Xã Phi Tô nằm "lọt thỏm" trong tam giác phát triển Nam Hà - Phi Tô - Đạ Đờn và ở giữa tuyến giao thông liên xã thuộc huyện Lâm Hà (Lâm Đồng). Mặc dù Phi Tô được thành lập cách đây hơn 1/3 thế kỷ, nhưng nhiều cái không đang đè nặng tạo thêm áp lực cho Đảng ủy, chính quyền và nhân dân địa phương trước những thách thức trong quá trình xây dựng nông thôn mới…
Xã Phi Tô nằm “lọt thỏm” trong tam giác phát triển Nam Hà - Phi Tô - Đạ Đờn và ở giữa tuyến giao thông liên xã thuộc huyện Lâm Hà (Lâm Đồng). Mặc dù Phi Tô được thành lập cách đây hơn 1/3 thế kỷ, nhưng nhiều cái không đang đè nặng tạo thêm áp lực cho Đảng ủy, chính quyền và nhân dân địa phương trước những thách thức trong quá trình xây dựng nông thôn mới…
Xã Phi Tô được thành lập năm 1979, phải 25 năm sau tuyến đường liên xã Đạ Đờn - Phi Tô - Nam Hà mới được thảm nhựa phẳng mịn, đưa vào sử dụng với tổng chiều dài 21km tạo ra tam giác kinh tế Đạ Đờn - Phi Tô - Nam Hà của huyện Lâm Hà. Trong đó, đoạn qua xã Phi Tô có chiều dài 8,8km được xem như huyết mạch duy nhất của địa phương. Theo đó, người dân xã Phi Tô bớt những nhọc nhằn trong việc giao lưu kinh tế, văn hóa với các xã bạn.
 |
| Nát bét đường vào Phi Tô |
Tính đến nay tuyến giao thông Đạ Đờn - Phi Tô - Nam Hà mới sử dụng chưa được 10 năm đã và đang trở lại viễn cảnh con đường đất đỏ, lầy lội, bụi mù như khi mới thành lập xã cách nay 35 năm dài. Theo Quốc lộ 27, tới ngã ba Đạ Đờn, chúng tôi đến xã Phi Tô qua địa phận Đạ Đờn trên con đường không ra đường nhưng nó vẫn hằng ngày oằn mình “cõng” hàng trăm lượt xe có tải trọng vài chục tấn cát tha hồ cào xé mặt đường. Hậu quả, người dân địa phương lại phải tốn công, tốn của “tự thân vận động” đào đất, lấy đá để lấp vào những ổ voi, ổ gà với hy vọng để những phương tiện giao thông nông thôn có thể đi được. Anh Chề Văn Mùi (người dân xã Đạ Đờn) kể: Bất kể mùa nắng hay mùa mưa, ngày nào cũng có hàng trăm lượt xe tải hạng nặng chở cát làm mặt đường đã bị xóa sổ. Vậy nên người dân đi lại vô cùng khó khăn, thế nhưng chính quyền chưa có giải pháp ngăn chặn các loại xe quá tải, quá khổ.
Trên đoạn đường hơn 10km từ ngã ba Đạ Đờn giao với Quốc lộ 27 đến trung tâm xã Phi Tô, chúng tôi nhận thấy không có đến 100 mét thảm nhựa còn nguyên vẹn. Mặt đường hoàn toàn nham nhở. Có đoạn không biết đi vào chỗ nào để khỏi bị lầy. Tiếp đến, đoạn qua xã Phi Tô tiếp giáp xã Nam Hà cũng lầy lội không kém. Một người dân thấy chúng tôi loay hoay đã chỉ đường vượt qua những ổ voi. Để chứng minh sự thật, bác nông dân còn bảo: Ngày nào tôi cũng đi làm rẫy nên thuộc đường rồi. Nói xong, bác lấy cái cán cuốc cắm xuống giữa một cái hố vắt ngang, choán hết bề rộng mặt đường, áng chừng cái hố sâu 0,4 - 0,5m. Thật khổ cho phương tiện nào vô ý rơi phải cái hố này chỉ có cách nhờ xe khác kéo lên, tất nhiên là trừ những loại xe tải hạng nặng.
Kết thúc chặng đầu hơn 10km, chúng tôi đến được xã Phi Tô sau gần một giờ vật vã với con đường, anh bạn nhìn con ngựa sắt nhem nhuốc, trầy trụa nhưng vẫn tỏ ra thán phục những người dân các xã Đạ Đờn, Phi Tô, Nam Hà mỗi ngày lưu thông trên cung đường này để đến với rẫy, với vườn. Chưa hết, đủ các loại hàng hóa nông sản như cà phê, đậu các loại, ngô, sắn… mỗi vụ có hộ dân thu hoạch vài chục tấn. Và, họ cũng cọc cạch vận chuyển sản phẩm làm ra về nhà một cách khó nhọc nhưng chưa tìm lại được con đường phẳng mịn ngày nào.
Đến với xã Phi Tô, điều đầu tiên chúng tôi cảm nhận được hệ thống giao thông nơi đây còn manh mún, chưa ổn định. Cả xã chỉ có 8,8km đường trầy trụa ổ voi và đá cục. Điều đáng nói, cung đường này là “mạch nối” xã Phi Tô với các địa phương khác bằng sự thao thức của chính quyền và người dân. Bên cạnh đó, nhiều người dân cho biết, Nhà nước cũng chưa có chính sách cải tạo con đường liên xã. Ngoài ra, giao thông liên thôn hầu như do người dân tự mở đường để tạo nên sự gắn kết, giao thương với nhau và hoàn toàn tự phát. Do không được hỗ trợ về vốn, kỹ thuật nên hầu như qua mỗi mùa mưa thì các tuyến đường liên thôn lại hư hại nặng. Tổng diện tích tự nhiên của xã có 123,3km2 (chiếm 12,6% tổng diện tích huyện Lâm Hà) thế nhưng giao thông của xã chưa đạt 0,3km đường/km2 diện tích. Đây là chỉ số quá thấp trong tiến trình nông thôn mới so với những địa phương khác.
Năm 1999, xã Phi Tô mới chỉ có trên 3.000 nhân khẩu, đến nay, xã có trên 5.000 người, trong đó có 2.250 khẩu là người dân tộc tại chỗ, sống tập trung tại 2 buôn, còn lại 2.100 người từ nơi khác đến sống tập trung tại 4 thôn còn lại của xã. So với các xã khác thuộc huyện Lâm Hà, dân số ở Phi Tô có mật độ khá thấp (trung bình 40 người/km2) nên đã làm hạn chế việc phát triển thương mại. Kinh tế của người dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi nhưng còn manh nha, không thấy xuất hiện những mô hình kinh tế lớn.
Theo thống kê của UBND xã, hiện nay không có bất kỳ hệ thống sản xuất nào được áp dụng khoa học công nghệ hiện đại. Phương thức sản xuất của người dân chủ yếu dựa vào phong tục, tập quán truyền thống. Đây là những nguyên nhân chính làm hạn chế năng suất cho các giống cây trồng và vật nuôi. Đồng thời, nguyên nhân này đã và đang làm gia tăng cái nghèo cho người dân nơi đây.
Xã có hơn 5.000 nhân khẩu, nhưng dọc theo xã chỉ vài cửa hàng tạp hóa bày bán lèo tèo những mớ rau, con cá, dăm ba cân thịt lợn bán cả ngày… được nhập về từ thị trấn Đinh Văn.
Từ thực tế trên, nhiều chính sách, chủ trương của Nhà nước đã và đang được áp dụng ở Phi Tô như Chương trình nông thôn mới, nhưng hiện nay Phi Tô mới đạt 5/19 tiêu chí, trong đó đáng quan tâm hơn cả là vấn đề an ninh - trật tự được tuyên truyền đến ý thức của người dân nên không có hiện trạng vi phạm.
Theo UBND xã, toàn xã có 152 hộ nghèo và cận nghèo là con số không nhỏ so với công tác xóa đói giảm nghèo cho địa phương. Chính quyền xã đang nỗ lực phấn đấu đến hết năm 2015 về cơ bản không còn hộ nghèo và cận nghèo. Đồng thời trình cấp trên xem xét những kế hoạch thu hút các nguồn đầu tư từ những tổ chức trong và ngoài tỉnh.
Cũng theo ông Phạm Đức Tuấn, trong giai đoạn 2015 - 2020 xã được phân bổ vốn xây dựng nông thôn mới trên cơ sở tích cực vận động sự đóng góp của người dân. Bên cạnh đó, xã sẽ vận động người dân cải thiện tuyến giao thông xuyên suốt xã và đường về các thôn để hy vọng những ngày gần đây, xã Phi Tô không còn thao thức nữa!
ĐOÀN GIAO HƯỞNG
