trong thời gian chờ thi công tuyến đường mới, theo chỉ đạo của UBND tỉnh Lâm Đồng, Sở GTVT đang lập kế hoạch nâng cấp tỉnh lộ 725 từ Bảo Lâm ra Bảo Lộc đến quốc lộ 20 (dài 20km) với tổng vốn dự kiến khoảng 340 tỷ đồng. Có thể xem nâng cấp quốc lộ 725 (340 tỷ đồng) là công việc trước mắt để chờ làm tuyến đường hoàn toàn mới song song với đường 725 (1.000 tỷ đồng); và tuyến đường mới đó là giải pháp tạm thời để chờ tuyến giao thông chuyên dụng từ mỏ Tân Rai đi Kê Gà”.

Nguồn vốn 1.340 tỷ đồng cần bỏ ra để giải quyết việc nâng cấp và xây mới đường 725 và tuyến giao thông song song giúp cho việc vận chuyển sản phẩm và vật tư phục vụ nhà máy alumin Tân Rai được thuận tiện suy cho cùng chỉ là giải pháp trước mắt (trong lúc chờ đường vận chuyển alumin chính thức từ nhà máy Tân Rai đi cảng Kê Gà – Bình Thuận được thi công) nhưng đó là việc không thể chần chừ!