Tái hiện lễ Nhô R’hê của đồng bào K’Ho tại Hội thi diễn xướng dân gian văn hóa các dân tộc

(LĐ online) - Nằm trong chuỗi hoạt động Hội thi diễn xướng dân gian văn hóa các dân tộc do Bộ VH-TT-DL tại Quảng Ngãi, ngày 2 và 3/8 cuộc thi Trình diễn nghi lễ truyền thống đã diễn ra muôn màu muôn vẻ với 24 nghi lễ, nghi thức cúng tế truyền thống, rước cúng tiền nhân, thần linh của 24 đoàn nghệ nhân đến từ 24 tỉnh, thành. Qua đó thể hiện đời sống tinh thần, tâm linh phong phú và vẻ đẹp phong tục tập quán, sinh hoạt cộng đồng của các dân tộc anh em trên khắp mọi miền đất nước.

Đoàn nghệ nhân thôn Bồ Liêng, Lâm Hà, Lâm Đồng tái hiện lễ mừng lúa của người K'Ho

Tham dự cuộc thi, đoàn nghệ nhân Lâm Đồng đã tái hiện lễ Mừng lúa mới (Nhô R’hê) của người K’Ho Srê - Lâm Hà. Trong không gian linh thiêng, cây nêu được gọt đẽo, chạm khắc công phu, hoa văn độc đáo gửi gắm triết lý sâu xa làm trung tâm lễ hội, các nghệ nhân đến từ buôn làng Bồ Liêng (thị trấn Đinh Văn, Lâm Hà) đã tái hiện sống động lễ mừng lúa mới của cộng đồng dân tộc mình.

Già làng K'Thế thổi 3 hồi tù và gọi Yàng

Già làng K’Thế thổi 3 hồi tù và báo hiệu cho dân làng cùng những lời khấn cầu: “Ơi Yàng! Hỡi dân làng! Hôm nay chúng ta tụ hội về đây để tạ ơn Yàng và các thần linh đã cho buôn làng một năm mưa thuận, gió hòa, cho cái nương, cái rẫy tốt tươi. Lúa trên nương trĩu hạt, đàn heo nhiều như con kiến đen, đàn trâu nhiều như con ốc dưới suối. Hỡi dân làng! Chúng ta cùng về đây mở hội. Ơi Yàng!”.

Vật hiến sinh dâng cúng Yàng là một con gà

Già làng làm lễ hiến sinh một con gà trống, dùng tiết gà bôi lên cây nêu, mặt chiêng, và trán các thành viên dự hội, cầu sự may mắn, sức khỏe, bình an đến cho mọi người, cầu cho mùa rẫy năm sau Yàng cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Xin Yàng cho hạ dàn chiêng xuống rồi trao từng chiếc chiêng cho các thành viên. Bài chiêng “Chào mừng quý khách” được tấu lên rộn ràng hòa cùng vũ điệu xoang uyển chuyển nhịp nhàng của các sơn nữ.

Dùng tiết vật hiến sinh bôi lên trán các thành viên trong buôn làng cầu mong bình an

Già làng khai ché rượu cần, rót rượu dâng lên Yàng và các thần linh, vít cong cần rượu mời khách cùng uống, đeo vòng đồng, chuỗi cườm cho khách quý như vật lưu niệm kết giao. Cùng với giai điệu trầm hùng của tiếng chiêng là âm điệu trống da trâu, khèn M’buốt hòa vào nhau rộn rã lòng người, tưng bừng lễ hội.

Dàn chiêng được hạ xuống trao cho từng thành viên

Rượu cần được dâng lên Yàng

Khi đã ngấm men rượu, mọi người cùng chứng kiến màn “đấu chiêng” do nghệ nhân ưu tú K’Bres và K’Ken thể hiện, K’Binh đánh trống cổ vũ. Các sơn nữ phụ họa bằng vũ điệu xoang say đắm cùng nụ cười khen tặng người chiến thắng.

Tiếng cồng chiêng được tấu lên rộn ràng

Lễ hội mừng lúa mới “Nhô R’hê” của người K’Ho Srê có từ lâu đời được tổ chức vào cuối năm dương lịch, khi mùa khô đã đến, nắng vàng rực rỡ, lúa đã về kho. Đây là dịp để dân làng cúng tạ ơn Yàng cho mùa màng bội thu, thóc lúa đầy nhà, người người no đủ; đồng thời cũng là dịp để dân làng cùng nhau vui chơi, hưởng thụ thành quả lao động sau một năm vất vả.

Tiếng chiêng ngân vang hòa cùng vũ điệu xoang của các sơn nữ

Trong lễ hội mừng lúa mới, lễ vật có rượu cần, cá khô, muối, xôi, trái cây và không thể thiếu nghi lễ hiến sinh để tạ ơn Yàng. Năm nào được mùa thì vật hiến sinh sẽ là trâu, lợn; nếu thu hoạch chỉ vừa đủ ăn thì hiến sinh bằng dê hoặc gà. Rượu cần, cá suối, rau, củ quả lấy từ vườn nhà cũng được dâng lên Yàng tương xứng với mức thu hoạch được.

Màn đấu chiêng đôi của nghệ nhân ưu tú K'Bes và K'Ken

 Là dân tộc sinh sống lâu đời trên vùng đất Nam Tây Nguyên, đồng bào K’Ho - Lâm Hà luôn tự hào về truyền thống văn hóa phong phú, đa dạng, giàu bản sắc của mình. Những năm qua, cộng đồng luôn có ý thức trách nhiệm trong việc bảo tồn bản sắc văn hóa.

Tặng vòng tay và chuỗi cườm cho khách quý tham dự lễ hội như vật kết giao cộng đồng

Phần tái hiện của đoàn Lâm Đồng đã diễn ra tự nhiên nguyên bản như ngay chính giữa buôn làng nơi lễ hội diễn ra. Qua đó đã phô diễn vẻ đẹp văn hóa tinh thần của đồng bào người K’Ho sinh sống ở Lâm Đồng, được Ban tổ chức Hội thi đánh giá cao.

Một số hình ảnh trình diễn nghi lễ truyền thống của một số dân tộc anh em:

Lễ cưới của người Thái - Điện Biên

Nghi lễ Phường Bùa chúc Tết của người Mường - Hòa Bình

Lễ lên nhà Rông mới của người Jrai - Gia Lai

Lễ tôn vinh đạo học của làng Mão Điền - Hải Dương

Lễ Rija Nưgar của người Chăm - Ninh Thuận

Trò chơi ấp trứng trong Lễ cúng rừng của người Hà Nhì - Mường Tè, Lai Châu