Thú chơi từ cổ vật

03:09, 07/09/2011

Là hiện thân của một nền văn minh trong quá khứ, vì thế cổ vật là niềm đam mê bất tận của các ông hoàng bà chúa thời nay - những người lắm của nhiều tiền và có văn hóa.

Các dân tộc đã, đang tồn tại trên hành tinh đều muốn ghi lại dấu ấn của mình trong lịch sử bằng cách thiết lập các vương triều để thể hiện vương quyền. Nhưng rồi lịch sử cũng qua đi, thêm vào đó là sự tàn phá của thiên nhiên và tính hạn hẹp của người đời đã làm những vật dụng đại diện cho sự giàu có và uy quyền một thuở giờ đã bụi mờ rêu phong. Và cuối cùng là sự đổ nát, hoang tàn. Người đời sau đi tìm trong đống hoang tàn ấy những phế tích còn sót lại không nhiều, cùng với thời gian người ta gọi chung là cổ vật.
    
Một đĩa cổ đời Thanh
Một đĩa cổ đời Thanh
Mỗi cổ vật là một trang sử sống, nó cũng có linh hồn, có hơi thở, có âm thanh, có đời sống riêng và có cả tình yêu ở trong đấy. Nhưng lại câm lặng để đánh đố kẻ thám mã nghệ thuật cái vang hưởng bên trong. Người đời nay rất tinh tế và yêu nghệ thuật. Sự tinh tế ấy cùng nhau bàn lại những vật dụng của người đời xưa trong muôn vàn khía cạnh khác nhau. Người ta không dám kết luận nhưng cùng chung một nhận định: Nó thật hoàn hảo!
    
Là hiện thân của một nền văn minh trong quá khứ, vì thế cổ vật là niềm đam mê bất tận của các ông hoàng bà chúa thời nay - những người lắm của nhiều tiền và có văn hóa - Họ phải bỏ ra nhiều tiền của, tốn kém bao nhiêu giấy mực và thời gian để định đoạt nó. Nhưng định đoạt như thế nào? Ai mới là người định đoạt nó? Mỗi họa tiết và màu sắc trên cổ vật nói lên điều gì? Tại sao họ lại làm cái màu sắc ấy? Đây là những câu hỏi chưa có lời giải đáp đích đáng. Tuy nhiên không vì thế mà làm các ông hoàng bà chúa thất vọng, họ luôn quan niệm: Tinh hoa của nhân loại là quí vật, cốt cách của cuộc sống con người là quí nhân. Nếu là quí nhân, tất sẽ tìm và gặp được tinh hoa của quí vật!
    
Chiếc đĩa này có từ đời Thanh, bao gồm những họa tiết trang trí hết sức tinh vi đến mức kỳ thú. Hoa văn không cầu kỳ, màu sắc tương phản nhưng hài hòa, tinh tế. Lớp men ngọc bám ngoài nói lên sự mưa thuận gió hòa làm nên nền kinh tế nông nghiệp đời nhà Thanh hưng thịnh. Họa tiết nơi vành đĩa cho thấy sự luân hồi của thời gian. Con người sống cần có mặt trời và ánh sáng, có một điểm lóe sáng như hoa cúc tượng trưng cho mặt trời và mặt trăng tương phản. Luận cảnh này người hiểu nghệ thuật nói rằng, đây là mùa thu.
   
Mang trong mình dấu tích thời gian, cùng vẻ đẹp không gì sánh được đã khiến cổ vật trở thành những giá trị vĩnh cửu và bất diệt, mà chiếc đĩa này là một ví dụ cụ thể. Được thưởng lãm tác phẩm nghệ thuật đích thực của tiền nhân, đó là một vinh dự lớn. Hơn thế nữa phần nào hé lộ tài năng của người xưa gửi gắm nơi cổ vật. Đó là một cái đẹp sâu lắng, tiềm ẩn, giấu được thời gian mà gần gũi với không gian.
 
TRỊNH CHU