Nhạc sĩ Trần Tiến: Tôi chỉ viết về những gì đã thấy và gặp trong cuộc đời

Sao em nỡ vội lấy chồng, Tóc gió thôi bay, Chị tôi... có thể xem là những tuyệt phẩm khi nhắc về những ca khúc hay về thân phận người phụ nữ trong trái tim người yêu nhạc hàng chục năm qua. Dù “cha đẻ” của những ca khúc ấy - nhạc sĩ Trần Tiến nhận mình không viết về phụ nữ và tình yêu, ông chỉ viết về những gì đã thấy và đã gặp trong cuộc đời. Trong gia tài ca khúc đồ sộ của mình, nhạc sĩ Trần Tiến có rất nhiều ca khúc về phụ nữ - những người chị, người mẹ, người em, anh đã gặp trên đường đời.

Nhạc sĩ Trần Tiến

Sau gần 60 năm sáng tạo, nhạc sĩ của du ca, của nhiều thế hệ tuổi trẻ vẫn đi và hát thơ mình rong ruổi - dù điều kiện sức khỏe có khi không cho phép (ông đã qua hàng chục lần xạ trị). Và ca khúc của ông vẫn luôn có chỗ đứng trong lòng người yêu nhạc hàng chục năm nay.

• SÁNG TÁC ĐÔI KHI PHẢI BAY LÊN TRÊN NHỮNG THỰC TẾ ẢM ĐẠM

 - Xin anh chia sẻ đôi dòng về cảm xúc, kỷ niệm gắn với những ca khúc nổi tiếng: Cô gái Sầm Nưa xinh đẹp, Tóc gió thôi bay, Chị tôi, Sao em nỡ vội lấy chồng, Chuyện tình thảo nguyên…? 

- Không chia sẻ đôi dòng được, kể về câu chuyện đằng sau những bài hát này phải mất ngàn dòng. Tuy vậy có kể, cũng chưa chắc đúng. Bạn chỉ nên nghe nó và tưởng tượng như chính đời bạn, bạn sẽ là người sáng tác thứ hai của bài hát.

Ví dụ cô gái Sầm Nưa chính là công chúa Nhọt Kẹo, con gái Hoàng thân Suvanuvong. Nhưng lại không hẳn, vì khi tôi viết thì lại nhớ tới mối tình đầu thơ ngây của mình, đã bỏ mình đi mãi mãi. Cả trăm bức thư đã bị gửi trả lại cái hang đá cô độc trên ngọn núi P’hu Khen. Mặt đỏ hoe, tôi nhảy Lăm vông cùng những người lính, tán gái Lào, uống rượu và say sưa hát bài Cô gái Sầm Nưa vui vẻ, trẻ dại để quên đi nỗi đau của mình. Vậy thì câu chuyện nào cho tôi bài hát vui, chẳng lẽ lại chính là câu chuyện buồn của mình. Sáng tác là thế đấy. Đôi khi phải bay lên trên những thực tế ảm đạm.

- Ca khúc nào viết về phụ nữ của anh khiến anh hài lòng hoặc có những tình cảm đặc biệt nhất? 

- Tôi không viết về phụ nữ, và tình yêu. Vì nhiều nhạc sỹ viết đề tài này hay hơn tôi. Tôi chỉ viết về những gì đã thấy và gặp trong cuộc đời. Những số phận con người sống cùng tôi, trong cuộc hành trình đi qua mặt đất này, trong đó có phụ nữ là mẹ tôi, chị tôi, các em tôi. Tôi thường dành những lời dịu dàng nhất, chân thành, trân trọng nhất đến với họ. Vì họ là những người Mẹ sinh ra trái đất vĩnh hằng này. Đó là tình yêu với phụ nữ, những người luôn vất vả, te tái suốt đời lo cho người khác. Nhưng không phải là tình ca. Có thể tôi chưa được trải qua một mối tình nào, hoặc cũng có thể chuyện anh anh - em em với tôi, nó có vẻ sến súa, nên tôi chưa viết được bản tình ca nào thật hay.

Nhạc sĩ Trần Tiến và mẹ Nhạc sĩ Trần Tiến đã sáng tác gần 60 năm nay và có rất nhiều ca khúc nổi tiếng đi vào lòng công chúng nhiều thế hệ. Trong đó, nhiều ca khúc thành công khi dựng lên được những câu chuyện, số phận, tâm hồn người phụ nữ như: Mẹ tôi, Chị tôi, Sao em nỡ vội lấy chồng, Tóc gió thôi bay… Ông sinh năm 1947 tại Hà Nội. Thuở nhỏ, do thành phần gia đình, ban đầu ông ít có cơ hội chăm lo học hành, sống lang thang nhiều trong các ngõ nhỏ Hà Nội. Chính những năm tháng này làm nên chất du ca, đầy sức sống và hồn nhiên trong phong cách và tác phẩm của nhạc sĩ Trần Tiến. Ông hiện đang sống cùng vợ ở TP Vũng Tàu.

- Đã có cô gái nào nói với nhạc sĩ Trần Tiến rằng họ rơi nước mắt khi nghe ca khúc của anh khi tưởng như viết cho chính mình chưa? 

- Tôi rất hạnh phúc khi được biết các chị, các cô đã cảm thông bài hát của tôi và có thể đã khóc khi nghe nó. Vì bản thân tôi còn “khóc nhè” khi viết những dòng nhạc đó. Đôi khi nó không còn là bản nhạc của tôi. Mà như một món quà của Trời, mang cơn mưa lệ, nhỏ xuống phận người quanh ta.

- Viết về phụ nữ là cảm hứng nghìn năm của thi, ca, nhạc, họa. Với anh, đề tài lớn này có ý nghĩa như thế nào?

- Với tôi, cũng vậy, nghìn năm viết cũng không đủ. Nhưng tôi thường ca ngợi người Mẹ thiên nhiên nhiều hơn. Sẽ có dịp các bạn nghe ca khúc “Người Mẹ trái đất đớn đau” của tôi. 

Có rất nhiều điều tôi thích ở âm nhạc Trần Tiến nhưng cảm xúc mạnh mẽ nhất có lẽ đến từ tính “đời” trong âm nhạc của chú. Nhạc Trần Tiến có một đặc điểm là rất bám sát vào cuộc sống của người Việt Nam đương đại. Tôi có nhiều “đất” để thể hiện giọng hát và tâm hồn của mình qua những ca khúc rất nhiều màu sắc đời sống, nhiều câu chuyện cuộc đời” - Ca sĩ Trần Thu Hà 

• KHÔNG CÓ BÍ KÍP CHO SÁNG TẠO

- Không ít ca khúc viết về tình yêu, về giới trẻ hiện nay thiếu chiều sâu, thiếu sự đồng cảm để có thể sống trong lòng người. Theo anh, vì sao ạ?

- Nghề của tôi là không cho phép nghe nhạc người khác, rất dễ bị ảnh hưởng bởi họ. Nên tôi không biết các bạn ấy viết lách ra sao. Chỉ có một điều, thời nào có nhạc đó. Bạn có thể không thích, nhưng những đứa trẻ đáng yêu nghe và nhảy nhót, cười toét miệng là vui rồi. 

- Và là nhạc sĩ viết những ca khúc đi vào lòng người, anh có thể chia sẻ những “bí kíp” để ca khúc và nhạc sĩ sống lâu trong lòng công chúng? 

- Không có bí kíp nào cho sự sáng tạo. Hãy yêu đời sống, con người bằng trái tim mỏng manh, và dễ vỡ của mình. Đời sống sẽ trả lại bạn bằng tình yêu đó. Biết cho thì bạn sẽ nhận lại. Dù chỉ là lời tri ân của những trái tim dễ vỡ và mỏng manh khác.

- Sức khỏe của nhạc sĩ Trần Tiến hiện nay thế nào ạ? Anh đang ấp ủ về đề tài nào chưa viết? Dự án nghe nhạc trực tuyến của anh đang thực hiện đến đâu rồi ạ?

- Lạy trời, đến giờ sức khỏe tôi vẫn ổn. Vẫn phải đi và hát thơ mình rong ruổi, cho đến khi không còn ai cần đến mình nữa. Tuy vậy tuổi già không phải lúc nào cũng du ca trên đường được. Tôi đang cố tìm cách du ca online cho nhẹ nhàng hơn. Vả lại còn quá nhiều bài viết trong 60 năm qua mà chưa đến với các bạn được.

Đây là câu cuối bài hát “Phiêu bạt” của tôi: 

...Cao bồi súng buông trên đồi

Chàng du ca hát lời giã từ

Cả hai bay vào hư vô...

- Cảm ơn nhạc sĩ đã chia sẻ!