Cùng chia sẻ dòng sông - Cùng chia sẻ tương lai

[links()]

(LĐ online) - Nhu cầu khai thác và sử dụng tài nguyên nước và các tài nguyên liên quan trong lưu vực sông Mê Công tại các nước ven sông sẽ ngày càng lớn và ngày càng tăng đáng kể trong tương lai. Do đó, việc sử dụng công bằng, hợp lý, phát triển bền vững và bảo vệ nguồn tài nguyên nước và các tài nguyên liên quan đã và đang trở thành một nhu cầu cấp thiết.

 

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Hội nghị cấp cao lần thứ ba Ủy hội sông Mê Công quốc tế. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

 

Tài sản chung vô giá

 

Sông Mê Công là con đường giao thông thủy có ý nghĩa đặc biệt trong thúc đẩy thương mại quốc tế, du lịch, kết nối tiểu vùng và là nguồn sinh kế của 65 triệu cư dân hạ lưu vực. Cùng với đó là nguồn tài nguyên nước, phù sa và sự đa dạng sinh học, đứng thứ 2 thế giới chỉ sau sông Amazon, là tài sản chung vô giá của các quốc gia trong lưu vực, là nguồn lực to lớn cho xóa đói nghèo, phát triển kinh tế, giao thương, giảm bất bình đẳng, kết nối vùng...

 

Hiện nay, lưu vực sông Mê Công phải đối mặt với những thách thức lớn như: Sự gia tăng nhanh dân số, khai thác thiếu bền vững tài nguyên nước, đất và rừng; các thách thức của biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, thiên tai bất thường. Hậu quả là nguồn tài nguyên nước Mê Công đang bị suy kiệt cả về số lượng và chất lượng, lượng phù sa và chất dinh dưỡng bị suy giảm, hệ sinh thái và môi trường bị suy thoái nghiêm trọng.

 

Các dấu hiệu tiêu cực đó thể hiện rõ rệt và trầm trọng hơn ở các quốc gia hạ lưu Mê Công, nhất là vùng Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam - nơi đang phải đối mặt với các đợt hạn hán kéo dài, xâm nhập mặn, sạt lở bờ sông bờ biển và sụt lún đất... đe dọa sinh kế của hơn 20 triệu người dân. Thực trạng đó đòi hỏi cần phải có những hành động thiết thực, kịp thời để Đồng bằng sông Cửu Long là vựa lúa, vựa cá của cả khu vực trong hàng trăm năm qua tiếp tục phát triển và là nguồn cung gạo lớn cho bảo đảm an ninh lương thực khu vực.

 

Tại hội nghị cấp cao lần thứ ba Ủy hội sông Mê Công quốc tế (tổ chức 2 năm/lần) diễn ra ở Campuchia vào tháng 3/2018, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân đã kêu gọi các nước thành viên Ủy hội sông Mê Công quốc tế cần tăng cường thực hiện một cách đầy đủ, thực chất, hiệu quả Hiệp định Mê Công 1995, cũng như Bộ các thủ tục, quy định của Ủy hội sông Mê Công quốc tế, nâng cao hiệu quả vai trò giám sát và điều phối của Ủy hội sông Mê Công quốc tế trong thực hiện cam kết của các quốc gia thành viên; xây dựng Khung Quy hoạch phát triển lưu vực hài hòa với quy hoạch tài nguyên nước của các quốc gia thành viên; đề xuất các dự án chung.

 

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định việc khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên nước và các tài nguyên khác có liên quan trên lưu vực sông Mê Công là cơ hội, nhưng cũng là thách thức và trách nhiệm của tất cả các quốc gia trong khu vực. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh quan tâm hàng đầu của Chính phủ Việt Nam hiện nay là ứng phó với các tác động tiêu cực đối với vùng Đồng bằng sông Cửu Long do biến đổi khí hậu, các hiện tượng khí hậu cực đoan và hoạt động của con người. 

 

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Ủy hội sông Mê Công quốc tế trong thời gian tới cần tập trung cho sử dụng công bằng, hợp lý và bền vững tài nguyên nước và các tài nguyên liên quan trong lưu vực sông Mê Công như: Tăng cường việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Hiệp định Mê Công năm 1995 và vai trò giám sát, điều phối của Ủy hội trong triển khai thực hiện các cam kết của các quốc gia thành viên, xây dựng khung quy hoạch phát triển lưu vực nhằm hài hòa quy hoạch tài nguyên nước của các quốc gia và thúc đẩy việc triển khai các dự án hợp tác chung; tăng cường chia sẻ thông tin số liệu trong lưu vực sông Mê Công và đẩy mạnh các hoạt động điều phối, hợp tác với các nước đối tác đối thoại, đối tác phát triển và các tổ chức quản lý lưu vực sông xuyên biên giới khác nhằm huy động nguồn lực, tiếp thu kinh nghiệm quản lý và công nghệ kỹ thuật hiện đại trong triển khai các sáng kiến hợp tác tiểu vùng.

 

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Trưởng đoàn các nước tham dự cơ chế hợp tác Mê Công - Lan Thương thăm Triển lãm ảnh thành tựu Mê Công - Lan Thương tại Campuchia tháng 1-2018. Ảnh: Thống Nhất /TTXVN

 

Tăng cường tình hữu nghị và quan hệ láng giềng

 

Tháng 12/2019, Hội nghị cấp bộ trưởng về hợp tác tài nguyên nước Mê Công - Lan Thương với sự tham dự của 6 nước Campuchia, Trung Quốc, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam đã được tổ chức tại Thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc. Tại hội nghị, các bộ trưởng đã thảo luận, đánh giá các kết quả đạt được trong hợp tác tài nguyên nước Mê Công - Lan Thương.

 

Theo đó, từ năm 2016 đến nay, hợp tác Mê Công - Lan Thương đã có nhiều hoạt động ý nghĩa và đạt được nhiều kết quả tích cực. Trong đó, hợp tác về tài nguyên nước bước đầu đạt được một số kết quả quan trọng như: Thiết lập cơ chế hợp tác về tài nguyên nước trong lưu vực; thành lập và đưa vào vận hành Trung tâm hợp tác Tài nguyên nước Mê Công - Lan Thương; tổ chức thành công Diễn đàn hợp tác Mê Công - Lan Thương lần thứ nhất; tăng cường hoạt động chia sẻ thông tin số liệu trên phạm vi toàn lưu vực, đặc biệt là các số liệu thủy văn trong mùa lũ; nhiều dự án hợp tác chung giữa các nước đã được xây dựng và triển khai có hiệu quả...

 

 

Đại diện các bên tham dự hội nghị tiếp tục khẳng định hợp tác Mê Công - Lan Thương thời gian tới sẽ tiếp tục gắn chặt với chủ đề "Cùng chia sẻ dòng sông, cùng chia sẻ tương lai"; phối hợp chặt chẽ trong các hành động chung nhằm thực hiện các quyết định của lãnh đạo cấp cao; nỗ lực hỗ trợ thực hiện Kế hoạch hành động 5 năm của hợp tác Mê Công - Lan Thương (2018-2022); tăng cường và mở rộng hợp tác về chia sẻ thông tin và dữ liệu giữa các quốc gia thành viên nhằm hướng tới đạt được một cơ chế chia sẻ thông tin và dữ liệu toàn diện cho Hợp tác Mê Công - Lan Thương; tăng cường năng lực trong phòng ngừa và giảm thiểu tác hại của thiên tai liên quan đến nước và thích ứng với biến đổi khí hậu; tăng cường đối thoại và phối hợp giữa các quốc gia thành viên về các vấn đề liên quan đến nước; thúc đẩy tiến trình thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững liên quan đến nước, duy trì cân bằng giữa phát triển và bảo vệ tài nguyên nước; khuyến khích phát triển đồng hành cơ chế Hợp tác Mê Công - Lan Thương với các cơ chế hợp tác tiểu vùng khác.

 

Theo các nhà phân tích, cơ chế Hợp tác Mê Công - Lan Thương là một cơ chế hợp tác phù hợp với xu thế toàn cầu hóa và hội nhập ngày càng mạnh mẽ hiện nay. Sau hơn 5 năm nỗ lực, cơ chế hợp tác Mê Công - Lan Thương đã vững bước từ sáng kiến trở thành hiện thực và xây dựng được tinh thần "ưu tiên phát triển, bình đẳng, thực chất, hiệu quả cao và cởi mở". Hợp tác Mê Công - Lan Thương hướng tới mục tiêu thúc đẩy hợp tác toàn diện để xây dựng cộng đồng trách nhiệm và lợi ích chung ở tiểu vùng. Ngoài ra, hợp tác Mê Công - Lan Thương còn hướng tới các mục tiêu khác bao gồm củng cố lòng tin và hiểu biết lẫn nhau, duy trì hòa bình và ổn định; thúc đẩy phát triển bền vững, giảm nghèo, thu hẹp khoảng cách phát triển, hội nhập toàn diện vào kinh tế khu vực và toàn cầu; tăng cường tình hữu nghị và quan hệ láng giềng tốt đẹp giữa các nước.

 

LÊ DUNG (Tổng hợp)