TRUYỆN NGẮN ĐẶC SẮC 2023:

Khi nỗi đau buồn là vẻ đẹp trào nước mắt

Truyện ngắn đặc sắc là dự án tuyển chọn các tác phẩm văn học Việt Nam đương đại do Công ty sách Sbooks phối hợp với Nhà xuất bản Văn học tiến hành hằng năm. Truyện ngắn đặc sắc 2023, tác phẩm mới ra mắt đã đánh dấu hành trình 5 năm trong ngành xuất bản của Sbooks hiện đang được nhiều độc giả đón nhận, quan tâm. Đây cũng là tuyển tập có chất lượng, nổi bật trong những tuyển tập văn chương của nhiều tác giả thời gian qua.

• NHỮNG NỖI ĐAU BUỒN VÀ NHỮNG VẺ ĐẸP TRÀO NƯỚC MẮT

Là người triển khai tuyển chọn các tác phẩm cho kế hoạch xuất bản Truyện ngắn đặc sắc 2023, chị Đặng Hà - Biên tập viên Nhà xuất bản Văn học chia sẻ: “Tôi mong Truyện ngắn đặc sắc 2023 sẽ là một dấu ấn đặc biệt. Trước tiên là bởi cuốn sách này được chuẩn bị suốt 1 năm trời để ra mắt vào đúng dịp kỷ niệm Sbooks 5 năm thành lập. Tiếp đó là từ ý nghĩa của những tác phẩm mà chúng tôi tìm kiếm, tuyển chọn. Năm 2023 có thể coi là một năm phục hồi sau dịch bệnh COVID-19, nhưng cũng là năm mà người ta cảm nhận sâu sắc hơn những nỗi đau. Cuộc sống giờ đi nhanh quá, lãng quên gần như trở thành một bản năng, một thói quen. Đến khi giật mình nhớ lại, người ta mới thảng thốt thấy mình bỏ lỡ bao giá trị tốt đẹp, bao tình yêu của người thân,… Như lúc đọc Lúa dự, tôi lặng người một lúc bởi con chữ của tác giả Vũ Thanh Lịch: “Cây rơm lúa dự vừa thơm vừa mặn vừa đắng, chơ vơ như giọt nước đóng bánh trên khóe mắt người già”. Bởi vậy, Truyện ngắn đặc sắc 2023 chính là niềm thương nỗi nhớ, là cái níu sống chậm dành tặng độc giả”. 

Đa số tác phẩm có mặt trong tuyển tập này, dù viết về những đau khổ, vui buồn, hạnh phúc đều hướng đến những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống này. Nếu như Lúa dự của nhà văn Vũ Thanh Lịch, chúng ta có hương thơm của ngọn lúa quê ấp ủ qua bao đời. Ánh mắt của người mẹ ánh lên tia hy vọng khi thấy con dâu chạm vào cái bếp tro trấu của bà, cái bếp bà yêu mà chị đã bao lần thấy nó nhơ nhuốc. Rồi tia sáng ấy lặng xuống, lắng ra được giọt nước mắt khi nghĩ đến bát cơm lúa dự cứ thế bị những đứa con gạt dần ra khỏi cuộc đời xót xa của bà; thì ở Chợ ký ức của nhà văn Trần Thị Tú Ngọc, ta bắt gặp một bà lão đan suốt cả năm trời chiếc khăn len xám xịt, một ông lão tóc chớm bạc đeo chiếc gùi vượt những phiến đá để mang cuộn dây mây xuống chợ. Phiên chợ ấy họp muộn, vào một buổi của mỗi năm, những bước chân rì rào lướt qua những gian hàng, những cái ngó đầu, những ánh mắt thất vọng. Thì ra người ta đi chợ chẳng phải để thực mua bán một món hàng, người ta đang đợi, đang tìm ký ức. Cái quá vãng đã chạy xa tít như một con trâu già bứt thừng chạy đi. Con trâu ấy có quay về thì chẳng còn ai nhận ra nữa, nó thành con trâu già và những người tìm nó cũng già mất rồi. Ngôi nhà cũ chỉ còn là bóng hình bên dòng sông niệm tưởng. 

Nhà văn Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, khi đọc truyện ngắn Chợ ký ức của nhà văn Trần Thị Tú Ngọc - một truyện ngắn được tuyển chọn trong Truyện ngắn đặc sắc 2023, đã để lại lời bình: “... Một đời sống chứa đựng nỗi đau buồn và những vẻ đẹp trào nước mắt”. Và đây cũng là nhận xét chung cho tinh thần những tác phẩm trong Truyện ngắn đặc sắc 2023. 

Hay ghé ngang qua Di nguyện của nhà văn Phan Ngọc Chính, để thấy một nỗi đau đớn ồ ập từ hiện thực. Một hiện thực tàn khốc của giáo dục, một thế hệ được đào tạo bằng nguyên tắc thành tích, những bộ não được thiết lập sẵn chương trình mà không cần tư duy, không cần học, không cần thực hành. Người lính già trong Di nguyện bị cuốn vào cái guồng xoáy ấy, chật vật thoát khỏi nó, nhưng không cách nào thắng nó. Chỉ đến khi xa lạc cõi người, ông mới được giải thoát, mới được mong về lại với cái tên cái tuổi của mình, chân chính như một cựu binh. 

Dừng bên Luân xa của nhà văn Tống Phước Bảo, người đọc sẽ phải tuôn nước mắt khi chứng kiến những nỗi đau cứ gieo vào những phận người. Nỗi đau như cơn lũ tràn qua cái miệt ấy, thổi tiếng hát của cô đào mỗi đêm muộn: “Nước rằm chảy thấu Nam Vang. Mù u chín rụng sao chàng bặt tăm”. Cái xứ cơ cầu lả lai, người ta đi, là đi mãi.

• CUỘC ĐIỂM DANH NHIỀU THẾ HỆ NHÀ VĂN CÁ TÍNH

Trong buổi ra mắt sách, ông Nguyễn Anh Dũng - Giám đốc Sbooks, là người triển khai Dự án Truyện ngắn đặc sắc hàng năm chia sẻ: “Dự án Truyện ngắn đặc sắc đến nay đã tiến hành được 3 năm. Chúng tôi mong rằng dự án này sẽ duy trì lâu dài và là một trong những dấu mốc hằng năm tri ân các tác giả Việt, cũng như nhấn mạnh sứ mệnh Lan tỏa trí tuệ của những người làm sách”. 

Truyện ngắn đặc sắc 2023 như một dấu lặng, dấu lặng sau tất cả hành trình, sau tất cả vội vã, một cái nôi ủi an những tâm hồn lạc lõng, một vùng nhớ cho những ai đang vội vàng đánh rơi ký ức, cho những phận người lãng đãng bỏ quên đi nếp truyền thống, cô đơn trong dòng chảy cuồn cuộn của hiện đại hóa. Truyện ngắn đặc sắc 2023 quy tụ những tác phẩm hay của các tác giả đình đám trên văn đàn như Võ Thị Xuân Hà, Y Ban, Bích Ngân, Nguyễn Ngọc Tư, Vũ Thanh Lịch, Tống Ngọc Hân, Trầm Hương cùng với một lứa viết trẻ đang dần khẳng định bút lực của mình trong những năm qua như Nguyễn Thị Kim Hòa, Trần Thị Tú Ngọc, Lữ Mai, Lê Vi Thủy, Kiều Duy Khánh, Nguyễn Luân... Chính sự kết hợp độc đáo mang tính kế thừa tiếp nối cộng với sự tinh tuyển làm cho tập truyện lần này mang một sự đa dạng về phong cách, đề tài, và đặc biệt là tính văn chương giàu màu sắc bởi nét cá tính trong từng ngòi bút. 

Võ Thị Xuân Hà đầy nội lực với Cơn gió nghiêng; Bích Ngân cuốn hút với Một thế giới khác; Y Ban dữ dội với Ráng chiều đỏ; Nguyễn Ngọc Tư da diết với Giữa vật chất này; Tống Ngọc Hân trăn trở với Khuy áo đỏ...

Bên cạnh đó, các cây bút trẻ cũng cho thấy một sự chắc tay như Nguyễn Thị Kim Hòa thao thiết với Hương thôn dã; Lữ Mai quyến dụ với Đá huyết rồng; Trần Thị Tú Ngọc day dứt với Chợ ký ức; Lê Vi Thủy đau đáu với Tấm liễn gia tộc...

Tin chắc với tập truyện tinh tuyển lần này, đội ngũ những người thực hiện Truyện ngắn đặc sắc của Sbooks và nhà xuất bản Văn học đang đi đúng với lộ trình chắt lọc để mang đến cho mình một tủ sách văn học đậm đà và độc giả cũng có cho mình một bộ sách văn chương mê đắm.