Nguyên nhân sự cố sạt lở đường 3 tháng 4 khi xây dựng công trình Toyota Ngọc Anh Lâm Đồng

(LĐ online) - Sở Xây dựng mới đây đã có kết quả giám định nguyên nhân sự cố do thi công xây dựng công trình Toyota Ngọc Anh Lâm Đồng. Theo đó, qua kiểm tra, giám sát, rà soát thiệt hại và hậu quả sự cố, những sai phạm liên quan trong hoạt động xây dựng đối với công trình này được kết luận trước hết thuộc trách nhiệm của chủ đầu tư, các nhà thầu thi công, tư vấn giám sát.

 

Một phần hiện trường công trình bị sạt lở

 

Sự cố được xác định xảy ra vào khoảng 13 giờ 30 ngày 4/7/2021, làm toàn bộ phần cọc neo, dầm khóa đầu cọc của biện pháp thi công công trình với chiều dài khoảng 45 m song song với đường 3 tháng 4 bị gãy đổ từ đó làm cho bờ đất và một phần vỉa hè đường 3 tháng 4 bị sạt xuống nền tầng hầm của dự án. Vụ sạt lở làm gãy, đổ hoàn toàn hệ thống thoát nước, đồng thời gãy đường ống cấp nước sinh hoạt; trụ điện hạ thế tại vị trí giữa lô đất bị ngã đổ; 2 nhà Container sử dụng làm phòng làm việc của công trường và 6 bó sắt đặt trên vỉa hè đã đổ sập xuống nền đất tầng hầm.

 

Trên cơ sở báo cáo kết quả kiểm định và ý kiến của Tổ điều tra nguyên nhân sự cố; sự cố được xác định là do các yếu tố bất lợi trong quá trình thi công chưa được tính toán đầy đủ trong quá trình lập biện pháp thi công và thi công xây dựng (phát sinh hoạt tải, tải trọng trong quá trình thi công, đất thấm nước nên thay đổi chỉ tiêu cơ lý và khả năng chịu lực). Cụ thể: chủ đầu tư và nhà thầu thi công khi khảo sát để lập biện pháp thi công chưa khảo sát đầy đủ hệ thống cấp thoát nước dưới nền đất sau lưng tường cọc vây, không khảo sát được sự đồng bộ của hệ thống thoát nước (mương thoát nước xây bằng đá chẻ trong khi hố ga được xây bê tông, hồ sơ thiết kế thi công không thể hiện nội dung này) do đó, không có biện pháp gia cố thành mương, đan mương trong quá trình thi công; 

 

Vụ việc khiến một phần đường 3 tháng 4 phải tạm dừng cho phương tiện qua lại để khắc phục sự cố gần 3 tháng

 

Trong quá trình vận chuyển khoảng 8.000 m ³ đất ra khỏi công trình, nhà thầu thi công vận chuyển vật liệu đến công trình, trên nền vỉa hè chỉ lót bằng tấm thép dày 12mm để xe ra vào (không đảm bảo khả năng chịu lực của mương xây bằng đá chẻ, từ đó đã làm cho mương bị đứt gãy, nước thoát ngấm dần vào đất tại khu vực cọc neo và tường cọc vây, làm thay đổi chỉ tiêu cơ lý của đất và thay đổi khả năng chịu lực của nền đất). Trước thời điểm xảy ra sự cố, nhà thầu thi công đặt 6 bó sắt trên vỉa hè - 1,5 tấn/bó và 2 nhà container (làm phát sinh hoạt tải, tải trọng ngoài tính toán lên nền đất) đã làm tăng tải trọng tác dụng vào lưng tường cọc vây và mương thoát nước dưới vỉa hè. Mương thoát nước dưới vỉa hè xây đá chẻ có cường độ chịu nén vữa xi măng rất thấp nên khi có hoạt tải thi công phát sinh nêu trên (xe vật liệu chạy trên vỉa hè, tập kết vật liệu,…) làm nứt gãy thành và đáy mương, làm rò rỉ nước thấm vào nền đất xung quanh, mặt khác xuất hiện mưa lớn kéo dài nhiều ngày nên lượng nước trong mương rò rỉ ra nền đất xung quanh tăng lên làm tăng tải trọng lên nền đất và tường cọc vây. Nền đất sau tường cọc vây là đất á sét có hàm lượng bột cao nên liên kết giữa các hạt đất không lớn, dễ tan rã khi gặp nước, khi mưa lớn nước từ nền đất thấm xuống, nước rò rỉ từ mương thoát ra len lỏi vào trong các lớp đất, làm cho đất đạt trạng thái bão hòa nước, chỉ tiêu cơ lý của đất thay đổi (lực dính và góc ma sát trong của đất giảm đột ngột), dung trọng đất tăng lên dẫn đến áp lực đất tăng lên, cộng với hoạt tải ngoài dự kiến tính toán ban đầu. Từ đó, tạo ra điểm phá hoại cục bộ đầu tiên trên tường cọc vây sau khi kéo gãy toàn bộ hệ thống mương và hệ thống ống cấp nước gây phá hoại kết cấu hệ thống tường chắn cọc vây, sụt lún, sạt lở nền đất. 

 

Bên cạnh những nguyên nhân chủ quan, còn có nguyên nhân khách quan được đề cập là do công trình thi công trong thời điểm thành phố Đà Lạt bước vào mùa mưa, bão. Trước và tại thời điểm xảy ra sự cố trên địa bàn mưa lớn liên tục nhiều ngày cũng ít nhiều gây ảnh hưởng.

 

Tuy nhiên, để xảy ra sự cố, trách nhiệm trước hết thuộc về chủ đầu tư, nhà thầu tư vấn giám sát, nhà thầu thi công chưa chấp hành và thực hiện đúng và đầy đủ các quy định về hoạt động đầu tư xây dựng công trình. Trong đó, chủ đầu tư phê duyệt thiết kế biện pháp thi công không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, để xảy ra sự cố công trình, làm hư hỏng hệ thống hạ tầng kỹ thuật khu vực và ảnh hưởng đến giao thông đường 3 tháng 4. Tổ chức thi công chưa tuân thủ quy định. Vỉa hè có đặt 2 container, cho xe vận chuyển đất, vận chuyển vật liệu chạy trên vỉa hè, nhưng theo Giấy phép số 22/GP-CTDVĐTĐL do Công ty Cổ phần Dịch vụ đô thị Đà Lạt cấp ngày 17/04/2021 tại khoản 1 quy định: “Nghiêm cấm các loại ô tô cơ giới chuyên dùng, xe chở vật liệu xây dựng, chất thải trong quá trình tập kết và vận chuyển leo lên vỉa hè hoặc làm hư hỏng vỉa hè, đan mương thoát nước, cấu kiện, phụ kiện của công trình đường bộ, hệ thống cây xanh, vường hoa, thảm cỏ...”.

 

Công nhân khắc phục sự cố bể ống nước do sạt lở đường 3 tháng 4

 

Nhà thầu tư vấn giám sát chưa kiểm tra, trình chủ đầu tư chấp thuận kế hoạch tổng hợp về an toàn, các biện pháp đảm bảo an toàn chi tiết đối với những công việc đặc thù, có nguy cơ mất an toàn lao động cao trong thi công xây dựng công trình của nhà thầu thi công. Giám sát chưa chặt chẽ nhà thầu thi công thực hiện các nội dung theo Giấy phép số 22/GP-CTDVĐTĐL do Công ty Cổ phần dịch vụ đô thị Đà Lạt cấp ngày 17/04/2021; chưa rà soát, khảo sát đầy đủ hiện trạng hạ tầng kỹ thuật xung quanh trong quá trình kiểm tra biện pháp thi công do nhà thầu thi công lập.

 

Nhà thầu thi công xây dựng thi công chưa tuân thủ đầy đủ quy định sử dụng vỉa hè theo Giấy phép số 22/GP-CTDVĐTĐL ngày 17/04/2021 do Công ty Cổ phần Dịch vụ đô thị Đà Lạt cấp. Công tác khảo sát chưa đảm bảo đầy đủ, phản ánh đúng hiện trạng hạ tầng kỹ thuật xung quanh làm cơ sở lập biện pháp thi công, dẫn đến lập biện pháp tổ chức thi công chưa đảm bảo tính kỹ thuật, không tính toán đến các yếu tố bất lợi nhất khi thi công xây dựng, để xảy ra sự cố công trình, làm hư hỏng hệ thống hạ tầng kỹ thuật khu vực và ảnh hưởng đến giao thông đường 3 tháng 4. Nhà thầu thi công đã trình chủ đầu tư chấp thuận thiết kế biện pháp thi công, tuy nhiên chưa trình chủ đầu tư chấp thuận kế hoạch tổng hợp về an toàn, các biện pháp đảm bảo an toàn chi tiết đối với những công việc đặc thù, có nguy cơ mất an toàn lao động cao trong thi công xây dựng công trình; Thi công công trình làm ảnh hưởng kết cấu vỉa hè, mương thoát nước, hệ thống cấp nước, cấp điện và giao thông tuyến đường 3 tháng 4. 

 

Từ những kết quả kiểm tra, qua rà soát, thiệt hại và hậu quả sự cố, những sai phạm liên quan trong hoạt động xây dựng đối với công trình Toyota Ngọc Anh; Sở Xây cũng đề xuất UBND tỉnh chỉ đạo Công ty TNHH Toyota Ngọc Anh Lâm Đồng chấp hành nghiêm các chỉ đạo của cơ quan có thẩm quyền, tiếp tục dừng thi công công trình; Chịu trách nhiệm do việc thi công công trình gây ra, chấp hành xử lý của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền; bồi thường thiệt hại và chi phí cho việc khắc phục do việc thi công công trình gây ra theo quy định. Tổ chức lập biện pháp thi công điều chỉnh đảm bảo an toàn chịu lực, an toàn lao động, chất lượng và tuân thủ quy định của pháp luật trước khi tiếp tục thực hiện dự án. Căn cứ vào hiện trạng thực tế của công trình, nghiên cứu điều chỉnh phương án thiết kế trên nguyên tắc triển khai thi công trên nền đất hiện trạng, không được tiếp tục đào, móc đất nguyên trạng. Thực hiện nghiêm túc các nội dung cam kết về sử dụng cần trục tháp và khắc phục hậu quả công trình. Tăng cường thực hiện trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc kiểm tra, giám sát thực hiện hợp đồng của các chủ thể tham gia xây dựng công trình. Yêu cầu nhà thầu giám sát, nhà thầu thi công thực hiện đầy đủ trách nhiệm theo quy định tại Điều 13, Điều 19 Nghị định 06/2021/NĐ-CP ngày 26/01/2021 của Chính phủ và các quy định khác có liên quan. Chịu trách nhiệm bảo hành, bảo trì hệ thống hạ tầng kỹ thuật (hệ thống cấp thoát nước, điện, viễn thông, vỉa hè, cây xanh), kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ do ảnh hưởng của việc thi công công trình gây ra; đảm bảo chất lượng, bàn giao lại cho cơ quan quản lý theo quy định. Thuê nhà thầu tư vấn kiểm định có năng lực thực hiệm kiểm tra, đánh giá chất lượng kết cấu nền đường 3 tháng 4, báo cáo kết quả về cơ quan quản lý về giao thông có thẩm quyền; cam kết thực hiện xử lý, khắc phục, bồi thường (nếu có).

 

Đối với nhà thầu tư vấn giám sát phải chấp hành nghiêm các biện pháp xử lý, yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền; khắc phục hậu quả, thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của các cơ quan chức năng trong việc giải quyết và khắc phục sự cố. Nghiêm túc thực hiện trách nhiệm của tư vấn giám sát theo quy định tại Điều 19 Nghị định số 06/2021/NĐ-CP và hợp đồng đã ký với chủ đầu tư.

 

Đối với nhà thầu thi công chấp hành nghiêm các biện pháp xử lý, yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền; khắc phục và bồi thường thiệt hại do việc thi công công trình gây ra theo quy định. Nghiêm túc thực hiện trách nhiệm của nhà thầu thi công theo quy định tại Điều 13 Nghị định số 06/2021/NĐ-CP và hợp đồng đã ký với chủ đầu tư. Kiện toàn nhân sự kỹ sư ban chỉ huy công trình, công nhân xây dựng công trình; phân công nhiệm vụ, trách nhiệm cán bộ kỹ thuật rõ ràng. Khảo sát và lập biện pháp thi công phù hợp với đặc điểm địa chất, hiện trạng hạ tầng tại khu vực. Khi thực hiện thi công xây dựng, buộc nghiêm túc tuân thủ chỉ dẫn kỹ thuật, biện pháp thi công đã được phê duyệt, giấy phép của cơ quan có thẩm quyền.

 

NGUYỄN NGHĨA