Tám mươi năm qua, kể từ ngày thành lập tổ chức tiền thân của Ban Tổ chức T.Ư (14-10-1930), công tác tổ chức xây dựng Ðảng luôn bám sát yêu cầu nhiệm vụ chính trị của cách mạng và thực tiễn đất nước, có nhiều đóng góp quan trọng trong việc xây dựng Ðảng ta trong sạch, vững mạnh.
Tám mươi năm qua, kể từ ngày thành lập tổ chức tiền thân của Ban Tổ chức T.Ư (14-10-1930), công tác tổ chức xây dựng Ðảng luôn bám sát yêu cầu nhiệm vụ chính trị của cách mạng và thực tiễn đất nước, có nhiều đóng góp quan trọng trong việc xây dựng Ðảng ta trong sạch, vững mạnh.
Ðể đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới, công tác tổ chức xây dựng Ðảng cần phải tiếp tục đổi mới đồng bộ, mạnh mẽ cả về tư duy và cách làm, thực hiện tốt Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh CNH, HÐH đất nước.
1 - Ngày 14-10-1930, Hội nghị Ban Chấp hành T.Ư lâm thời của Ðảng khai mạc tại Hương Cảng, Trung Quốc. Việc Hội nghị cử ra một số bộ, trong đó có Bộ Tổ chức- tiền thân của Ban Tổ chức T.Ư ngày nay ngay sau khi thành lập Ðảng tám tháng thể hiện rõ vai trò quan trọng của công tác tổ chức xây dựng Ðảng. Với ý nghĩa đó, Ban Bí thư T.Ư Ðảng (khóa IX) đã quyết định lấy ngày 14-10 hằng năm là ngày truyền thống Ngành Tổ chức xây dựng Ðảng và cơ quan tổ chức của cấp ủy các cấp.
Lịch sử 80 năm đấu tranh của Ðảng khẳng định, khi có đường lối chính trị đúng đắn thì yếu tố quyết định sự thành bại của cách mạng là công tác tổ chức cán bộ. Có thể nói, mỗi mốc son trong chặng đường đi lên của dân tộc gắn liền với quá trình lớn mạnh không ngừng của Ðảng, trong đó có sự đóng góp to lớn của công tác tổ chức cán bộ. Những thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân năm 1945, của cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược với chiến thắng Ðiện Biên Phủ 'chấn động địa cầu' năm 1954, của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975 mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử là bản anh hùng ca bất hủ minh chứng cho điều ấy.
Ðổi mới tư duy luôn là đòi hỏi, là quy luật phát triển của Ðảng. Ðến Ðại hội Ðảng toàn quốc lần thứ VI (năm 1986), yêu cầu, đòi hỏi đó trở thành chủ trương lớn và đổi mới công tác tổ chức cán bộ được coi là một tiền đề quan trọng. Từ đó đến nay, nhiệm kỳ nào, Ban Chấp hành T.Ư, Bộ Chính trị cũng ban hành nghị quyết, chỉ thị về công tác tổ chức xây dựng Ðảng: Nghị quyết T.Ư 3 (khóa VII) về một số nhiệm vụ đổi mới và chỉnh đốn Ðảng; Nghị quyết T.Ư 3 (khóa VIII) về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh CNH, HÐH đất nước và Nghị quyết T.Ư 6 (lần 2) khóa VIII về một số vấn đề cơ bản và cấp bách trong công tác xây dựng Ðảng hiện nay; Nghị quyết T.Ư 5 (khóa IX) về đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn, ...
Trong nhiệm kỳ Ðại hội X, Ban Chấp hành T.Ư đã có Nghị quyết về đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy các cơ quan đảng, định hướng về đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội; Nghị quyết về nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên; tổng kết mười năm thực hiện Nghị quyết T.Ư 3 (khóa VIII) về Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và ban hành Kết luận tiếp tục thực hiện nghị quyết quan trọng này đến năm 2020. Một số chủ trương mới về công tác tổ chức xây dựng Ðảng đang thực hiện thí điểm đã mang lại kết quả bước đầu, như: không tổ chức HÐND quận, huyện, phường; đồng chí bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND ở cấp xã và các địa phương không tổ chức HÐND; bầu trực tiếp bí thư cấp ủy tại đại hội Ðảng... Việc đổi mới công tác tổ chức cán bộ qua mỗi kỳ Ðại hội của Ðảng càng đi vào chiều sâu với những yêu cầu toàn diện hơn theo hướng mở rộng dân chủ, hoàn thiện quy trình công tác, phát huy cao trí tuệ tập thể và trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, cơ quan và các tổ chức trong hệ thống chính trị...
25 năm thực hiện đường lối đổi mới do Ðảng ta khởi xướng và lãnh đạo, bám sát sự chỉ đạo của Ban Chấp hành T.Ư, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và thực tiễn đất nước, các cơ quan làm công tác tổ chức xây dựng Ðảng đã tích cực đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng cùng toàn Ðảng, toàn dân, toàn quân ta làm nên những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử. Công tác tổ chức xây dựng Ðảng đã và đang giải quyết những vấn đề mang tính cơ bản, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Ðảng; kiện toàn, sắp xếp tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức ở các cấp, bảo đảm sự lãnh đạo của Ðảng trong giai đoạn cách mạng mới.
Ðối với công tác xây dựng Ðảng về tổ chức, Ban Tổ chức T.Ư đã tham mưu với T.Ư Ðảng tiếp tục sắp xếp, kiện toàn hệ thống tổ chức, bộ máy cơ quan Ðảng, Nhà nước, Mặt trận và các đoàn thể nhân dân các cấp theo hướng tinh gọn, nâng cao chất lượng, xác định rõ hơn chức năng, nhiệm vụ, phương thức hoạt động và lề lối làm việc; tránh chồng chéo, nâng cao tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của mỗi cấp, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác.
Về công tác cán bộ, để cụ thể hóa, thể chế hóa quan điểm, đường lối của Ðảng, Ban Tổ chức T.Ư và cơ quan tổ chức cấp ủy các cấp chủ động tham mưu, bổ sung, sửa đổi, xây dựng mới hệ thống các quy định, quy chế, hướng dẫn thực hiện thống nhất trong toàn Ðảng, như các quy chế bầu cử trong Ðảng; bổ nhiệm cán bộ và giới thiệu cán bộ ứng cử; đánh giá cán bộ; thôi giữ chức vụ, miễn nhiệm, từ chức của cán bộ; quan hệ phối hợp giữa các cấp ủy, tổ chức đảng... Công tác cán bộ được triển khai thực hiện tương đối đồng bộ các khâu đánh giá, tuyển chọn, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, bố trí, sử dụng, quản lý và thực hiện chính sách cán bộ; trong đó công tác quy hoạch, đào tạo và luân chuyển cán bộ có những chuyển biến tích cực, phát huy tốt hơn vai trò của các tổ chức đảng. Việc phân cấp quản lý cán bộ được điều chỉnh từng bước hợp lý; việc kiểm tra, giám sát trong công tác cán bộ được chú trọng. Chất lượng đội ngũ cán bộ có những chuyển biến tốt, tỷ lệ cán bộ trẻ, cán bộ nữ ở một số ngành, một số lĩnh vực tăng khá, được đào tạo cơ bản, có kiến thức, trình độ, năng lực, có khả năng hội nhập quốc tế, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới, có năng lực lãnh đạo, quản lý kinh tế - xã hội, tích lũy được nhiều kinh nghiệm, năng động, sáng tạo trong tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Ðảng và pháp luật của Nhà nước.
Công tác xây dựng, củng cố tổ chức cơ sở đảng, nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên gắn với xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở có một số chuyển biến tích cực. Nhiều quy định về chức năng, nhiệm vụ, phương thức hoạt động của các loại hình tổ chức cơ sở đảng được bổ sung, sửa đổi phù hợp với cơ chế và tổ chức mới. Các tổ chức cơ sở đảng trong các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước đã được kiện toàn, sắp xếp một bước. Việc đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên có nhiều cải tiến. Công tác đảng viên được quan tâm, từ việc tạo nguồn, kết nạp, bồi dưỡng đến quản lý và nâng cao chất lượng.
Công tác bảo vệ chính trị nội bộ được các cấp ủy, tổ chức đảng chú trọng, đã tham mưu và hướng dẫn thực hiện Quy định số 57-QÐ/T.Ư ngày 3-5-2007 của Bộ Chính trị khóa X 'một số vấn đề về bảo vệ chính trị nội bộ Ðảng' theo hướng phòng là chính, trong khi vẫn xem xét những vấn đề về lịch sử chính trị, chuyển trọng tâm sang những vấn đề chính trị hiện nay; làm trong sạch Ðảng về chính trị, chống 'tự diễn biến' và 'diễn biến hòa bình' của các thế lực thù địch. Thực hiện có nền nếp Quy chế phối hợp thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chính trị nội bộ giữa ban tổ chức của cấp ủy với các cơ quan liên quan.
2 - Một trong những sự kiện có ý nghĩa trọng đại đối với đất nước ta đang được toàn Ðảng, toàn dân và toàn quân quan tâm là đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Ðại hội XI của Ðảng. Nhận thức sâu sắc ý nghĩa, tầm quan trọng của sự kiện chính trị này, hơn một năm qua, Ban Tổ chức T.Ư, cơ quan làm công tác tổ chức cấp ủy các cấp đã chủ động xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị số 37 - CT/T.Ư, ngày 4-8-2009 của Bộ Chính trị về Ðại hội đảng bộ các cấp tiến tới Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Ðảng; hướng dẫn công tác nhân sự cấp ủy tại Ðại hội đảng bộ các cấp.
Ở Trung ương, đã thành lập các tiểu ban chuẩn bị Ðại hội XI của Ðảng; kiểm tra, tổng kết việc thi hành Ðiều lệ Ðảng khóa X, chuẩn bị các văn kiện trình Ðại hội XI; hướng dẫn thực hiện thí điểm chủ trương đại hội đảng bộ cơ sở bầu trực tiếp ban thường vụ, bí thư, phó bí thư; thí điểm chủ trương đại hội đảng bộ cấp trên cơ sở trực tiếp bầu bí thư cấp ủy. Ðại hội đảng bộ các cấp tiến tới Ðại hội XI của Ðảng thể hiện rõ tinh thần đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo, nâng cao sức chiến đấu của Ðảng, dân chủ, đoàn kết, kỷ cương, phát huy cao nhất trí tuệ, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, các thành viên trong hệ thống chính trị, của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Công tác nhân sự cấp ủy có nhiều cải tiến, bảo đảm mở rộng dân chủ, chú ý phát hiện nhân tố mới có đức, có tài, có triển vọng phát triển, nhất là cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ khoa học - công nghệ, cán bộ người dân tộc thiểu số...
Bên cạnh những thành tựu đạt được, công tác tổ chức xây dựng Ðảng còn những hạn chế, yếu kém cần khắc phục. Tổ chức bộ máy của một số cơ quan đảng, nhà nước và tổ chức chính trị - xã hội chưa thật sự tinh gọn; chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ chưa thật rõ ràng. Việc đổi mới công tác cán bộ tiến hành còn chậm; thiếu cơ chế, chính sách cụ thể để phát huy dân chủ, phát hiện và sử dụng người có đức, có tài; chậm đổi mới mạnh mẽ hơn cơ chế, phương pháp và quy trình đánh giá, bổ nhiệm, miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ.
Ðánh giá cán bộ vẫn là khâu yếu. Tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy bằng cấp chưa được đẩy lùi một cách có hiệu quả. Công tác cán bộ ở khá nhiều cơ quan, tổ chức còn thiếu tầm nhìn xa. Chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ nhìn chung còn thấp. Môi trường làm việc, chính sách cán bộ chưa tạo được động lực để khuyến khích, thu hút, phát huy năng lực, sự cống hiến của cán bộ; chưa cổ vũ ý chí phấn đấu vươn lên, sự gắn bó, tận tụy của cán bộ với công việc. Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của không ít tổ chức cơ sở đảng yếu; công tác quản lý đảng viên chưa chặt chẽ, sinh hoạt đảng chưa nền nếp, nội dung sinh hoạt nghèo nàn, tinh thần tự phê bình và phê bình yếu; đánh giá, xếp loại tổ chức cơ sở đảng, đảng viên chưa thật sự sát thực tế...
Phát huy truyền thống vẻ vang của ngành, đồng thời tích cực khắc phục những hạn chế, yếu kém, trong thời gian tới, đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác tổ chức xây dựng Ðảng cần quán triệt sâu sắc quan điểm tiếp tục tự đổi mới, tự chỉnh đốn Ðảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, xây dựng Ðảng thật sự trong sạch, vững mạnh, có tầm trí tuệ cao, có phương thức lãnh đạo khoa học, luôn gắn bó mật thiết với nhân dân. Tiếp tục kiện toàn hệ thống tổ chức, bộ máy của Ðảng và cả hệ thống chính trị; làm rõ hơn chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ, thẩm quyền, trách nhiệm của mỗi tổ chức, bảo đảm bộ máy tinh gọn, có hiệu lực, hiệu quả; nâng cao chất lượng các cơ quan tham mưu, đội ngũ cán bộ làm công tác tham mưu các cấp.
Tiếp tục đổi mới đồng bộ các khâu trong công tác cán bộ, tạo sự chuyển biến cơ bản, vững chắc trong công tác này; xây dựng đội ngũ cán bộ, đặc biệt là cán bộ cấp chiến lược, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, thật sự vì Ðảng, vì dân, có bản lĩnh và trí tuệ, đi đầu trong công tác, mẫu mực trong lối sống; bảo đảm tính kế thừa và phát triển. Tăng cường đào tạo và phát huy cán bộ trẻ, cán bộ trong quy hoạch; xây dựng Chiến lược nhân tài, Chương trình quốc gia về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và thực hiện chính sách đào tạo, sử dụng nhân tài đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Tập trung xây dựng, củng cố, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên gắn với xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở; xác định rõ hơn chức năng, nhiệm vụ, phương thức hoạt động của các loại hình tổ chức đảng; tiếp tục nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ; cải cách thủ tục hành chính trong công tác tổ chức xây dựng Ðảng; cải tiến việc đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên, bảo đảm sát thực tế. Quan tâm bồi dưỡng, tạo nguồn, kết nạp, quản lý và nâng cao chất lượng đảng viên; đào tạo, bồi dưỡng và xây dựng đội ngũ cấp ủy viên, trước hết là bí thư cấp ủy.
Tiếp tục quán triệt và tổ chức thực hiện tốt Quy định số 57-QÐ/T.Ư ngày 3-5-2007 của Bộ Chính trị khóa X 'một số vấn đề về bảo vệ chính trị nội bộ Ðảng' theo hướng phòng là chính, trong khi vẫn xem xét những vấn đề về lịch sử chính trị, chuyển trọng tâm sang những vấn đề chính trị hiện nay. Thực hiện có nền nếp Quy chế phối hợp giữa ban tổ chức của cấp ủy các cấp với các cơ quan liên quan trong công tác bảo vệ chính trị nội bộ.
3 - Tám mươi năm qua, đội ngũ cán bộ làm công tác tổ chức xây dựng Ðảng luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng; giữ vững phẩm chất đạo đức cách mạng, sống trung thực, giản dị, tận tụy với công việc; phần lớn đã kinh qua công tác tại địa phương, trưởng thành từ cơ sở, được đào tạo cơ bản cả về chuyên môn và lý luận chính trị; có tinh thần trách nhiệm, chủ động, sáng tạo trong công việc. Tuy nhiên, một số cán bộ vẫn chậm đổi mới, bộc lộ những hạn chế về trình độ, năng lực, một số ít sa sút về phẩm chất đạo đức. Chất lượng nghiên cứu, tham mưu, đề xuất ở tầm chiến lược và tham mưu tổ chức thực hiện về công tác tổ chức, cán bộ, đảng viên, bảo vệ chính trị nội bộ chưa đáp ứng tốt yêu cầu đặt ra.
Ðể xây dựng cơ quan tổ chức cấp ủy các cấp trong sạch, vững mạnh; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác tổ chức xây dựng Ðảng trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, mỗi cấp ủy, tổ chức đảng và cơ quan tổ chức các cấp cần quán triệt, thực hiện đồng bộ, có hiệu quả một số nhiệm vụ, giải pháp sau đây:
Ðổi mới và kiện toàn tổ chức, bộ máy các cơ quan làm công tác tổ chức xây dựng đảng, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận trong cơ quan; rà soát, sửa đổi, bổ sung, xây dựng và thực hiện tốt các quy định, quy chế trong hoạt động, điều hành ở từng cơ quan và giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị. Thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ; tăng cường phân cấp quản lý cán bộ gắn với nâng cao trách nhiệm cá nhân và tính chủ động, sáng tạo trong giải quyết công việc được giao. Xây dựng tiêu chuẩn, chức trách, nhiệm vụ của từng chức danh cán bộ làm cơ sở phân công nhiệm vụ cũng như tiếp nhận, bồi dưỡng, bố trí sử dụng và đánh giá cán bộ.
Tiếp tục xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tổ chức xây dựng Ðảng giỏi về chuyên môn, trong sáng về đạo đức, lối sống; có tính kế thừa và phát triển, có những chuyên gia giỏi. Thực hiện có hiệu quả việc giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên gắn với nâng cao chất lượng Cuộc vận động 'Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh' trong các cơ quan làm công tác tổ chức xây dựng Ðảng; kiên quyết khắc phục những biểu hiện suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên.
Mỗi cán bộ làm công tác tổ chức xây dựng Ðảng phải toàn tâm, toàn ý phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân; biết trọng nhân tài, trọng cán bộ, trọng mỗi một người có ích cho công việc chung; hơn bao giờ hết phải thấm nhuần lời căn dặn của Bác Hồ: 'Mình là người làm việc công, phải có công tâm, công đức. Chớ đem của công dùng vào việc tư. Chớ đem người tư làm việc công. Việc gì cũng phải công bình, chính trực, không nên vì tư ân, tư huệ, hoặc tư thù, tư oán'(1).
Ðiều động một số cán bộ lãnh đạo, quản lý có trình độ chuyên môn và năng lực thực tiễn, có phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống tốt từ các ngành, các địa phương bổ sung cho đội ngũ cán bộ làm công tác tổ chức xây dựng Ðảng. Ðẩy mạnh việc luân chuyển cán bộ trong nội bộ các cơ quan làm công tác tổ chức xây dựng Ðảng với các địa phương, đơn vị; chú trọng cán bộ trẻ trong quy hoạch, đưa công tác này trở thành nền nếp thường xuyên, tạo 'dòng chảy' liên tục trong công tác cán bộ, thu hút người có đức, có tài, tâm huyết với công tác xây dựng Ðảng về làm việc trong các cơ quan làm công tác tổ chức xây dựng Ðảng...
(1) Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 5, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2009, tr 105.
